'Ucuz gibi görünse de...' Vergi sistemi sil baştan! 'Bu rakamın üzerinde olduğu görüldü'

Basit usulde vergilendirmeye yönelik düzenleme yapıldı. Vergi sistemi sil baştan değişiyor. Türkiye’de yüz binlerce küçük esnafı ilgilendiren vergi düzenlemesi Resmi Gazete’de yayımlandı. 10380 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’na göre, 1 Ocak 2026’dan itibaren taksicilerden minibüsçülere, restoran ve tamircilerden kuyumculara kadar çok sayıda işletme artık basit usulde değil, gerçek usulde vergilendirilecek.

Türkiye Gazetesi'nin haberine göre; Türkiye’de faaliyet gösteren 3 milyona yakın vergi mükellefinin neredeyse 1 milyona yakını (810 bin civarı) basit usulde vergi üzerinden ödeme yapıyordu.

Söz konusu yeni düzenleme, özellikle büyükşehir belediyesi sınırlarında ve nüfusu 30 binin üzerinde olan ilçelerdeki esnafı kapsıyor. Kararla beraber bu işletmeler gelir vergisi muafiyetinden çıkacak, KDV mükellefi olacak, düzenli defter tutacak ve geçici vergi ödeyecek. Uzmanlar, basit usulün, devlet açısından önemli vergi kayıpları oluşturduğunu belirtti. Çünkü basit usulde kalan esnaf, yıllık ticari kazanç için gelir vergisi beyanı yapmıyor, çoğu durumda KDV de ödemiyordu. Söz konusu durumun, aynı işi yapan iki işletme arasında haksız rekabete yol açıp kayıt dışılığı artırdığı aktarıldı.

"BU RAKAMIN ÜZERİNDE OLDUĞU GÖRÜLDÜ"

Uzmanların, birçok küçük esnafın basit usulde vergi ödemek için gelirlerini düşük gösterdiğini ifade ettiği belirtildi. "Ancak Maliye Bakanlığı son yıllarda yaptığı çalışmalarda esnafın gerçek gelirini ortaya çıkardı. Normal şartlarda bir esnaf yılda 1,5 milyon TL’nin altında ciro yapıyorsa basit usulden vergilendiriliyordu. Ancak yapılan araştırmalarda tespit edilen gelirlerin bu rakamın üzerinde olduğu görüldü. Bu nedenle böyle bir sisteme geçiş yapıldı" denildi.

20 MİLYAR TL EK GELİR BEKLENİYOR

Ekonomistlerin, basit usulde kalan esnafın yıllık toplam cirosunun 80-100 milyar TL seviyesinde olduğunu tahmin ettiği aktarılırken bunun üzerinden hesaplanan KDV ve gelir vergisi kaybının milyarlarca lirayı bulduğu ifade edildi. Yeni düzenleme ile beraber devletin sadece KDV tahsilatında yıllık 15-20 milyar TL ek gelir elde etmesinin beklendiği belirtildi.

"GERÇEK USULE GEÇİŞ, ESNAFIN DAHA KURALLI ÇALIŞMASINI SAĞLAYACAK"

Yeminli mali müşavir Recep Çetiner, "Gerçek usule geçiş, esnafın daha kurallı çalışmasını sağlayacak. Fatura kesmek, defter tutmak, KDV beyan etmek gibi yükümlülükler artık standart hale gelecek" ifadelerini kullandı. Basit usulde kalmanın haksız rekabet oluşturduğuna vurgu yapan Çetiner, "Mesela yan yana iki lokanta düşünün: biri KDV hesaplayıp öderken, diğeri basit usulde olduğundan KDV'siz fiyat verebiliyordu. Bu tüketiciye ucuz gibi görünse de aslında kayıt dışılığı teşvik ediyordu. Yeni düzenleme ile bu adaletsizlik ortadan kalkacak" dedi.

"MİLYARLARCA LİRA KDV VE GELİR VERGİSİ KAYIPLARINI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE TELAFİ EDECEĞİNİ SÖYLEMEK MÜMKÜN"

Mali müşavir Serap Tekgöz de "Yeni sistemle devletin milyarlarca lira KDV ve gelir vergisi kayıplarını önemli ölçüde telafi edeceğini söylemek mümkün. Bu ilk aşamada yük gibi görünse de orta vadede iş dünyasına entegrasyonu güçlendiren bir düzenleme olarak görülmeli" ifadelerini kullandı.

BASİT USULDE DURUM NASILDI?

• Gelir vergisi muafiyeti vardı.
• Katma değer vergisi ödenmiyordu.
• Defter tutma yükümlülüğü çok sınırlıydı.
• Muhasebe giderleri düşük seviyedeydi.

GERÇEK USUL NE GETİRECEK?

• Lokantalarda yüzde 10, alkollü içeceklerde yüzde 20, tamircilerde yüzde 20 KDV uygulanacak.
• Yıllık beyanname ve 3 aylık geçici vergi zorunlu hale geliyor.
• e-Defter, e-Fatura, e-Arşiv sistemine geçiş gerekiyor.
• Kayıt dışı satış azalacak, işletmelerin bilançosu şeffaflaşacak.