BİZE ULAŞIN
Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, ekonominin yurtdışı kaynaklı krizin tam ortasında olduğunu söyledi. Yılmaz önümüzdeki dönem için faiz indirimlerinin de işaretini verdi.
Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, Trabzon Sanayi ve Ticaret Odası'nda düzenlenen konferansta açıklamada bulundu.
ABD'de mortgage kredileri ile ilgili başlayan krizin ilk yılını doldurduğunu belirten Yılmaz, "Ama krizin sonuna gelmiş gibi görünmüyoruz, henüz ortasındayız. Krizin reel sektöre yansımalarının da olacak. Bunu hep birlikte göreceğiz" dedi.
Türkiye'nin risk priminin 2008 yılının ikinci çeyreğinde diğer gelişmekte olan ülkelere göre daha fazla arttığı, fakat son dönemde Türkiye'ye ilişkin risk göstergelerinde düzelme yaşandığının görüldüğünü bildiren Yılmaz, 2007 yılı ortalarında küresel finans piyasalarında ortaya çıkan belirsizliklerin devam ettiğini söyledi.
Ekim ayı ortalarında risk algılamalarında belirginleşen bozulma eğiliminin, yatırımcıların risk almaktan kaçınmasına neden olduğunu ifade eden Yılmaz, "Risk alma iştahı endeksi 2008 yılının ilk yarısında panik durumunu yansıtan seviyeye kadar gerilemiştir. Son bir aylık dönemde gözlenen kısmi toparlanma eğilimine rağmen risk algılamalarında olumsuz seyir devam etmektedir. ABD'de reel sektör güven endeksi 2007 yılının ortalarından itibaren gerileyerek 2001 yılından bu yana en düşük seviyeye inmiştir" dedi.
Yılmaz, AB'de reel sektör güven endeksinde de son aylarda sert düşüşler yaşandığına dikkati çekerek, şunları söyledi: "2005 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren reel olarak yüzde 2'nin üzerinde büyüyen AB ekonomisi 2008 yılının son çeyreğinde beklentilerin altında bir performans göstermiştir. Türkiye ekonomisine ilişkin risk göstergelerine bakıldığında, Türkiye'nin risk priminin 2008 yılının ikinci çeyreğinde diğer gelişmekte olan ülkelere göre daha fazla arttığı, fakat son dönemde Türkiye'ye ilişkin risk göstergelerinde düzelme yaşandığı görülmektedir."
Bununla birlikte Ağustos Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu da açıklandı.
Açıklamada şu bilgiler verildi:
"Ağustos ayında tüketici fiyat endeksi yüzde 0,24 oranında düşmüş ve yıllık enflasyon yüzde 11,77'ye gerilemiştir. İşlenmiş gıda fiyatlarının yıllık artış oranı beklendiği gibi gerilemeye başlarken, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düzeltme devam etmiştir. Petrol fiyatlarındaki düşüşler akaryakıt fiyatlarını olumlu etkilerken doğalgaz ve su fiyatlarındaki artışlar enerji grubunun yıllık enflasyonundaki gerilemeyi geciktirmiştir. Gıda ve enerji gruplarının yıllık enflasyona katkısı Ağustos ayında 7,69 puana gerilemiştir. Kiranın yıllık artış oranındaki istikrarlı yavaşlama sürerken, arz yönlü şokların gecikmeli etkileri ulaştırma ve yemek hizmetleri fiyatlarını olumsuz etkilemeye devam etmiştir. Özel kapsamlı göstergelerden H ve I'nın yıllık enflasyonlarında baz etkisi nedeniyle artış gözlense de mevsimsellikten arındırılmış rakamlar temel eğilimin aşağı yönlü olduğuna işaret etmektedir. Petrol ve gıda fiyatlarındaki olumlu görünümün sürmesi halinde önümüzdeki dönemde enflasyonun kademeli olarak düşmeye devam etmesi beklenmektedir.
Ağustos ayında tüketici fiyat endeksi yüzde 0,24 oranında düşmüş ve yıllık enflasyon yüzde 11,77'ye gerilemiştir. Enerji, işlenmemiş gıda ürünleri, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altını dışlayan ÖKTG-H endeksinin yıllık artış oranı 0,3 puan yükselerek yüzde 10,92'ye ulaşmıştır. Bu endeksten işlenmiş gıda ürünleri çıkarılarak elde edilen ÖKTG-I göstergesinin yıllık artış oranı ise 0,6 puanlık yükselişle yüzde 7,12 olmuştur. Bu iki göstergenin yıllık artış oranındaki yükselişte baz etkisi belirleyici olmuştur.
Ağustos ayında mal grubu fiyatları yüzde 0,61 oranında azalırken hizmet grubu fiyatları yüzde 0,81 oranında artmıştır. Yıllık enflasyon hizmet grubunda yüzde 11,10'a yükselirken, mal grubunda yüzde 12,03'e gerilemiştir.
