Lanetli ekim başladı

**Piyasaların "lanetli ay"ı olarak bilinen ekim ayına girildi. Daha önceki büyük krizlerde ve son olarak 2008'de piyasalara kan kaybı getiren ekim ayının "boğa"yı vurup vurmayacağı tartışılıyor.

**

Uzmanlara göre ekim ayı olumsuz geçebilir ve piyasalarda yüzde 3-5 oranında bir düzeltme görülebilir ancak bu kez geçmişte yaşanan kötü deneyimlerin tekrarlanması beklenmiyor. Ekim ayı genelikle çöküş ayı olarak biliniyor. Piyasalarda bu ay kan kaybı yaşanmasa da, ufak oynaklıklar bile yatırımcıları tedirgin etmeye yetiyor.

2008 ve 1987 yılı ekim ayları da son 30 yılın en büyük satışlarına sahne olmuştu. Ancak uzmanlara göre lanetli ekim bu kez piyasaları es geçebilir ve dolayısıyla son dönemlerde tartışıldığı gibi ikinci bir dibe giden kesin bir düzeltme görülmeyebilir. Bunun en önemli göstergesi ise oldukça olumlu bir seyir izleyen eylül ayı. Daha önceki krizlerde ekim ayında çakılmalar yaşanmıştı.

Ancak bu yıllarda eylül ayları da negatif seviyedeydi. Bu kez ise eylül ayında piyasalar oldukça olumlu bir seyir izledi. Bunun yanı sıra şirketlerin açıklamaya başlayacağı üçüncü çeyrek bilançolarına ilişkin iyimser beklentiler hakim. Bu da bir çok uzmanın yüreğine su serpiyor. Ancak olur da üçüncü çeyrek şirket bilançoları şirketlerin satışlarındaki düşüş ve maliyet kesintilerinin üretim seviyeleri üzerinde yarattığı olumsuz etkiler sebebiyle beklendiği gibi iyi gelmezse piyasalarda kan kaybı başlayabilir.*****

KRİZ SONRASI DÜZELTME 10 YILDA GÖRÜLMEDİ
Daha önceki kriz örneklerine bakıldığında ise kriz sonrası toparlanma süreçlerinde uzun yıllar boyunca sert çakılmalar görülmedi.

Örneğin 1987 krizi sonrası başlayan toparlanma sürecinde ABD borsaları 1990 yılına kadar yüzde 10'un üzerinde bir çakılma hiç yaşamadı. 2008 ve 1987 yıllarının ekim ayları ise son 30 yılın en lanetli ekimleri oldu. Önceki ekim satışları örneklerinde sadece eylül ayında değil mayıs ve haziran aylarında da sert satışlar yaşanmıştı.

Oysa bu sene için bakıldığında mart ayından bu yana küresel piyasalarda ralli havası yaşanıyor. 1987'de piyasalar dip yaptıktan 6 ay sonra alımlar başlamış ve piyasalar yüzde 21 yükselmişti. 2002'deki dibin ardından ise piyasalar yüzde 24 değer kazanmıştı. Bugüne bakıldığında ise mart ayındaki dibin ardından piyasalardaki yükseliş yüzde 58'i buldu.*****

PİYASADAN ÇIKAN PİŞMAN OLABİLİR
Öte yandan yatırımcının artık piyasadan çıkmaması için daha önemli sebepleri de var. Bunlardan biri özellikle ABD borsalarında fiyatların hisse değerlerinin 17 katına çıkmış olması.

Yani bundan sonra piyasadan çıkan kolay kolay aynı hisseleri yeniden ve daha pahalı fiyattan almayı göze alamaz. Bunun dışında yatırımcının risk iştahını gösteren volatilite endeksi VIX de bir yıl önceki 80 puan seviyelerinden şimdi 23 puan seviyelerine kadar düşmüş durumda. Tüm bunların yanı sıra Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq endekslerinin hepsi 200 günlük hareketli ortalamalarının üzerinde seyrediyor ve bu endekslerdeki yükselişin rayına oturduğu belirtiliyor. Dow Jones endeksi kritik 9 bin seviyesini aşalı çok oldu, şimdilerde "5 haneli Dow Jones" tartışmaları bile başladı.

Yatırımcının piyasada kalması için bir diğer sebep ise ABD'nin gevşek para politikasından çıkmaması. Bu, korkulduğu gibi bu politikalardan ani bir çıkış halinde tüm çabaların boşa gideceği endişelerini azaltıyor. Kriz döneminde bıçak gibi kesilen şirket evliliklerinde yaşanan hareketlenme de ekim lanetinin bu kez piyasaları etkilemeyebileceğinin bir sinyali olarak gösteriliyor.*****

VERİLER PİYASALARI ŞAŞIRTTI ABD'de hükümetin başlattığı hurda teşviki programı sayesinde tüketici harcamaları ağustos ayında yüzde 1,3 artarak 8 yıl önceki 11 Eylül saldırıları sonrası yaşanan harcama patlamasından sonraki en yüksek seviyesine ulaştı.

Dayanıklı mallara yapılan harcamalar ise yüzde 5,3 yükseldi. Öte yandan yine dün açıklanan son verilere göre ABD'de ağustos ayında inşaat harcamaları yüzde 0,8 arttı. Böylece, inşaat harcamalarında son 16 yılın en büyük sıçraması yaşanmış oldu. Ağustos ayında bekleyen ev satışları endeksi ise yüzde 6,4 yükselerek 2007'nin mart ayından bu yanaki en yüksek seviyesine çıktı.

Ancak bu gelişmelere rağmen piyasalar haftalık işsizlik maaşı başvurularının 551 bin ile 535 binlik beklentinin üzerine çıkması ve Tedarik Yönetimi Enstitüsü'nün üretim aktivitesi endeksinin eylül ayında 52.6 puana gerilemesi ABD ve Avrupa'da endekslerin gerilemesine neden oldu.