Yüzde 25 zam sınırının kalkmasıyla, konut kira zamları TÜFE’ye göre ayarlanacak. Son açıklanan enflasyon rakamları dikkate alındığında yeni kiracının yıllık zam oranı yüzde 65 olarak hesaplanıyor. Bazı ev sahipleri ise bu rakamın üzerinde de artış yapma talebinde bulunuyor. Dolayısıyla asgari ücretli ve emekliler kiralarını ödemekte zorluk çekiyor.
Bu ortamda ev sahipleri de kendilerini garantiye almak adına, kiralamalarda birtakım şartlar ortaya koyuyor. İlan sitelerine bakıldığında kontratlarda ilginç şartlar dikkat çekiyor. Sunulan şartlar arasında ‘memur olma’, ‘maaş bordrosu talebi’, ‘mevcut iş yerinde üç yıl çalışma şartı’, ‘hanede iki kişinin çalışması veya bir emekli olması’ ve ‘kefil’ başta geliyor. Bazı ev sahiplerinin kiracılarından Findeks raporu istediği de belirtiliyor.
Emlakçılar şartlı kontrat dönemi ile ilgili iki tarafı da haklı bularak “Günümüz şartlarında asgari ücretlinin bu kiraları ödemesi zor. Bu sebeple ev sahibi kendini garantiye almak istiyor. Şartlar ise ev arayanları zorluyor” diyor.
Türkiye Gazetesi’ne konuşan bir emlakçı konuya ilişkin değerlendirmesinde, “Yüzde 25 zam sınırı kalkınca ev sahipleri kira fiyatlarını artırmak istedi. İki yıldır devam eden sınır, ev sahiplerini oldukça zorlamıştı. Ancak mevcut ekonomik şartlarda artan kiraları ödeme gücü olan insan sayısı azalıyor. Özellikle asgari ücretli ve emekli, büyükşehirlerde kira ödeyemiyor. Bu da ev sahiplerinde tedirginlik oluşturuyor. Bu sebeple birçok müşterimiz çeşitli şartlar sunmaya başladı. ‘Memur olma’ şartı en çok istenilen kriter… Memurların maaşları emekliye göre daha yüksek olduğu için kirayı daha rahat ödeyebiliyorlar. Ayrıca ‘bir evde iki kişi çalışma şartı’ ve ‘bordro’ isteyen ev sahipleri müşterilerimiz de var” dedi.
Ev sahibi İsmet Kasapoğlu ise, “Dişimizden tırnağımızdan artırdığımız paralar ile oturduğumuz ev dışında bir ev aldık. Kendimize bir gelir olsun istedik. Geçen sene evde oturan kiracım ‘yüzde 25 zam sınırı’ diye ısrar edince, iş mahkemeye taşındı. Bir yıl kira alamadım. Bir yılın sonunda mahkeme yüzde 25 zam ile hesaplayarak bana paramı ödedi. Ancak para pula döndü. Şimdi iyi kiracı bulmak için belli şartlar sunuyorum. Memur olmasını istiyorum. Bu doğal bir durum. Ben de aile geçindiriyorum. Kötü kiracıya denk geldiğimizde zorlanıyoruz” diye konuştu.
Ev arayan emekli bir vatandaş ise, “Bu adaletli değil. Bankalar bile bu kadar şart istemiyor. İstanbul’da memur ya da yüksek maaş almıyorsan kimse ev vermiyor. Ortada kaldık. İşimiz düzenimiz burada. Devletten ricamız, kira zam sınırı koymuyorsa, bu şartlı kiraya verenleri ortadan kaldırsın. Herkes memur olacak ya da evinde iki kişi çalışacak diye bir şey yok. Bir aydır ev bulamadık. Evde iki emekliyiz. Çalışmıyoruz bu şartlarda bize ev vermek istemiyorlar. Son olarak bir kefil bulduk ve evi tuttuk” diyerek bu duruma isyan etti.