Getiri eğrisi nedir, getiri eğrisini ne belirler? Getiri eğrisi (verim eğrisi) nasıl yorumlanır ve hesaplanır?

Getiri eğrisi özellikle merkez bankalarının faiz kararları alırken dikkat ettiği noktalardan biridir. Getiri eğrisinin artması uzun vadeli borçlanmanın faizinin kısa vadeli borçlanma faizinden yüksek olduğunu gösterir. Getiri eğrisinin azalması ise kısa vadeli olan borçlanmanın faizinin uzun vadeli borçlanma faizinden düşük olduğunu gösterir.

Getiri eğrisi nedir?

Getiri eğrisi, herhangi bir zaman aralığındaki bir yatırım aracının farklı vadeleri ve bu vadelerin getirileri arasındaki ilişki grafiğini ifade eder. Bu grafikte dikey eksen olan kısım getiri yani verim, yatay eksende olan kısım da ise vadeler bulunur. Getiri eğrisi birkaç farklı sınıflandırmaya ayrılır ve bu sınıflandırılmaya göre verim eğrisi yorumlanır. Getiri eğrisi para politikası ile de bağlantılı bir konumdadır. Para politikasında sorumlu olan Merkez Bankası ülkedeki fiyat istikrarını sağladığından getiri eğrisine bakarak enflasyon ile ilgili beklentileri görebilir.

Verim eğrisi nasıl yorumlanır?

Verim eğrisi ya da getiri eğrisi yorumlamak için eksenleri bilmek gerekir. Verim eğrisindeki dikey eksende getiri/verim yani yield bulunur. Yatay eksendeyse vadeler bulunur. Getiri eğrisinde üç farklı eğri sınıflandırması vardır:

• Pozitif eğimli yani normal getiri eğrisi
• Negatif eğimli yani inverted getiri eprisi
• Düz getiri eğrisi
• Orta vadelerde yüksek getiriyi ifade eden yani bell shape getiri eğrisi

Verim eğrisinin zaman içindeki hareketler çeşitli anlamlara karşılık gelir. Eğrinin eğiminin artması enflasyonun yani uzun vadede faizlerin yükseleceği beklentisini doğurur. Eğimin azalması da yani pozitif eğimli getiri eğrisinin düzleşmesi yatırımcıların ileriki zamanlarda faizlerin düşeceği beklentisine girmesini sağlar. Bu beklentiyle birlikte yatırımcılar mevcut faiz oranlarından daha uzun sürelerde yararlanmak için uzun vadeye yönelebilirler. Bu yönelme sonucunda da artan taleple bu vadede getirinin düşmesini, fon talep edenlerin de ileriki zamanlarda daha düşük faiz oranlarından borçlanma imkânı doğacağı beklentisine girer. Bu beklenti de dolaylı olarak arz fazlası nedeniyle getirinin azalmasını ifade eder. Getiri eğrisi kontrolü, getiri ya da verim eğrisi grafiği hareketlerine göre yapılabilir. Grafik hareketleri şu şekildedir:

• Dikleşme (steeping): Pozitif eğimli bir eğri söz konusuysa eğirinin orjine uzak kısmının yükselmesi, yakın kısmının düşmesi ve eğimin artması.
• Düzleşme (flattening): Pozitif eğimli verim eğrilerinde orjine uzak kısmın düşmesi, yakın kısmın yükselmesi ve eğimin azalması.
• Paralel shift: Eğrinin şekli değişmeden yukarı-aşağı hareket etmesi.

Getiri eğrisinin eğimini ne belirler?

Getiri eğrisi ya da bir diğer adıyla verim eğrisi, borçlanma enstrümanlarının faiz oranlarıyla vadeleri arasındaki ilişkiyi gösterir. Temel olarak getiri eğrisinin eğimini belirleyen şey vade primi ve faiz beklentileridir. Vade primi pozitif olduğu durumlarda, kısa vadeli faizlerde bunu telafi edecek şekilde düşüş beklentisi yoksa getiri eğrisi pozitif eğimli hâle geçer. Getiri eğrisinin zaman içerisinde olan hareketleri dikleşmesi, düzleşmesi, ve eğrinin şeklinin değişmeden aşağı yukarı hareket etmesi, getiri eğrisinin hareketleridir. Getiri eğrisinin eğiminin artması uzun vadede faizlerin yani enflasyonun yükseleceğini yansıtır. Eğimin azalması başka bir ifadeyle getiri eğrisinin düzleşmesi ise yatırımcıların ileride faizlerin düşeceğine dair beklentiye girmesini ifade eder. Bu beklenti ile de mevcut olan faiz oranlarından daha uzun bir süre faydalanmak adına uzun vadeye yönelmelerini sağlar.

Verim eğrisi nasıl hesaplanır?

Getiri eğrisi hesaplama işlemi grafiğe bakılarak anlaşılabilir. Getiri eğrisinin azalması kısa vadeli borçlanmanın faizinin uzun vadeli borçlanma faizinden düşük olduğunu gösterdiğinden dolayı enflasyon düşeceği beklentisi oluşur. Bu yüzden de borç verecek olanlar daha düşük faiz oranlarına razı olur. Fakat eğim azalırsa yatırımcılarda ileriki zamanlarda faizlerin düşeceği beklentisi oluştuğundan faizler düşmeden uzun vadede bundan faydalanmak adına uzun vade talebinde bulunulur.