Piyasa yapıcılığı sistemi nedir? Piyasa yapıcılığı sisteminin sağladığı faydalar nelerdir?

Piyasalardaki birincil işlemlerde etkinlik arttırmak, ikincil piyasa işleyişlerinde kolaylık sağlama amacı ile merkez bankaları ya da hazinenin ihale ve benzeri işlemlerinde bazı aracı kurumlar seçilir. Bu kurumlar devlet tarafından belirlenir. İkincil piyasalarda aralıksız olarak işlem yapabilir, kotasyon verebilir, bir ihracın belli bir orandaki kısmını satın alabilir.

Piyasa yapıcılığı sistemi nedir?

İngilizce "Primary Dealership" ifadesinden gelen piyasa yapıcılığı, devlet tarafından belirlenen finansal aracılar olarak tanımlanabilir. Örnek olarak 2022 yılı için hazine, on bir bankayı piyasa yapıcı olarak belirlemiştir. Piyasa yapıcıları her yeni dönemin başında, finansal kurumlar tarafından yapılan başvurular arasından seçilir. Kurumlar dönem başlamadan en az bir ay öncesinde müsteşarlığa başvuruda bulunmalıdır. Resmî kriterlere uygun görülen kurumlar seçilir ve kamuoyuna açıklanır.

Piyasa yapıcılığı sisteminin sağladığı faydalar nelerdir?

Seçilen piyasa yapıcıları bazı haklara sahip olurlar. İhalelere katılım, rekabete dâhil olmayan fiyatlardan teklif vermek, konsinye işlemleri, tap işlemler, halka arza aracılık, danışma toplantılarına iki kişi ile katılma hakkı, ihalelerden sonra teklif verme hakkı gibi haklardır. Piyasa yapıcılığı sistemi ile piyasa işlemlerindeki etkinlik artar. İkincil piyasalardaki işleyişte ise bazı kolaylıklar sağlanır. İkincil piyasadaki faydalardan bazıları ise şöyledir:

• Merkez Bankası dahilinde olan devlet içi borçlanma senetleri, ödünç işlemler piyasalarında taraf olabilme imkânı
• Bono ve tahvil işlemlerinde Borsa İstanbul’da daha az komisyon ödeme ayrıcalığı