MB - Enflasyonda yükselişte vergi indirimlerinin sona ermesi etkili oldu (2)

(Ayrıntılar ve grafik ile güncellendi)
İstanbul, 6 Ağustos (DHA) - Merkez Bankası, enflasyondaki yükselişte, dayanıklı tüketim mallarındaki "geçici vergi indirimlerinin sona ermesi" ve "enerji fiyatlarındaki" yükselişin etkili olduğunu açıkladı ve "Tütün ürünlerinde yakın dönemde yapılan fiyat ayarlamalarının Ağustos ayı enflasyonuna kayda değer bir etkisi olacaktır" uyarısı yaptı.
Merkez Bankası'nın "Temmuz Ayı Fiyat Gelişmeleri" raporunda şöyle denildi:
- Temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 1.36 artmış ve yıllık enflasyon 0.93 puan yükselerek yüzde 16.65 olmuştur.
- Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 1.25 ve 1.34 puan artışla yüzde 17.53 ve 16.20 olarak gerçekleşmiştir.
- Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda ve hizmet gruplarının katkıları sırasıyla 0.26 ve 0.06 puan azalmış, temel mal ve enerji gruplarının katkıları ise sırasıyla 0.89 ve 0.34 puan artmıştır.
- Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, B göstergesinin eğiliminde temel mal grubu kaynaklı olarak yükseliş gözlenmiştir.
- Bu gelişmede dayanıklı mallara yönelik olarak uygulanan vergi indirimlerinin sona ermesi etkili
olmuştur. Geçici vergi indirimlerinin etkisi arındırıldığında, çekirdek göstergelerden B ve C’nin eğilimindeki yükselişin daha sınırlı olduğu izlenmiştir.
- Temmuz ayında hizmet fiyatları yüzde 1.03 artmış, grup yıllık enflasyonu 0.35 puan azalarak yüzde 14.57 olmuştur.
- Bu dönemde yıllık enflasyon lokanta-otel ve diğer hizmetler gruplarında gerilerken, haberleşme ve ulaştırma hizmetlerinde yükselmiş, kira alt kaleminde ise yataya yakın seyretmiştir.
- Haberleşme hizmetleri yıllık enflasyonunda baz etkilerinin yanı sıra cep telefonu görüşme ücretleri kaynaklı yükselişin etkisi gözlenirken, ulaştırma grubu enflasyonunda havayolu ile yolcu taşımacılığı alt kalemindeki fiyat artışı (aylık bazda yüzde 6.52) öne çıkmıştır.
- Dayanıklı mal grubundaki artışta (aylık bazda yüzde 7.99) otomobil, beyaz eşya ve mobilya gruplarındaki geçici vergi indirimlerinin sona ermesi etkili olmuştur.
- Beyaz eşya grubunda fiyat artışı vergi değişiminin ima ettiğinin altında kalırken, mobilyalarda vergi etkisinin üzerinde bir fiyat artışı gözlenmiştir.
- Özetle, temel mal enflasyonu yakın dönemdeki olumlu döviz kuru gelişmeleri ve iktisadi faaliyetteki ılımlı seyrin sınırlayıcı etkisine karşın, vergi indirimlerinin sona ermesi nedeniyle yükselmiştir.
- Enerji fiyatları Temmuz ayında yüzde 3.01 artmıştır. Bu gelişmede elektrik fiyatlarında yapılan yüzde 15 artış etkili olmuştur.
- Diğer taraftan, bu dönemde şebeke suyu fiyatları sınırlı bir miktar gerilemiş, döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak akaryakıt fiyatlarında da bir miktar düşüş gözlenmiştir. Bu gelişmelerle, enerji yıllık enflasyonu 2.73 puan artarak yüzde 13.19’a yükselmiştir.
- Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Temmuz ayında 0.99 puan azalarak yüzde 18,21 olmuştur.
- Bu gelişmede taze meyve-sebze fiyatlarına bağlı olarak yüzde 12.37’ye gerileyen işlenmemiş gıda enflasyonu belirleyici olurken, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu yükselişini sürdürmüştür.
- Bu dönemde olumlu arz koşullarının devam etmesine bağlı olarak taze meyvesebze grubunda yıllık enflasyon yüzde 4.30’a gerilemiştir.
- Diğer taraftan, işlenmiş gıda grubunda fiyatlar aylık bazda yüksek bir oranda (yüzde 1.74) artmaya devam etmiş; grup yıllık enflasyonu 0.74 puan yükselişle yüzde 24.15 olmuştur.
- Bu grupta fiyat artışlarının alt gruplar geneline yayıldığı görülürken; özellikle ekmek ve tahıllar ile çay ve şeker gibi alt kalemlerdeki gelişmeler öne çıkmıştır.
- Temmuz ayı başında tütün ve alkol ürünlerinden alınan maktu ve asgari maktu ÖTV tutarlarının YİÜFE’deki altı aylık değişime endeksli olarak yükseltilmesine istinaden alkollü içecek fiyatları yüzde 8.44 artarken, tütün ürünleri fiyatları yatay seyretmiştir.
- Bununla birlikte, tütün ürünlerinde yakın dönemde yapılan fiyat ayarlamalarının Ağustos ayı enflasyonuna kayda değer bir etkisi olacaktır. (Grafik)