Türkiye, ilk kez "hedge fon" ile buluşuyor

Uluslararası piyasalarda hedge fon adıyla bilinen fonların Türkiye'deki ilk örnekleri için hazırlıklar son aşamaya geldi. İş Yatırım, "Arbitraj Serbest Yatırım Fonu" adıyla oluşturacağı ilk fonun kuruluşu için Sermaye Piyasası Kurulu'ndan gerekli onayı aldı. Konuya ilişkin karar, 28 Mart 2008 tarihli SPK Bülteni'nde yayınlandı.

İş Yatırım Serbest Yatırım Fonu, Türkiye'de kurulan ve Türk portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilen ilk yatırım fonları arasında yer alacak. Serbest Yatırım Fonu kuruluşu için SPK'ya ilk başvuruda bulunan İş Yatırım'dan önce kuruluş izni almış başka bir Serbest Yatırım Fonu bulunmuyor.

İş Yatırım, Arbitraj Serbest Yatırım Fonu yönetimi için, mevzuatsal zorunlulukların çok ötesinde bir risk yönetim sistemi oluşturdu. Kurum bünyesinde ayrı bir müdürlük tarafından risk takibi ve analizi için detaylı bir yazılım hazırlanmış durumda.

İş Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Ufuk Ümit Onbaşı, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Arbitraj Serbest Yatırım Fonu'nun kuruluşu öncesinde oldukça kapsamlı bir ön hazırlık yapıldığını belirterek, "Konunun dünyadaki örnekleri incelenmiş hedge fon sektörünün gelişimi, uygulanan stratejiler, yaşanmış vaka çalışmaları ve kapsamlı eğitimlerin ardından Türkiye'de uygulanabilecek stratejilerin analizi yapılmıştır. Mevzuatın getirdiği zorunlulukların çok ötesinde bir altyapı oluşturduk" dedi.

İş Yatırım olarak, kurulacak Serbest Yatırım Fonu için, sabit bir strateji belirlenmesi yerine uygulanabilirliği olan tüm stratejilere açık olmasının öngörüldüğünü ifade eden Onbaşı, yeni fonun yapısına ilişkin şu bilgilere yer verdi: "Fonun temel yatırım stratejisi, piyasalardaki kısmi ya da tam arbitrajlardan yararlanmaktır. Hedeflenen ana strateji, daha az risk ihtiva eden stratejileri ağırlıkta tutmak olmakla birlikte, konjonktürün ön plana çıkarabileceği diğer stratejileri de dönem dönem kullanmaktır. Yönsel pozisyonlanmanın asgari seviyede tutulup, göreceli değer (relative value) stratejilerinin ön plana çıkarılması düşünülmektedir."

DÜNYADA HEDGE FONLAR HAKKINDA

Hedge fonların dünyadaki uygulamaları incelendiğinde, öncelikle karşımıza çıkan, bu fonların stratejilerinin -yaygın bilinenin aksine- genel olarak yüksek riskler taşımak değil, pozisyon sınırlamaları olmadığı için her türlü yatırım aracını kullanarak baz bir getiri seviyesinin üzerinde katma değer yaratmak olduğudur.

Ayrıca klasik yatırım fonları, belirli bir endeksin ya da kıstasın üzerinde getiri hedeflerken, hedge fonlar mutlak getiri hedefler. Bunu başarabilmesi için de, yatırım fonları genelde yalnızca uzun pozisyon taşıyabilirken, hedge fonlar aktif portföy yönetiminin en ekstrem noktasında yer alarak açığa satış, borçlanma, yüksek oranda kaldıraçlı (leverage) pozisyon ve çeşitli türev araçların kullanımı gibi stratejiler ile değer yaratmaya çalışırlar. Bu anlamda yatırım alanı ve alternatifleri yatırım fonlarına kıyasla oldukça geniştir.

Reklam/genel pazarlama yapamamaları ve kayıt zorunluluğu olmamasından dolayı hedge fonların dünya ölçeğindeki toplam büyüklüğü tam olarak bilinememekle beraber, yaklaşık 2 trilyon dolar büyüklüğe sahip olan 9 binin üzerinde hedge fon bulunduğu tahmin ediliyor.

Hedge fonlar çok geniş bir yelpazede yatırım stratejileri oluşturup, risk ve getiri açısından oldukça farklılık gösterebiliyorlar. Dolayısıyla uygulanan tüm stratejilerin tam anlamıyla sınıflandırılması mümkün olamıyor, fakat en yaygın olarak kullanılan gruplandırma için Göreceli Değer (Relative Value), Yönsel (Directional) ve Olaylara Bağlı (Event Driven) stratejiler ve bunların alt kırılımlarından söz etmek mümkün.

TÜRKİYE VE DÜNYA UYGULAMALARI

Türkiye'deki uygulama dünya uygulamalarıyla bazı noktalarda benzeşirken, bazı noktalarda farklılık gösteriyor. Yurtdışı örneklerinde çoğunlukla görüldüğü gibi Türkiye'de de bu fonlar nitelikli yatırımcılar tarafından alınıp satılabilecek. Farklılaşan en önemli yan ise, dünya uygulamalarında hedge fonların çok büyük bir bölümü off-shore fonlardan oluşurken Türkiye'de kurulacak Serbest Yatırım Fonları SPK kaydına tabi olacaklar.