İngiliz bankacılığında köklü reform planı

İngiltere'de bankalar bundan böyle ticari ve mevduat faaliyetleri ile yatırım faaliyetlerini birbirinden ayıracak.

İngiltere Maliye Bakanı George Osborne, mevduatların güvence altında olması için bankaların yeniden yapılandırılması gerektiğini düşünüyor.

Osborne önlemlerin ayrıntılarını ilerleyen saatlerde açıklayacak.

Muhabirlerimiz planın hukuki ve finansal yönden nasıl hayata geçirileceğine ilişkin pek çok ayrıntının henüz netleşmediğini belirtiyor; ancak bazıları planı yetersiz buluyor.

Bu kesimler, yatırım ve mevduat faaliyetlerinin birbirinden bütünüyle ayrılarak farklı şirketler altında yapılandırılmasını istiyor.

Osborne'un planı ise şirketlerin tüzel kişiliklerini bozmaksızın mevduat faaliyetlerindeki meblağın koruma altına alınmasını hedefliyor.

Yani mudilerin parası bir tür 'güvenlik duvarı' ardında tutulacak.

Değişiklik geçtiğimiz yılki gibi bir mali kriz durumunda, mudilerin mağdur olmaması için vergi mükelleflerinin milyarlarca dolarlık kurtarma paketlerinin yükünü omuzlamaktan kurtarılmasını hedefliyor.

BBC muhabirlerinden Robert Peston, bu kararı ülkedeki bankacılık sisteminde son 25 yılın en büyük değişikliği olarak niteliyor.

Büyük bankaların faaliyet kollarını yasal olarak ayırması Bağımsız Bankacılık Komisyonu'nun sunduğu önerilerden biriydi.

Northern Rock özelleştirilecek

Osborne'un bugün ayrıca, Northern Rock bankasının da özelleştirileceğini açıklaması bekleniyor.

Mali krizin İngiltere'deki ilk kurbanı olan banka 2008 başında iflasın eşiğine gelince kamulaştırılmak zorunda kalmıştı.

Osborne konuşmasında ayrıca bankaların uluslararası standartlarda öngörülen yüzde 7'lik asgari ihtiyat sermayesinden daha fazlasını rezerv olarak tutması gerektiğini söyleyecek.

Osborne henüz bunun için rakam vermiyor ancak Maliye Bakanlığı'ndan kaynaklar yuvarlak bir rakam olarak yüzde 10'un hedeflenebileceğini söylüyorlar.

Yüzde 10 rezerv eşiği de, Bağımsız Bankacılık Komisyonu'nun (ICB) Nisan ayında açıklanan ara raporunda sunduğu öneriler arasındaydı.

Komisyon nihai raporunu ise 12 Eylül'de açıklayacak.

Tasarruf ortaklığına dayanan ve emlak kredisi sektöründe son derece faal olan Northern Rock özelleştirme için ikiye bölündü.

Mevduat hesaplarını ve 70 şubeyi kapsayan "sağlıklı banka" kolu satışa çıkacak, karşılıksız kredi işlemlerini ve riskli faaliyetleri içeren kolu ise Hazine bünyesinde kalmaya devam edecek.

Osborne'un banka faaliyetlerini ayrı hesaplar olarak yapılandırma planı daha önce denenmemiş bir uygulama.

Büyük kamu fonlarıyla desteklenen bir diğer banka olan Royal Bank of Scotland (RBS) yönetim kurulu başkanı Stephen Hester geçen hafta milletvekillerinin sorularını yanıtlarken bankaları farklı iştirakler halinde yapılandırmanın bankacılık sistemindeki riskleri ve işlem maliyetlerini artırabileceğini savunmuştu.

HSBC'nin başkanı Doug Flint ise aynı oturumda bankaların hesaplarını faaliyetlerine göre ayırmanın iyi bir fikir olduğunu söyledi.

Yeni kuralların uygulamaya girmesi ile bankaların yatırım işlemlerini sigortalamak için uyguladığı risk primlerinin yükselebileceğine dikkat çekiliyor.

Çünkü şimdiye dek bir anlamda banka sermayesinin tamamı işlemlerin teminatı olarak görülüyordu.

Karar ardından bankacılık sektöründe hisse fiyatları geriledi. Barclays ve HSBC yüzde 1'in biraz üzerinde değer kaybetti.