Yatırımcılar, mevcut bir rekabet ortamında piyasa analizine ihtiyaç duyar. Piyasa analizinin ardından üretim ve birim satış bedelleri belirlenir. Başabaş oranları da ürün satış fiyatı ve giderler arasındaki farka bölünerek bulunur.
Başabaş noktası rekabet ortamında varlık gösterebilmek için oldukça önemli bir veridir. Bir üretim firmasında finansal durumun analizinin ilk ve en önemli konusu, başabaş grafiğinin geleceğe dair umutlar taşıyor olmasıdır.
Başabaş noktası analizi, aynı zamanda bir karlılık analizi olarak bilinir. Hem değişken hem de sabit giderleri hesaba katarak işletmecilerin doğru ve stratejik kararlar vermesine yardımcı olur.
Başabaş noktası analizi şirketlerin giderleri, satışları ve karı arasında ilişki kurar ve üretime devam ettikleri takdirde kar elde edilmeye başlanacak nokta hakkında yorum yapabilmeyi sağlar.
İş dünyasında rekabet arttıkça başabaş noktası analizinin önemi de artış gösterir. Özellikle 1980'li yılların sonuna doğru hızlı bir şekilde artan rekabet stratejileri, üreticileri de farklı yönelimleri incelemeye götürür. Başabaş noktası da sabit giderler, ürün birim fiyatı ve ürün değişken fiyatıyla hesaplama yapan sistemdir.
Başabaş noktası hesabı yapabilmek için kağıt üzerinde formül çalışması yapılabileceği gibi excel programı kullanılarak da kusursuz bir şekilde analiz yapılabilir. Belirli periyotlarla incelenmesi gereken başabaş noktası hesapları yapabilmek için ilk önce maliyetin bulunması gerekir.
Başabaş noktası hesaplama formülü şu şekilde olur;
Başabaş noktası = sabit giderlerdir. Ürün birim fiyatı ve ürün değişken giderleri olarak işlem yapılır.
Bir şirketin gelir ve giderleri ile satış miktarı arasında olan ilişkiyi, toplam maliyet ve toplam gelirin kesiştiği noktaya başabaş noktası, başabaş noktası olduğunu gösteren grafiğe de başabaş noktası grafiği adı verilir.
Başabaş grafiğinde bulunan parametreler toplam maliyet, toplam gelir ve sabit maliyetlerdir. Dikey eksende gelir ve giderler gösterilirken yatay eksende ise satış miktarı gösterilir. Diğerleri ise başabaş grafiğinde yer almaz.
Başabaş grafiği konusunda dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, eksenler çizildikten sonra grafikte bulunan toplam maliyet ve toplam gelirin kesiştiği noktada yer alan değerlerdir. Başabaş noktası analizi dikkate alındığı zaman firmanın ya da işletmenin kara geçiş noktası kolay bir şekilde bulunabilir.