Beklentilerde dramatik bozulma
Ekonomide girilen olumsuz trend ile iç siyasi istikrarsızlığın giderek artması, yılın başında var olan ekonomide ileriye yönelik görece iyimser bekleyişlerde dramatik bir değişime yol açtı. Mali ve reel sektörün, son aylarda üst üste kötü sonuçlar alınan büyüme, enflasyon, cari açık gibi makro ekonomik göstergelerde uzun dönem bekleyişleri beş aylık dönemde tam tersine çevirdi.
Piyasaların, yılın başında yüzde 6.4 düzeyinde bulunan yıllık enflasyon beklentisi Haziran başında yüzde 10.5’e, cari açık beklentisi 39.6 milyar dolardan 46.8 milyar dolara çıkarken, büyüme beklentisi yüzde 5’ten yüzde 3.8’e geriledi. Ocak ayında yüzde 15’ler düzeyinde bulunan ileriye yönelik bileşik faiz beklentisi yüzde 20’ye yaklaştı. Yılbaşında 1.2798 olan 2008 sonu dolar kuru beklentisi Nisan’da 1.3656’ya kadar çıktıktan sonra biraz gerileyerek Haziran başında 1,3389 düzeyinde oluştu.
BEKLEYİŞLERDEKİ BOZULMANIN NEDENİ
Piyasaların ileriye yönelik bekleyişlerindeki bozulmada, küresel ekonomide süreğenleşen olumsuz trend, Türkiye ekonomisine ilişkin göstergelerdeki kötüleşmenin giderek artması, IMF ile stand-by’ın sona ermesinin verdiği rahatlık yanında hükümetin seçim ve olası diğer siyasi gelişleri gözeterek “mali gevşeme” eğilimine girmesi, yargı-hükümet gerginliği ve AKP’ye açılan kapatma davasının yarattığı stresle siyasal istikrarsızlık algısının büyümesi gibi gelişmeler etkili oldu.
BEKLENEN ENFLASYON BEŞ AYDA BİR KATA YAKIN BÜYÜDÜ
Mali ve reel sektördeki karar alıcı ve uzmanların Merkez Bankası’nın her ay iki kez yaptığı beklenti anketi, piyasaların gelecek umudundaki kırılmayı gözlen önüne serdi.
Merkez Bankası 2008’e yüzde 4’lük enflasyon hedefiyle girerken, mali ve reel sektörün TÜFE bazında yıl sonu enflasyon beklentisi Ocak ayında yapılan birinci ankette yüzde 6.44, ikinci de yüzde 6.47 düzeyinde ölçülmüştü. İzleyen dönemde aylar itibariyle açıklanan enflasyon oranlarındaki hızlanma, piyasaların yıl sonu hedefine ilişkin beklentisinde de çıtayı yükseltti. Yıl sonu TÜFE beklentisi Mart ayında yüzde 7’yi, Nisan’da yüzde 8’i aştı. Mali ve reel sektördeki karar alıcı ve uzmanların bu yılki enflasyona ilişkin beklentisi, Mayıs ayı birinci anketinde yüzde 9.55’e, ikinci ankette de yüzde 9.64’e kadar yükseldi.
Gerçekleşmelere göre ise Mayıs ayıyla birlikte TÜFE bazında çift haneli enflasyon dönemi yeniden başlarken, Haziran başında yapılan ankette yıllık TÜFE artışı beklentisi de yüzde 10.5 ile çift haneli düzeye geldi. Buna göre yıl sonu enflasyon oranına ilişkin beklenti yaklaşık beş aylık dönemde yüzde 63 büyüdü.
Bu arada 12 ay sonrasına ilişkin TÜFE beklentisinin Ocak’tan Haziran’a yüzde 5.94’ten yüzde 8.57’ye, 24 ay sonrasına ilişkin beklenen oranın da yüzde 5.11’den yüzde 7.19’a yükselmesi, piyasalarda enflasyonun daha uzun süre yüksek seyredeceği beklentisinin hakim olduğunu ortaya koydu. Merkez Bankası da uzun süre yüzde 4 düzeyinde ısrar ettiği 2009 enflasyon hedefini yüzde 7.5’e revize etti.
BÜYÜME BEKLENTİSİ HIZLA DİBE İNİYOR
2001 krizinin ardından 2002 başından itibaren başlayan büyüme süreci beş yıldır aralıksız sürmekle birlikte, 2006’nın ikinci yarısında ekonomide başlayan yavaşlama, 2007’de iyice belirginleşirken, ekonomideki daralmanın artması paralelinde ileriye dönük büyüme beklentileri de sürekli aşağı doğru iniyor. Dış ve iç koşullara bağlı olarak ortaya çıkan konjonktürde ileriye yönelik büyüme beklentilerinde bu yıl aylara göre hızlı bir düşüş gözlendi. Ocak ayın birinci anketinde yüzde 5 olarak ölçülen piyasaların 2008 büyüme oranına ilişkin beklentisi, ikinci ankette yüzde 4.9’a, Şubat ayı anketlerinde sırasıyla yüzde 4.9 ve yüzde 4.8’e, Mart’ta yüzde 4.6 ve yüzde 4.5’e, nisan’da yüzde 4.2 ve yüzde 4’e geriledi. 2008 yılı büyüme beklentisi Mayıs ayı ikinci anketinde yüzde 3.9’a, Haziran ayı birinci anketinde de yüzde 3.8’e kadar düştü.
FAİZ BEKLENTİSİNDE 4 PUANA YAKIN ARTIŞ
Ocak ayında yüzde 15,73 düzeyinde bulunan gelecek üçüncü ayın sonundaki Hazine bonosu yıllık bileşik faiz oranı, Haziran ayında yapılan ankette yüzde 19.21’e çıktı. Gelecek üçüncü ayın sonunda beklenen yıllık bileşik faiz oranı beş yıl vadeli tahvillerde de yüzde 15.68’den yüzde 19.79’a yükseldi.
Gelecek 12’nci ayın sonu için beklenen oran da bonoda yüzde 14.52’den yüzde 17.56’ya, tahvilde yüzde 14.52’den yüzde 18.04’e çıktı.
CARİ AÇIK BEKLENTİSİNDE REKOR ARTIŞ
Cari işlemler açığı 2007 yılında 38 milyar dolara yaklaşırken, Ocak ayında yapılan ilk ankette 2008 sonu için beklenen açık 39 milyar 582 milyon dolar olarak ölçülmüştü. İzleyen aylarda sürekli artan beklenti, en son açıklanan Haziran ayı birinci anketinde 46 milyar 832,1 milyon dolara kadar yükseldi. 2008 cari açık beklentisi beş ayda 18.3 oranında 7.3 milyar dolar büyüdü.
Ocak ayında 1.2798 YTL olarak ölçülen 2008 sonu dolar kuru beklentisi de hızla yükselerek Nisan ayı ikinci anketinde 1.3656’ya kadar yükseldikten sonra, izleyen anketlerde biraz gerileyerek Mayıs ayın ikinci anketinde 1.3437, Haziran ayı birinci anketinde 1.3389 oldu.
Haber Gönder