Gıda ve enerji fiyatlarının yemek ve ulaştırma hizmetleri fiyatları üzerindeki olumsuz etkileri geçtiğimiz aylara kıyasla yavaşlama göstermiştir. Ulaştırma hizmetleri fiyatları şehir içi toplu taşıma ücretlerindeki artışlarla yüzde 1,16 oranında yükselirken, yemek hizmetleri fiyatları yüzde 0,82 oranında artmıştır. Haberleşme hizmetleri yıllık enflasyonu ise gerek baz etkisi gerekse sabit telefon görüşme ücretlerindeki artışlar sonucu 4 puan yükselerek yüzde 7,44 olarak gerçekleşmiş ve hizmet yıllık enflasyonunun Ağustos ayındaki artışının temel belirleyicisi olmuştur. Diğer taraftan, kiranın yıllık enflasyonu istikrarlı düşüş eğilimini sürdürmüştür.
Enerji fiyatları, akaryakıt ürünleri fiyatlarındaki yüksek oranlı gerilemeye rağmen doğalgaz, şebeke suyu ve katı yakıtlar fiyatlarındaki artışların etkisiyle Ağustos ayında yüzde 0,47 oranında artmış ve böylece yıllık enerji enflasyonu yüzde 27,38'e yükselmiştir.
Enerji ve gıda dışı mal fiyatları Ağustos ayında yüzde 1,7 oranında gerilerken, bu grupta yıllık enflasyon önceki aydaki seviyesini korumuştur. Giyim grubu yıllık fiyat artışı Ağustos ayında yüzde 3,7'ye yükselirken, ilaç fiyatları yüzde 4,64 oranında artmıştır. Yeni Türk lirasındaki güçlenmenin ve iç talepteki ılımlı seyrin etkisiyle dayanıklı mal grubunda (altın hariç) yıllık enflasyon yüzde -0,91'e gerilemiştir.
Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) Ağustos ayında yüzde 0,68 oranında düşmüştür. Mobilya fiyatları yüzde 0,85 oranında azalırken, özellikle beyaz eşya fiyatlarındaki düşüş ile elektrikli ve elektriksiz aletler grubu fiyatları yüzde 1,42 oranında gerilemiştir. Bunun yanında, altın fiyatları aylık bazda yüzde 11,05 oranında azalmıştır.
İşlenmemiş gıda fiyatları yıllık artışı Ağustos ayında yüzde 0,68 seviyesine gerilemiştir. Grup fiyatlarındaki bu olumlu görünümde, özellikle son altı aylık dönemde önceki yıl gerçekleşmelerine kıyasla oldukça yüksek oranda gerileyen ve yıllık enflasyonu yüzde -18,03 seviyesinde bulunan taze sebze-meyve alt grubunun etkisi görülmektedir. Diğer taraftan, bakliyat fiyatlarında kuraklık kaynaklı artışlar Ağustos ayında da sürmüştür.
İşlenmiş gıda ürünleri fiyatlarında Temmuz ayında gözlenen göreli yavaşlama Ağustos ayında daha da belirginleşmiş ve grup fiyatları yıllık artışı yüzde 24,61'e gerilemiştir. Bu gelişmede ekmek ve tahıllar alt grubu fiyatlarındaki olumlu seyir etkili olmuştur.
İşlenmiş gıda fiyatlarının yıllık artış oranının yılın kalan döneminde kademeli olarak düşmeye devam edeceği tahmin edilmektedir.
ÜFE
Ağustos ayında üretici fiyatları yüzde 2,34 oranında azalırken, yıllık ÜFE enflasyonu yüzde 14,67'ye gerilemiştir. Üretici fiyatlarında görülen azalışın 0,37 puanı tarım ürünleri, 1,96 puanı ise sanayi ürünleri fiyatlarında görülen azalıştan kaynaklanmıştır.
Ağustos ayında imalat sanayi fiyatlarında gözlenen yüzde 3,14 oranındaki düşüşte petrol ürünleri ve ana metal sanayi fiyatlarında görülen yüksek oranlı azalışlar etkili olmuştur. Ana metal sanayi ve petrol ürünleri hariç imalat sanayi fiyatları ise yüzde 0,23 oranında gerilemiştir. Ana metal sanayi fiyatlarında Ocak ayından bu yana görülen yüksek oranlı artış eğiliminin ardından Ağustos ayında sektör fiyatları yüzde 10,09 oranında gerilemiştir. Ağustos ayında plastik-kauçuk, kimyasal maddeler, gıda, giyim, basın-yayım ve mobilya sektörlerinde fiyatların Temmuz ayına göre arttığı, diğer sektörlerde ise fiyatların gerilediği görülmektedir.
Üretici fiyat endeksi MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, Ağustos ayında dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları fiyatlarında artış gözlenirken, diğer kalemlerin fiyatlarında azalış görülmektedir.
Dayanıklı tüketim malları fiyatlarında gözlenen yükselişte beyaz eşya fiyatlarındaki artışlar etkili olurken, dayanıksız tüketim malları fiyatlarını giyim eşyası imalatı fiyatlarındaki artışlar yukarı çekmiştir. Diğer taraftan, Ağustos ayında azalış gösteren ara malları fiyatlarında ana metal sanayi fiyatlarının, enerji fiyatlarında ise petrol ürünleri fiyatlarının belirleyici olduğu görülmektedir. Ayrıca, elektrik ve doğalgaz fiyatlarında gözlenen artışların enerji fiyatlarındaki düşüşü sınırladığı belirtilmelidir."
