Swap nedir, nasıl yapılır? Swap işlemi ne işe yarar?

İngilizcede takas anlamına gelen swap kelimesi, finansal dünyada da takas işlemlerine ismini verir. Örneğin aynı değerdeki farklı para birimlerini değiştirmek işlemi bir swap işlemidir.

Swap nedir?

Swap, kısaca takas demektir. Finansal dünyada da aynı değerdeki unsurların değiş tokuşunu ifade etmek için kullanılır. Bu takas işlemleri;

• İtibari para,
• Hisse senedi,
• Faiz oranı veya
• Emtia değerlerine bağlı olabilir.

Bu işlemler iki taraf ile birlikte belirlenen bir vade sözleşmesi ile yapılır. Ancak vadeli sözleşmeler gibi borsada işleme tabi olmaz. Bu sözleşmelerin bir standardı yoktur ve takas edecek taraflar tarafından içeriği belirlenir. Finans piyasasında üç farklı swap işlemi vardır. Bunlar:

1. Para swap'ı,
2. Faiz swap'ı,
3. Çapraz döviz swap'ı işlemleridir.

Para swap'ı işlemleri, tarafların koşullar üzerinde anlaştığı ve oranını belirlediği bir miktarda para değiş tokuşudur. Sözleşme sonlandığında takas edilen ana paralar taraflara geri verilir. Yaygın olarak kullanılmaktadır.

Piyasada bir diğer yaygın swap işlemi faiz sawap'ıdır. Bu takas işleminde faiz oranları taraflar arasında takas edilir. Sözleşmede gösterge bir ana para vardır. Değişmeyen bu ana para üzerinden belirli orandaki faiz oranı, tarafların belirlediği bir vade içerisinde değiştirilir.

Çapraz döviz swap'ı veya çapraz para swap'ı, farklı para birimleri veya farklı faiz oranlarının taraflarca değiştirilmesidir. Bu değişim ana para ve faiz oranlarını kapsar. Bu borçlar sabit veya değişken olabilir. Taraflar çapraz para swap'ı sonucunda takas edilen miktardaki ödemelerle yükümlüdür.

Swap işlemi ne işe yarar?

Aynı değerdeki unsurların taraflarca değiştirilmesi anlamına gelen swap sözleşmeleri, genellikle değişken kurdan korunmak amacıyla yapılmaktadır. Bu sözleşmeler, piyasadaki değişken döviz kurlarından ve faiz oranlarından yatırımcıyı korur. Ayrıca takas edilen unsurdan daha fazla gelir elde etmeyi sağlar.

Swap işlemleri aslında bir risk yönetimi aracıdır. Piyasanın seyri sebebiyle geleneksel yatırım araçlarını korumak isteyenlerin tercih ettiği yöntemlerden biri de swap işlemleridir. Bunun dışında swap işlemlerinin farklı avantajları da vardır. Swap işlemlerinin avantajları arasında;

• Farklı piyasalara erişim sağlaması,
• Kaynak kullanım maliyetlerini düşürmek için kullanılabilmesi,
• Ticari sırları korumayı sağlaması,
• İstenilen vadede sözleşmelerin yapılabilmesi,
• Piyasanın dengesizliğinden koruması,
• Risklerin azalması veya ortadan kalkması gösterilebilir.

Swap sözleşmeleri genellikle;

• Uluslararası kurumlar,
• Merkez bankaları,
• Yerel yönetimler,
• İhracat ve ithalat kuruluşları,
• Uluslararası fonlar ve
• Çok uluslu şirketlerin taraf olduğu sözleşmelerdir.

Swap nasıl yapılır?

Swap işlemleri özellikle döviz kurlarının hareketlendiği dönemlerde artar. Bu işlemler taraflar arasındaki sözleşmelerle yapılır. Sözleşmede, takas edilen unsurların değerleri, vade süresi, sözleşmenin koşulları vb. bilgiler yer alır. Tarafların onayladığı bu sözleşmeler ile değiş tokuş yapılır. Bu işlemler aracı kurumlar ile yapılabilir. Bunun dışında aracı kurum olmadan da swap yapılması mümkündür.