Döviz piyasaları

**Ulukartal Finans Tarafından Hazırlanan Uluslararası Döviz Piyasaları Raporu

**

ABD'de perakende satışlar, Kasım ayında beklentilerin üzerinde arttı. Ticaret Bakanlığının açıkladığı verilere göre, geçen ay perakende satışlar yüzde 1,3 artış gösterdi. Ekonomistler, perakende satışlarda yüzde 0,6 yükseliş bekliyorlardı. Otomobil satışları dışarıda tutulduğunda ise perakende satışlar yüzde 1,2 artış gösterdi.Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin, ekonomik gerilemenin ardından toparlanmalarıyla, dünyada petrol talebindeki artışın da gelecek yıl hızlanacağını açıkladı. Merkezi Paris'te bulunan ve sanayileşmiş 28 ülkeye danışmanlık yapan IEA, bugün açıkladığı aylık petrol piyasası raporunda, küresel petrol talebinin 2010'da günde 1.5 milyon varil kadar, ya da yüzde 1.7 oranında artarak, 86.3 milyon varile ulaşmasının beklendiğini, talepteki büyüme oranının da yükselme eğiliminde olduğunu belirtti. Petrolde gelecek yılın talep artışı beklentisini 2009'a kıyasla günde 120,000 varil artıran IEA, yakıt tüketimindeki artışta gelişmekte olan ülkelerin başı çektiğini ancak zengin ülkelerden gelen talebin de etkili olduğuna dikkati çekti. IEA'nin petrol sanayii ve piyasaları bölümü başkanı David Fyfe, "Petrol talebi biraz daha güçlü görünüyor. 2010'a bakıldığında piyasada yükseliş yönünde bir ayarlama söz konusu" dedi. IEA'nın raporuna göre OPEC üyesi olmayan ülkelerin petrol arzının, Rusya'nın üretimindeki artışın ve son ABD'de son 10 yılın en hafif geçen kasırga mevsiminin etkileriyle bu yılın tümünde günde 125,000 varil artması bekleniyor. Ancak OPEC dışı ülkelerin petrol arzında gelecek yıl düşüş bekleniyor.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) bölgesinde işsizlik oranı Ekim ayında yüzde 8,8'e yükseldi. OECD'den bugün yapılan açıklamaya göre, Eylül ayında yüzde 8,7 olan OECD bölgesindeki işsizlik oranı Ekim ayında yüzde 8,8'e çıktı. Eylül ayında yüzde 9,8 olan Avro Bölgesi'ndeki işsizlik oranı ise Ekim ayında bu seviyesini korudu.Ekim ayında OECD bölgesinde işsizlik oranı geçen yıl aynı döneme göre yüzde 2,3 yükselirken, Avro Bölgesi'nde ise bu oran yüzde 1,9 arttı. Dünyanın ikinci büyük ekonomisi Japonya'da Eylül ayında yüzde 5,3 olan işsizlik oranı Ekim'de yüzde 5,1'e gerilerken, Ekim ayı itibariyle yıllık bazda bu orandaki artış yüzde 1,3 oldu. Fransa'da Eylül ayında yüzde 10 olan işsizlik oranı Ekim ayında yüzde 10,1'e çıkarken, Almanya'da Eylül ayında yüzde 7,6 olan işsizlik oranı Ekim'de yüzde 7,5'e geriledi. İtalya'da Eylül ayında yüzde 7,8 olan işsizlik oranı, Ekim ayında yüzde 8'e çıktı. Ekim ayı itibariyle yıllık bazda Fransa'da işsizlik oranı yüzde 2, Almanya'da yüzde 0,4 ve İtalya'da yüzde 1 artış gösterdi. Dünyanın en büyük ekonomisi ABD'de ise Ekim ayında yüzde 10,2 ile 26 yılın en yüksek seviyesine çıkan işsizlik oranı Kasım ayında yüzde 10'a, Kanada'da Ekim'de yüzde 8,6 olan işsizlik oranı Kasım'da yüzde 8,5'e ve Avustralya'da Ekim'de yüzde 5,8 olan işsizlik oranı da Kasım ayında yüzde 5,7'ye geriledi. ABD'de Kasım ayı itibariyle yıllık bazda işsizlik oranı yüzde 3,2 ve Kanada'da da bu oran yüzde 2,1 yükseldi. İngiltere'de ise Ağustos ayında yüzde 7,8 olan işsizlik oranı, aynı ay itibariyle geçen yıla göre yüzde 1,9 arttı. OECD bölgesinde Ekim ayında İspanya yüzde 19,3 işsizlik oranıyla ilk sırada yer alırken, İrlanda'da bu oran yüzde 12,8 ve Slovakya Cumhuriyeti yüzde 12,2 oldu.ABD'de sanayi üretimi ise Kasım ayında beklentilerin üzerinde yükseldi. Kasım ayında sanayi üretiminin beklentilerin üzerinde yüzde 0,8 arttığını açıklandı. Bu artış, toparlanmanın ABD ekonomisinin bazı bölümlerinde kök saldığının işareti olarak değerlendirildi. Ekonomistler geçen ay sanayi üretiminin yüzde 0,5 artmasını bekliyordu. Beklentilerin üzerindeki artış, işletmelerin ve tüketicilerin daha fazla harcadığını, stokların azaldığını ve daha fazla mal üretmek için fabrikaların teşvik edildiğini gösterdi.

