Çek yasasında bilinmeyenler
**Karşılıksız çekten ötürü ceza evlerinde yatmakta olanların feryatlarının yanında, karşılıksız çeklerini tahsil edemedikleri için mağdur olanların durumlarını bu köşede okurlarımla paylaştım. Nihayet yeni çek yasası Resmi Gazete’de yayınlanıp yürürlüğe girdi.
**
Peki her şey çözüldü mü?
Bana kalırsa hayır. Aksine, beraberinde daha çok sorun getirdi.
**- Cezaevindekiler ne olacak?
**
Halen karşılıksız çekten dolayı hüküm giyip cezaevinde yatmakta olanlar için yasaya bir geçici madde konulmuş. Bu geçici maddeye göre cezaevindekilerden çek bedelinin bir bölümünü nakit, geri kalanını da belli tarihlerde ödeyeceğini imzalarıyla taahhüt edenler hemen salıverilecek. Taahhütname imzalamayanlarsa cezaevinde kalmaya devam edecek.
Bundan böyle de, karşılıksız çek verip de çek bedelini 1 yıl içinde ödemeyi taahhüt ederek teminat gösterenler bu süre zarfında cezaevine girmeyecek. Taahhüt edilen sürede borcunu ödeyemeyenler cezaevine girmekten kurtulamayacak.
**- Karşılıksız çeklere tedbir istenebilecek
**
Karşılıksız çekler için “tedbir” sistemi de getirildi. Diyelim ki, büyük bir şirketin de meblağ küçük bile olsa farkında olunmadığından veya nakit sıkışıklığından bir çeki karşılıksız çıktı. Bu çek için Cumhuriyet Savcılığı vasıtasıyla tedbir talebinde bulunulabilecek. Hatta çek keşide etme yasağı için hem savcılık aşamasında, hem de yargılama aşamasında talep üzerine hatta adli kontrol kararı ile res’en mahkeme tarafından tedbir kararı verilebilecek.
**- Bankaların sorumlulukları
**
Yeni düzenlemede bankalara da bazı yükümlülükler getirildi. Her önüne gelene çek karnesi verilmemesini teminen bankalara da her çek yaprağı için 600 TL ödeme zorunluluğu getirildi. Diyelim ki A bankasından çek karnesi alan bir gerçek veya tüzel kişinin, kestiği çek karşılıksız ise, banka her çek yaprağı için 600 TL’yi, çeki elinde bulundurana ödemek zorunda kalacak. Ayrıca banka yetkililerinin de sorumluluğu olacak, onlar da yargılanacak.
Bankalara da sorumluluk getirilmesi yerinde ancak yeterli değil. Bu konudaki sorumlulukları daha fazla olmalı ki, bankalar çek karnesi vermede daha seçici davransın. Ancak yine de bu düzenlemeyle bankalar, eskiden olduğu gibi önüne gelene çek karnesi veremeyecek.
**- Yeni mahkemeler gerekli
**
Eski düzenlemeye göre, karşılıksız çeklere asliye ceza mahkemeleri bakıyordu. Yeni düzenlemede ise, karşılıksız çeklere sulh ceza Mahkemeleri bakacak. Türk yargı sisteminde sulh ceza mahkemelerinin görevi itibarıyla sayısı azdır. Dolayısıyla il ve ilçe adliyelerinde yeni sulh ceza mahkemelerinin kurulması ve bu mahkemelere yeni hâkim atanması, buna mukabil de bazı il ve ilçelerde ise, bazı asliye ceza mahkemelerinin kapanması gerekecek. Fakat mevcut dosyalara asliye ceza mahkemelerinin bakmaya devam edecek oluşu nedeniyle, mevcut iş yükünden dolayı en azından belli bir süre daha bu asliye ceza mahkemeleri göreve devam etmek durumunda. Kaldı ki, karşılıksız çeklerle ilgili banka sorumlularının davalarına sulh ceza değil, asliye ceza mahkemeleri bakmaya devam edecek. Ancak bu sayı çek verenlere göre çok daha az olacağı için asliye ceza mahkemelerine fazla bir yük getirmeyecek.
**- Kararlar gecikecek
**
Sulh ceza mahkemelerinin sayısı artırılmadan, çek suçlarının bu mahkemelere verilmiş olması, mevcut sulh ceza mahkemelerini tıkanma noktasına getirecek. Diyelim ki asliye cezada bir çek davası bir yılda sonuçlanıyordu ise, sulh cezaların yetersiz sayıda olması nedeniyle bu mahkemelerde davalar 2 veya 3 yılda sonuçlanabilecek.
Yani mahkemeler tıkanacak.
Nereden bakarsanız bakın, yeni çek yasası herkesi memnun etmeyecek. Öte yandan yargının yükünü daha da artıracağa benziyor.
Aydın Ayaydın / Vatan
Haber Gönder
