YTL Ağustos'ta değer yitirdi

Cumhurbaşkanlığı seçimi ve ABD’deki mortgage krizinin finans sektörü üzerinde olumsuz etkilerinin hissedildiği Ağustos ayında kurlarda yaşanan yukarı doğru hareketle YTL, dövizler karşısında yüzde 2.4 değer yitirdi.
Merkez Bankası’nın Türkiye ve en çok ticaret yaptığı ülkelerin enflasyon oranlarını da dikkate alarak oluşturduğu reel kur endekslerinin ağustos ayı sonuçları açıklandı. Endeksler, uzun süredir hızla değerlenmekte olan YTL’nin Ağustos ayında az da olsa değer yitirdiğini ortaya koydu.
Merkez Bankası, Türk parasının döviz sepetine karşı alım gücünü 1995 yılındaki değeri 100 kabul edilerek oluşturduğu TÜFE ve ÜFE bazlı reel kur endeksleriyle izliyor. TÜFE bazlı endeksin Temmuz sonunda 176.9’a kadar yükselen değeri, Ağustosta 172.6’ya indi.
Tüketici fiyatları bazlı endekse göre Türk parası döviz sepeti karşısında yüzde 2.4 değer yitirdi. Bu değer kaybıyla birlikte, YTL’nin yılbaşından bu yana kaydettiği kümülatif değerlenme oranı yüzde 7.8’e geriledi. YTL, ilk yedi ayda yüzde 10.5 değerlenmişti.
Ancak son aydaki değer kaybına rağmen YTL’de dövizlere karşı son bir yılda yüzde 12.3 değerlenme yaşandığı belirlendi. YTL’de, Türkiye’ye yoğun sıcak para akışının yaşandığı AKP hükümetleri dönemindeki kümülatif değerlenme ise yüzde 39.5 olarak gerçekleşti.
Endeksin ağustos sonundaki değeri, baz yılı olan 1995’e göre ise YTL’nin döviz sepeti karşısında yüzde 72.6 daha değerli olduğunu gösteriyor.

ÜFE bazlı endeks****
Merkez Bankası’nın üretici fiyatları (ÜFE) bazlı reel kur endeksine göre ise YTL’nin Ağustos ayında dövizler karşısındaki değer kaybı yüzde 1.8 olarak gerçekleşti. ÜFE bazlı endekse göre YTL’le yılbaşından bu yana yüzde 7.1, son bir yılda yüzde 7.6, ilk AKP hükümetinin iş başına geldiği Kasım 2002’den bu yana yüzde 30.5 değerlendi.
ÜFE bazlı endeks dikkate alındığında YTL’de, baz yılı olan 1995’ten bu yana ise döviz sepeti karşısında yüzde 49.2 oranında bir değer kazanımı olduğu belirlendi.

Endekslerin yöntemi

Türk parasının döviz sepeti karşısındaki alım gücünü gösteren endekslerin değerinin gerilemesi YTL’nin değer yitirdiği; yükselmesi ise değerlendiğini gösteriyor. Endeks değerinin 100’ün üzerinde olması Türk parasının dövizlere karşı 1995 yılındakinden daha değerli olduğu anlamına geliyor. Endeksin 100’ün altına inmesi ise Türk parasının değerinin 1995’tekinin altına indiğine işaret ediyor.
Nominal efektif döviz kurunun fiyat endeksleriyle deflate edilmiş hali olan reel efektif döviz kuru (REDK), uluslar arası fiyat rekabetinin önemli bir göstergesini oluşturuyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından da kullanılan bu tanıma göre reel efektif döviz kuru, ilgili ülkenin fiyat düzeyinin dış ticaret yaptığı ülkelerin fiyat düzeylerine oranının ağırlıklı geometrik ortalaması alınarak hesaplanıyor.

TÜFE ve ÜFE Bazlı Reel Kur Endeksleri; Türk Parasının Değeri

TÜFE ÜFE
2005 ort. 100.0 100.0
Kas.2002 123.7 114.3
Ağu.2006 153.7 138.7
Ara.2006 160.1 139.3

2007
.Ocak 164.9 141.8
.Şubat 167.9 144.9
.Mart 165.6 142.9
.Nisan 170.4 146.2
.Mayıs 173.5 148.5
.Haziran 175.9 150.9
.Temmuz 176.9 152.0
.Ağustos 172.6 149.2
Değişim (%)
.Ağusos -2.4 -1.8
.Ocak-Ağ. 7.8 7.1
.Son bir yıl 12.3 7.6
.Kasım 02’ye göre 39.5 30.5
.1995’ten bu yana 72.6 49.2