ABD Merkez Bankası (Fed), yüzde 0 ile 0,25 aralığındaki gösterge faiz oranını değiştirmedi. Fed'in Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) iki gün süren toplantısı bugün sona erdi. Fed, yüzde 0-0,25 olan gösterge faiz oranında değişikliğe gitmedi. ABD Merkez Bankası yaptığı açıklamada, ''ekonomik koşulların muhtemelen faiz oranlarını uzun bir süre olağanüstü düşük seviyelerde tutulmasını gerektireceğini'' belirtti. Fed, 16 Aralık 2008 tarihinde yüzde 0 ile 0,25 aralığına çektiği gösterge faiz oranını o tarihten bu yana değiştirmedi. İşsizlik sorunu nedeniyle ekonomide tam bir canlanma görülünceye kadar faizleri rekor düzeyde düşük tutma politikasını sürdürmesi beklenen Fed, faizlerin zamanından önce yükseltilmesinin, ekonomideki toparlanmayı olumsuz etkileyebileceğinden kaygılanıyor.

ABD'de işsizlik maaşı için başvuranların sayısı beklentilerin üzerinde arttı. Çalışma Bakanlığının açıkladığı verilere göre, geçen hafta işsizlik maaşı başvuruları bir önceki haftaya göre 7 bin artarak 480 bine yükseldi. Ekonomistler, işsizlik maaşı için başvuranların sayısının 465 bin olmasını bekliyorlardı. 4 haftalık ortalamalara göre ise işsizlik maaşı başvuruları 467 bin oldu. Ortalama rakamlara göre işsizlik maaşı başvurularının 15. haftadır gerilemesi, istihdam piyasasında derece derece iyileşmenin işareti olarak yorumlandı. Öte yandan, 5 Aralık ile biten haftada düzenli işsizlik maaşı alanların sayısı 5 bin artarak 5,19 milyon oldu. Ağır borç krizi altındaki Yunanistan'da işsizlik oranı da arttı. Ulusal İstatistik Bürosu verilerine göre, yılın üçüncü çeyreğindeki işsizlik oranı son dört yılın en yüksek oranı olan yüzde 9,3'e çıktı. Geçen yılın aynı dönemindeki işsizlik oranı yüzde 7,2 iken bu yılın ikinci çeyreğindeki işsizlik oranı da yüzde 8,9 olmuştu. Kadın çalışanlar arasındaki işsizlik oranı yüzde 13,1 iken, erkeklerdeki işsizlik oranının da yüzde 6,6 olduğu kaydedildi. En yüksek işsizlik oranı ise yüzde 18,5 ile 15-29 yaş grubuna ait bulunuyor.

