Tarımsal İşletme Yapı Araştırması

Türkiye'de tarımsal işletmeler, tasarrufunda bulundurdukları arazinin yüzde 97,1'ini tarımsal amaçlı kullanıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2016 yılına ilişkin "Tarımsal İşletme Yapı Araştırması" sonuçlarını açıkladı.

Araştırmayla tarımsal işletmelerin fiziksel büyüklüklerinin belirlenmesi, tip ve ekonomik büyüklüğünün temel alınarak sınıflandırılması ve bunlara ait temel yapısal istatistiklerin derlenmesi amaçlandı.

Buna göre, toplam tarımsal işletmelerin yüzde 5,3'ü sadece büyükbaş ya da küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapıyor. Tasarrufunda arazi olan işletmelerin yüzde 25,9'u 20-49 dekar işletme büyüklük grubunda yoğunlaştı. Tarımsal işletmelerin tasarrufunda bulunan arazi ise yüzde 24,5 ile en fazla 200-499 dekar işletme büyüklük grubunda yer aldı.

Tarımsal işletmelerin yüzde 80,7'sinin 100 dekardan küçük olduğu belirlenirken, bunların tasarrufunda bulundurduğu arazi ise toplam arazinin yüzde 29,1'ini oluşturdu.

Tarımsal işletmelere ait arazilerin yüzde 69,3'ü tahıl ve diğer bitkisel ürün, yüzde 9,7'si nadas, yüzde 11,9'u meyve ve diğer uzun ömürlü bitkiler ile içecek ve baharat bitkileri (fidanlık ve örtü altı dahil), yüzde 2,2'si sebze ve çilek alanı ile çiçek bahçeleri (fidelik ve örtü altı dahil), yüzde 2,4'ü daimi çayır, yüzde 1,3'ü otlak (mera), yüzde 0,3'ü sadece hane halkının kendi tüketimi için kullanılan (mutfak bahçesi) alan ve yüzde 2,9'u diğer arazilerden oluştu.

Bu sonuçlara göre, tarımsal işletmelerin tasarrufundaki arazinin yüzde 97,1'ini tarımsal amaçlı kullandığı belirlendi.

Tarımsal işletmelerin tasarrufunda bulunan arazinin yüzde 31,4'ü sulanıyor. Arazinin kullanım şekline göre sulanan alan oranları incelendiğinde, ekilen tahıl ve diğer bitkisel ürün alanının yüzde 34,7'sinin, sebze ve çilek alanı ile çiçek bahçelerinin (fidelik ve örtü altı dahil) yüzde 84,1'inin, meyve ve diğer uzun ömürlü bitkilerle içecek ve baharat bitkilerinin kapladığı alanın (fidanlık ve örtü altı dahil) yüzde 37,8'inin, daimi çayır arazisinin yüzde 29,8'inin, kavaklık-söğütlük arazinin yüzde 41,5'inin sulandığı tespit edildi.

- Arazi tasarruf şekli ve parça sayısı

Araştırmada, bu işletmelerin tasarrufundaki tarım arazisinin tasarruf şekli de belirlendi. Sadece kendi tarım arazisini (zilyetlik dahil) işleten işletmelerin toplam içindeki oranı yüzde 79,5, işledikleri tarım arazisinin toplam tarım arazisi içindeki oranı yüzde 59,9 olarak saptandı. Tarımsal işletmelerin yüzde 17,1'i hem kendi arazisini hem de başkasının arazisini işletiyor. Kendi arazisi olmayan işletmelerin yüzde 3,3'ünün yalnız kira ve ortakçılıkla tuttuğu araziyi, yüzde 0,1'inin ise iki ya da daha fazla tasarruf şekli ve diğer tasarruf şekilleriyle işlediği araziyi kullandığı tespit edildi.

İşletme başına düşen tarım arazisi parça sayısı 5,9 adet olurken, tarım arazisi ortalama parça büyüklüğü 12,9 dekar olarak saptandı.

Araştırma kapsamında, tarımsal işletmeler büyükbaş hayvan (sığır ve manda) sayısına göre de incelendi. İşletmelerden yüzde 44,5'inin 1-4 baş hayvanı olduğu belirlendi. 20-49 baş hayvanı bulunan işletme grubu ise yüzde 24,8 olarak tespit edildi.

- Hayvan yetiştiriciliği

Tarımsal işletmeler, küçükbaş hayvan (koyun ve keçi) sayısı büyüklüğüne göre de analiz edildi. İşletmelerin yüzde 28,5'inin 50-149 baş hayvanı bulunduğu kayıtlara geçerken, yüzde 36,3'ünün 300'den fazla hayvan barındırdığı belirlendi.

İşletmelerin ekonomik büyüklüklerine göre dağılımı incelenirken, en fazla yüzde 36,3 ile 6 bin 660-26 bin 640 lira ve yüzde 27,5 ile 26 bin 640-83 bin 250 lira ekonomik büyüklüklerinde yoğunlaştıkları görüldü.

Hanehalkı fertlerinin kendi tarım işletmesinde çalışma süreleri incelendiğinde, yüzde 37,4'ünün yılda ortalama 225 gün ve daha fazla çalıştığı, 56 günden az çalışanların ise yüzde 20,9 olduğu kayıtlara geçti.