İşte gerçek enflasyon

Finans Editör

04.07.2008 12:55

Listeye Ekle

Tüketici fiyat Endeksi'nde (TÜFE) yılın ilk altı ayındaki genel artış yüzde 6 olurken, 40 gıda ürününün aynı dönemdeki ortalama fiyat artışı yüzde 11'le genel enflasyonun 5 puan üstünde gerçekleşti.

Telefon, elektrik, doğal gaz, benzin, mazot, vapur, dolmuş fiyatlarındaki altı aylık artışlar ise ortalama yüzde 20'yi bularak TÜİK'in açıkladığı yüzde 6'lık genel tüketici enflasyonunu üçe katladı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), gelir grubu ayırt etmeden 415 maddeyi içeren tüketici fiyatları endeksinde altı aylık enflasyon uyüzde 6 olarak ilan etti. Resmi enflasyonun açıklanmasının ardından, devlet memurları, memur emeklileri ve sözleşmelilere yılın ilk yarısı için yüzde 0.8'lik enflasyon farkı uygulanması gündeme geldi. Ancak enflasyon farkı uygulamasında, gerçek enflasyonun ne olduğu sorusu öne çıktı.

İktisatçı Mustafa Sönmez'in belirlemelerine göre, TÜİK'in yüzde 6 olarak ilan ettiği genel tüketici enflasyonu, alt ve orta gelirli grupların tüketim sepetindeki birçok malın fiyatlarındaki artışın yarısına bile yetişmiyor.

Alt ve orta gelir gruplarının bütçelerinin en çok harcandığı gıda, konut, ulaştırma-haberleşmede, en çok kullanılan maddeler üstünden yaptığımız hesaplama, vatandaşın yaşadığı gerçek enflasyonun, TÜİK'in açıkladığından farklı olduğunu ortaya koyuyor.

GIDADA FİYATLARI

TÜİK'in fiyatlarını izlediği 140 gıda maddesi, halkın en çok kullandığı 40 maddeye indirilip analiz edildiğinde 6 aylık enflasyonun bu 40 üründe ortalama yüzde 11 olduğu görülüyor.

Altı aylık fiyat artışı mercimekte yüzde 80'i geçerken pirinç ve bulgurda da yüzde 50'ye yaklaştı. Ayçiçek yağı fiyatının yüzde 48 arttığı altı ayda, tavuk eti de yüzde 30'a yakın zamlandı. En çok tüketilen ekmekte 6 ayın fiyat artışı yüzde 26'yı, makarnada yüzde 20'yi geçerken su fiyatları yüzde 15, koyun eti yüzde 12, şeker yüzde 11 artış gösterdi.

40 gıda ürünü arasında yüzde 6'lık genel enflasyonun altında kalanlar zeytin, rakı, beyaz peynir, sigara yoğurt olurken, altı ayda fiyatı ucuzlayanlar süt, yumurta ve sebze-meyve fiyatları oldu.

KONUT VE ULAŞTIRMA

Alt ve orta gelir grupların toplam bütçesinde yüzde 30 dolayında yer tutan konut harcamalarında ise fiyat artışları genelin üstüne çıktı. Altı ayda kiralar yüzde 7'ye yakın artarken elektrik, doğal gaz fiyatlarındaki artış yüzde 19'a yakın gerçekleşti.

Ulaştırma harcamalarını oluşturan kalemlerde ise mazot yüzde 26 ile en çok fiyat patlaması yapan madde oldu. Benzin fiyatlarının yüzde 15 arttığı son 6 ayda, vapur ücretleri yüzde 48'in, belediye otobüs fiyatları yüzde 9'un, dolmuş fiyatları yüzde 12, metro fiyatları yüzde 8'in üstünde arttı. Şehirlerarası tren ücreti de son ayda yüzde 24 artış gösterdi.

Haberleşmede ise şehir içi telefon görüşme fiyatları 6 ayda yüzde 12, cep telefonu görüşme ücreti ise yüzde 7 ile genel fiyatların üstüne çıktı.

Temel gıda ürünlerindeki fiyat artışı (Ocak-haziran;%)

Mercimek 80.24

Limon 68.20

Pirinç 58.64

Bulgur 48.25

Ayçicek yağı 48.14

Kuru Fasülye 38.30

Tavuk Eti 29.16

Patates 26.78

Ekmek 26.19

Makarna 20.33