YURTİÇİ GÜNDEM
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in, Türkiye’nin kredi notunu iki kademe birden yükseltmesinin ardından bir not artışı sinyali de Japon kredi derecelendirme kuruluşu JCR’den geldi. JCR Türkiye Baş Analisti Yoshihiko Tamura, Türkiye, küresel krizde, Uluslararası Para Fonu (IMF) desteği almasa da ekonomik ve mali krize düşmediğini belirterek, o nedenle buna uygun bir not vermek gerektiğini söyledi. Küresel mali krizin çok ciddi bir şekilde dünyayı etkilediğini belirten Tamura, krizin büyük ülkeleri halen zorladığını, Türkiye’nin ise bu krizde dış şoklara karşı dayanaklılığını gösterdiğini söyledi. Yoshihiko Tamura, Türkiye ekonomisinin toparlanma sürecine girdiğini belirterek, bundan sonraki süreçte büyümeye geçeceğini ifade etti. Tamura, Türkiye’nin, küresel krizde gösterdiği dayanıklılığının, yıllık kredi notu değerlendirmesine de yansıması gerektiğini söyledi. Bu arada JCR yayınladığı bir analizde, gelecek yıldan itibaren Türkiye’nin yeniden makul bir büyümeye geçebileceğini bildirdi. Kuruluş tarafından yapılan analizde, Türkiye’nin, dış finansman açığını kapatabilmesi için dış kaynak bulması gerektiği vurgulandı ve küresel ekonomik krizin olduğu bir ortamda, uluslararası finansman kaynaklarının iyice azaldığı belirtildi. Petrol fiyatının ucuzlaması ve ithalatın daralmasıyla birlikte daha önce artış gösteren cari açığın düştüğünün belirtildiği analizde, ancak petrol fiyatlarındaki artışa paralel olarak ve toparlanma sürecinde cari açığın yeniden yükselebileceğine dikkat çekildi.

Ticaret Bakanı Nihat Ergün, işsizlik rakamlarında 2010-2011 ve 2012 yıllarında çok büyük azalmalar beklemediklerini belirterek, "Yüzde 10-13 bandında seyredecek bir işsizliği bir müddet daha görmeye devam edeceğiz" dedi. Ergün, eylül ayı işsizlik rakamlarının bir önceki aya göre değişmediğini ve aynı kaldığını dile getirerek, hükümetin Orta Vadeli Programında işsizliğin yüzde 13-14 bandında seyretmesini öngördüklerini kaydetti. Ekonomik krizin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerinin, hem üretim hem ihracat üzerindeki etkilerinin, daha kısa bir sürede bertaraf edilebilecek etkiler olduğunu ifade eden Ergün, şunları söyledi: "Ancak ekonomik krizin istihdam üzerindeki etkileri biraz daha zaman alacaktır. Dolayısıyla 2010-2011 ve 2012 yıllarında işsizlik rakamlarında çok büyük azalmalar beklemiyoruz. Yüzde 10-13 bandında seyredecek bir işsizliği bir müddet daha görmeye devam edeceğiz. 2007 yılında, yüzde 5,2 oranında büyüyen küresel ekonominin 2009 yılında yüzde 1,1 oranında daralmasının beklendiğini dile getiren Ergün, dünya ticaret hacminin bu yıl yüzde 11,9 oranında küçülerek son 60 yılın en büyük daralmasını yaşamasının da beklentiler arasında olduğunu bildirdi. Ergün, hükümetin piyasaya ve sektörlere daha çok destek vermesini isteyen çevrelerin, aynı zamanda bütçe açığının artmasını da eleştirdiklerini belirterek, bütçe açığını mali kuralla birlikte kontrol altına alma hedeflerinin, daraltıcı bir maliye politikası olarak gözükse de aslında ülke risk primini düşürerek özel sektörün ve kamunun daha ucuza kaynak bulmasına yardımcı olan bir hedef olduğunu kaydetti. Türkiye'nin kredi notu artırılırken Yunanistan'ın kredi notunun düşürüldüğünü, İspanya ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelere ise bütçelerini kontrol altına almaları konusunda uyarılar yapıldığını hatırlatan Ergün, Türkiye'nin kredi otunun artırılmasının tesadüf olmadığını, ülkenin makro ekonomik göstergelerinin, bu not artırımını aslında çok daha nceden gerektirdiğini ifade etti.

