BİZE ULAŞIN
Kapalıçarşı esnafı global kriz nedeniyle zorda. Yükselen altın fiyatları kuyumcuların birer birer kepenk indirmesine neden olurken turizme yönelik iş yapanlar da kısıtlanan tüketim yüzünden darbe yiyor. 60'a yakın kuyumcu kapanırken faaliyet alanını değiştirenlerin sayısı da artıyor.
Dünyanın en eski ve en büyük kapalı alışveriş mekânı olarak bilinen 548 yıllık Kapalıçarşı'yı da kriz vurdu. Altın fiyatlarındaki artış yüzünden altına endeksli kira ödeyen kuyumcular birer birer kepenk indirirken, zengin turistin azalması nedeniyle halı ve tekstil satan dükkân ciroları da yüzde 50'leri bulan oranlarda düştü.
Kapanan kuyumcu sayısının 60'ı bulduğunu belirten Kapalıçarşı Esnafları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Fırat, 2009'un çok kötü geçtiğini, 2010'dan ise umutlu olmadıklarını açıkladı.
4 bine yakın dükkânın bin 100'ünü kuyumcu ve mücevheratçıların oluşturduğu Kapalıçarşı'nın parlak günleri 1983'lerde altın ithalatının serbest bırakılmasının ardından başladı. Serbest döviz ve altın borsasının merkezi haline gelen Kapalıçarşı, adeta bir finans merkezi kimliği kazandı.*****
Ancak yıllar içinde İstanbul Altın Borsası'nın kurulmasının ardından altındaki etkinliğini, uygulanan döviz politikalarıyla da dövizdeki etkinliğini yitiren Kapalıçarşı'ya altına endeksli belirlenen kiralar miras kaldı. Son yıllarda rekorlar kıran altın fiyatları 60'a yakın kuyumcu dükkânının kapanmasına neden olurken, küresel kriz ise turizmden geçinen diğer esnafı zora soktu.
"Önceden 4 bin dolara halı alan turist, şimdilerde 200 dolarlık kilimlerle evine dönüyor. 200-300 dolara çini tabak satın alanlar ise 20 dolarlık tişörtlere bakar oldu. Kriz sonrası gelen turistler alıcı değil gezici" sözleri Kapalıçarşı'da esnafın neredeyse ortak görüşü.
Kapalıçarşı'nın yönetimini üstlenen Kapalıçarşı Esnafları Derneği Başkanı Dr. Hasan Fırat, çarşıda bulunan dükkânların cirolarının yüzde 50'ye varan oranlarda daraldığını söylüyor. Kirasını altınla ödeyen bazı işyerlerinin kapanmasının yanı sıra faaliyet değişikliklerinin arttığını da vurgulayan Fırat, "Altın fiyatlarındaki yükseliş de kirasını altınla ödeyenleri köşeye sıkıştırdı. Çarşı içindeki sadece bir ana caddede yer alan 135 kuyumcunun 20'si işyerini kapattı, yerine tekstil, turistik eşya gibi dükkânlar açılıyor" diyor.*****
2009 KÖTÜYDÜ, 2010 UMUTSUZ
Krizin ayak seslerini hissettikleri andan itibaren esnaf olarak çeşitli işbirlikleri ve tanıtımlarla önlem almaya çalıştıklarını vurgulayan Fırat, şunları söylüyor: "Türkiye Seyahat Acentaları Birliği ile geçen yıl bir işbirliği yaptık, önceden bir gemiden turist alırken, bunu dört gemiye çıkardık. Yine Kuşadası gibi kıyılarda dört gün konaklama yapanlar, bunu bir güne indirdi, bir gününü de buraya ayırdı.
Bunun dışında Kültür Bakanlığı'ndan ödenek çıkararak belgesel filmler çektik ve bunu 30'a yakın ülkede yayınlattık. Bu tür çalışmalarla Kapalıçarşı'ya gelen turist sayısında önemli artış kaydettik ama tüketimdeki daralmanın önüne geçemedik. 2009 kötüydü ama esnaf olarak 2010'dan da umutlu değiliz. Kiracılar dükkânlarını boşaltmaya devam edebilir."*****
TURİSTİN ALIM GÜCÜ AZALMIŞ
Kapalıçarşı esnafının çoğunluğunu oluşturan kuyumcular ise talepte daralmanın yanında altın fiyatlarındaki artıştan dolayı köşeye sıkıştıklarını ifade ediyor.
Kuyumcular, "Altınla kira ödemek Kapalıçarşı'da bir gelenektir. Fiyatların artmasıyla kira ödemelerinde zorlanmaya başladık. Dayanamayan esnaf kapatıp gidiyor. Müşteriler ise üç bilezik ya da çeyrek altın yerine bir adet almaya başladı" diye konuşuyor.
Kapalıçarşı'daki Güneyli Mücevher'in kurucusu Corç Vert ise son dönemde alıcı değil gezici turistlerle muhatap olduklarını söylüyor ve "Tezgâhtaki 40 euro'luk bir parçaya bile 'düşüneceğim' diyen turist varsa, alım güçleri yok demektir" diyor.
Kapalıçarşı'da 25 yıldır halıcılık işi yapan Mehmet Ekşi ise satışların düşmesiyle dükkânını turistik eşyaya dönüştürmüş. Halının turistlere pahalı gelmeye başladığına dikkat çeken Ekşi, "Geçen yıl zarar edince ürünleri depoya kaldırıp altı ay önce turistik eşyaya döndüm. Esnaf olarak turistlerin harcayabileceği paraya uygun seçenekler sunmak zorunda kalıyoruz. Buna rağmen satışların iyi gittiği söylenemez" diyor.
Katar Prensi'nden ABD'li televizyon sunucusu Oprah Winfrey'e kadar çok sayıda ünlüye çini eşya satan İznik Orient'in sahibi Aziz Akpınar da aynı görüşleri savunuyor ve "Talepte daralmayla kârlılık yarı yarıya düştü. Rekabeti fiyat kırarak sağlamaya çalışıyoruz" diyor.
(Referans)
