Çin İran’a 400 milyar dolar yatırım yapacak

Erkan Öz / İstanbul, 5 Eylül (DHA) - Çin, İran’a 25 yıllık bir stratejik anlaşma çerçevesinde petrol sahaları ve ulaştırma altyapısı başta olmak üzere 400 milyar dolarlık yatırım yapacak.
Petroleum Economist'in haberine göre Ağustos ayı sonunda Pekin’e iki günlük bir ziyaret gerçekleştiren İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, iki ülke arasında 2016 yılında imzalanan "Kapsamlı Stratejik İşbirliği Anlaşması" çerçevesinde hazırladığı yol haritasını, Çinli meslektaşı Wang Yi’ye sundu.
İran Petrol Bakanlığı’na yakın ve ismini gizli tutan bir üst düzey yetkili ise yol haritasının ayrıntılarını açıkladı.
Yetkiliye göre Çin, İran'ın petrol ve doğal gaz sahalarında yeni üretim alanları açmanın yanı sıra ülkenin petrokimya endüstrisine de yatırım yapacak. Büyük kısmı ilk beş yılda olmak üzere bu yatırımlar 280 milyar dolara ulaşacak. İki ülkenin anlaşması halinde yatırım miktarı arttırılabilircek.
Yine Pekin yönetimi, İran'ın ulaştırma ve imalat sanayi sektörlerine de 120 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirecek. Aynı şekilde bu yatırımların da çoğunluğu ilk beş yılda yapılacak ve iki tarafın uygun görmesi halinde ek yatırım bütçeleri oluşturulabilecek.
Anlaşma çerçevesinde, Çinli firmalar İran’da her türlü petrol ve doğal gaz üretimi ve petrokimya sektörü ihalelerinde öncelikli olarak yer alma ayrıcalığına sahip olacak.
Pekin yönetimi projelerin gerçekleştirilebilmesi için gerekli ekipman ve uzman iş gücünü İrana gönderecek.
Ayrıca Çin, İran’daki projelerini korumak amacıyla en az 5000 kişilik bir askeri gücü de ülkede konuşlandıracak.
Pekin yönetimi İran’da üretilecek petrol, doğalgaz ve petrol kimya ürünlerini öncelikli olarak ve yüzde 12 dolayında indirimlerle satın alabilecek.
Çin ödemeyi ihracat yaptığı örneğin Afrika ülkelerinin para birimleri ile gerçekleştirebileceği gibi kendi para birimi Yuan ile de yapabilecek. Böylece iki ülke özellikle petrol ticaretinde doları bypass etmiş olacak.
Kur farklarından dolayı dolar fiyatlarla kıyaslandığında Çin’in elde edeceği indirim miktarı yüzde 32'ye kadar ulaşabilecek.
Anlaşmaya göre Çin ayrıca güney-kuzey yönünde özellikle Tahran ve Tebriz kentlerine doğru yüksek hızlı tren ve petrol-doğal gaz boru hatları inşa edecek.
Yol haritası çerçevesinde gerçekleştirilecek yatırımlar Çin’in "Bir Kuşak Bir Yol" stratejisi ile de tam uyum içinde bulunuyor.
Buna göre, Tebriz, "Yeni İpek Yolu"nun önemli kavşak noktalarından biri olacak. Aynı zamanda Ankara’ya ulaşan bir boru hattının da başlangıç noktası olan Tebriz, projeler tamamlandığında Türkiye üzerinden daha fazla petrol ve doğal gazı Batı pazarlarına doğru sevk etme imkanına kavuşacak.
Tahran yönetimi ise anlaşma ile ABD yaptırımlarına karşı hem petrol ve doğal gaz üretim ve ihracatını artırmayı hem de Çin gibi Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde daimi üye olan bir ülkeyi kendi safına çekmeyi amaçlıyor.
Tahran yönetimi benzer bir anlaşmayı Rusya ile de gerçekleştirmek istiyor.