Merkez Bankası döviz rezervi bir önceki hafta hafta 761 milyon dolar düşüş gösterdi. Merkez Bankası verilerine göre, 4 ralık haftasında 71 milyar 315 milyon dolar olan rezervler, 11 Aralık haftasında 70 milyar 554 milyon dolara geldi. erkez Bankası döviz rezervleri en son 23 Mayıs 2008 tarihinde 78 milyar 314 milyon dolarla rekor kırmıştı. Merkez ankası rezervleri 2008 yılı sonunda 70 milyar 75 milyon dolar seviyesinde bulunuyordu.

Kısa vadeli faizlerde piyasa beklentileri çerçevesinde değişim olmadı. Kasım 2008'den itibaren başlayarak aizleri yüzde 16.75'ten yüzde 6.5'e çeken Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, bugün yaptığı 2009 yılı son oplantısında borçlanma faiz oranını yüzde 6,50 seviyesinde bıraktı. Borç verme faiz oranı da yüzde 9 olarak kaldı. urul, 2009 yılı içerisinde yaptığı toplantılarda, gecelik borçlanma ve borç verme faiz oranlarını 8,50 puan düşürmüştü. ılın son toplantısının sonuçlarına göre Gecelik faiz oranları: Merkez Bankası borçlanma faiz oranı yüzde 6,50, borç erme faiz oranı ise yüzde 9, Geç Likidite Penceresi Faiz Oranları: Geç Likidite Penceresi uygulaması çerçevesinde, bnkalararası Para Piyasası'nda saat 16.00–17.00 arası gecelik vadede uygulanan Merkez Bankası borçlanma faiz ranı yüzde 2,50, borç verme faiz oranı yüzde 12, Açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapıcısı bankalara repoişlemleri yoluyla gecelik ve bir haftalık vadelerde tanınan borçlanma imkanı faiz oranı yüzde 8 oldu.

EUR/USD
Kotasyonda haftaya başlangıç 1,4620 seviyelerinden yapıldı. Hafta boyunca satış hareketlerinin görüldüğü kotasyonda 1,4260–1,4684 bandında hareketler yaşandı. Haftanın ilk işlem gününde yaşanan alışlarla yukarıda haftanın en yüksek seviyesi olan 1.4684 seviyeleri test edildi. Salı günü başlayan satışlar 1.4502 seviyelerine gerileme yaşattı. Çarşamba günü yatay hareketler yaşanan kotasyonda Perşembe günü satışlar sertleşti ve 1.4303 seviyelerine gerileme sürdü. Cuma günü aşağıda haftanın en düşük seviyesi olan 1.4260 seviyeleri test edildi. Haftayı 1,4332 seviyelerinden tamamlayan kotasyonda önümüzdeki hafta önce alış sonra satış hareketleri yaşanabilir. Aşağı yönlü hareketlerde ilk destek seviyesi 1,4166 seviyeleri olurken bu seviyelerin kırılması durumunda bir sonraki destek seviyeler 1,4001 seviyeleri olarak karşımıza çıkacaktır. Olası yukarı yönlü hareketlerde ise ilk direnç seviyeleri 1,4425 seviyeleri olurken bu seviyelerin üzerine doğru hareketlerde 1,4590 seviyeleri takip eden bir sonraki seviyeler.

