BİZE ULAŞIN
Birincil piyasa, bir menkul kıymetin ilk kez ihraççı tarafından satışa sunulduğu ve yatırımcılar tarafından daha fazla el değişmeden önce satın alındığı finansal piyasadır. Daha basit bir tanımla birincil piyasa, ürün, mal ya da fon arz edenlerin bunları talep eden alıcılarla ilk karşılaşma noktasıdır.
Sermaye piyasasında ihraç edilen yeni tahvil ve menkul kıymetler birincil piyasada ihraç edilir. Bir yatırım aracının ilk kez piyasaya sürüldüğü yer burasıdır. Şirketler ya da devletler, menkulleri direkt ilk defa burada satışa sunar. Buradaki satışlardan ise direkt nakit sermaye elde ederler.
Bir örnekle açıklamak gerekirse bir hisse senedinin ilk defa piyasaya sürülmesi ve satılması birincil piyasa işlemi olacaktır.
Piyasaya ilk kez sürülen her fon, ürün, mal veya senet, birincil piyasa işlemleri kapsamına girer. Bu doğrultuda birincil piyasa işlemleri arasında bir hisse senedinin ilk defa piyasaya sürülmesine ek olarak menkul kıymetlerin arz edilmesi de gösterilebilir.
Birincil piyasa işlemleri için bir başka örnek, Hazine Müsteşarlığı’nın devlet iç borçlarına ait senetleri ihale ile piyasaya ilk defa sürmesidir.
Birincil piyasa, hem devletlerin hem de anonim şirketlerin ihraç ettiği menkulleri ilk defa yatırımcılara arz ettiği yerdir. Arz edilen menkullerin satışını ise genellikle aracı kuruluşlar kullanılır. Aracı kuruluşlar arasında ilk sırada yatırım bankaları bulunmaktadır. Yatırım bankaları halka satış aşamasında fiyat garantisi sunar.
Birincil piyasa işlemleri, borsada talep toplama ile 10.30 - 12.00 saatleri arasında halka arz edilerek gerçekleştirilir.
Birincil piyasa ile ikincil piyasa arasındaki fark en temelde çok basit ve nettir. Birincil piyasada bir finansal varlık ilk kez halka ve yatırımcılara arz edilirken ikincil piyasada daha önceden satılmış bir malın el değiştirmesi söz konusudur.
Bir malın ikincil piyasada hak ettiği değerde, kar elde edilerek satılabilmesi için öncelikle birincil piyasada iyi bir değerde satılmış olması gerekir. Bu sebeple de birincil piyasada başvurulan aracı kuruluşun etkili ve itibar sahibi olması önem taşır.
Basit bir şekilde açıklandığında aslında birincil piyasa bir filtre görevi görmektedir. İkincil piyasa ise yatırımcıların önceden ihraç edilmiş menkul kıymetlere karlarını artırmak amacıyla fiyat biçip teklif verdikleri piyasadır.