USD/JPY
Kotasyonda haftaya başlangıç 89.24 seviyelerinden yapıldı. Hafta boyunca 88.30-90.90 bandında hareket eden kotasyonda genel olarak alış hareketleri görüldü. Haftanın ilk işlem gününde yaşanan satışlarla aşağıda haftanın en düşük seviyesi olan 88.30 seviyeleri test edildi. Salı günü başlayan alışlarla 89.94 seviyelerine yükseldi. Çarşamba günü yatay hareketler yaşan kotasyonda Perşembe günü alışların devam etmesiyle 90.36 seviyelerine yükseliş devam etti. Cuma günü önce gelen satışlarla 88.93 seviyelerine gerileme yaşanırken sonrasında yaşanan alışlarla yukarıda haftanın en yüksek seviyesi olan 90.90 seviyeleri test edildi. Hafta kapanışını 90.40 seviyelerinden gerçekleştiren kotasyonda önümüzdeki hafta alış hareketleri görülebilir. Aşağı yönlü hareketlerde ilk destek seviyeler 89.86 seviyeleri olurken bu seviyelerin kırılması durumunda bir sonraki destek seviyeler 88.83 seviyeleri olacaktır. Yukarı yönlü hareketlerin yaşanması durumunda se ilk direnç seviyeleri 91.43 seviyeleri olurken bu seviyelerin üzerine hareketlerde 92.46 seviyeleri bir sonraki direnç seviyeler olarak karşımıza çıkacaktır.

GBP/USD
GBP/USD parite çifti geçtiğimiz haftaya 1.6226 seviyelerinden başladı. Paritede hafta boyunca satış hareketleri görüldü. Hafta boyunca 1.6050-1.6409 bandında hareket eden kotasyonda haftanın ilk işlem günü 1.6323 seviyelerine yükseliş yaşandı. Salı günü gelen satışlarla 1.6204 seviyelerine gerileme yaşandı. Çarşamba günü alışlar sertleşirken yukarıda haftanın en yüksek seviyesi olan 1.6409 seviyeleri test edildi. Perşembe günü satışların yaşanmasıyla 1.6078 seviyelerine gerileme yaşadı. Cuma günü önce satışlarla aşağıda haftanın en düşük seviyesi olan 1.6050 seviyeleri test edilirken sonrasında gelen alışlarla 1.6248 seviyelerine doğru yükseldi. Hafta kapanışını 1.6159 seviyelerinden gerçekleştiren kotasyonda önümüzdeki alış hareketleri görülebilir. Yukarı yönlü hareketlerin yaşanması durumunda 1.6206 seviyeleri ilk direnç seviyesi olurken bu seviyelerin kırılması durumunda 1.6362 seviyeleri bir sonraki direnç seviyeleri olacaktır. Olası aşağı yönlü hareketlerin yaşanması durumunda aşağıda ilk destek seviyesi 1.6003 seviyeleri olurken bu seviyelerin altında bir sonraki destek seviyesi 1.5847 seviyeleri olacaktır.

USD/TRY
Geçtiğimiz hafta kotasyonda başlangıç 1.5046 seviyelerinden yapıldı. Hafta boyunca kotasyonda alış hareketleri görüldü. Hafta boyunca 1.4946-1.5278 bandında hareketler yaşandı. Haftanın ilk işlem günü yaşanan satışlarla 1.4960 seviyeleri aşağıda test edildi. Salı günü önce satışlar devam ederken aşağıda haftanın en düşük seviyesi olan 1.4946 seviyeleri test edildi. Aynı gün ilerleyen saatlerde 1.5154 seviyelerine yükseliş yaşandı. Çarşamba günü yatay hareket eden kotasyonda Perşembe günü alışlar tekrarlanırken yukarıda da haftanın en yüksek seviyesi olan 1.5278 seviyeleri test edildi. Cuma günü kotasyonda yatay hareketler yaşandı. Hafta kapanışını 1.5198 seviyelerinden gerçekleştiren kotasyonda bu hafta alış hareketleri devam edebilir. Yukarı yönlü hareketlerde ilk direnç seviyeler 1.5335 seviyeleri olurken bu seviyelerin kırılması durumunda bir sonraki direnç seviyeler 1.5472 seviyeleri olacaktır. Olası satış hareketlerinin görülmesi durumunda ise aşağıda ilk destek seviyeler 1.5003 seviyeleri olurken bu seviyelerin kırılması durumunda 1.4808 seviyeleri bir sonraki destek seviyeleri olarak karşımıza çıkabilir.