Londra Olimpiyatları'nın ekonomik mirası

Richard Anderson

BBC muhabiri

Londra Olimpiyatları'nın sportif açıdan başarısını ölçmek kolay. Madalya sıralaması Büyük Britanya'nın tarihi bir başarı elde ettiğine işaret ediyor.

Fakat olimpiyatların diğer açılardan ne kadar başarılı olduğunu ölçmek bu kadar kolay değil. Ancak hükümet hem kısa vadeli nakit akışı, hem de uzun vadeli etkileri açısından en az dokuz milyar sterlinlık (yaklaşık 14 milyar dolar) yatırımın önemli bir getirisi olacağını hesap ediyor. Peki Olimpiyatlar'ın zor durumdaki Britanya ekonomisine yapacağı katkı ne kadar önemli?

Satışlar düştü

İlk günlerde organizatörlerin Londra'nın merkezinde kargaşa yaşanmaması için halkı buradan uzak tutma çabası esnafı müşterisiz bıraktı. Covent Garden semtindeki T-Shirt Store adlı mağazanın sahibi "Olimpiyatlar başladıktan sonra satışlarımız keskin şekilde düştü. Ortalık çok sakin. Medya ve belediyenin ulaşım yetkilileri halkı korkuttu. Normalde bu mevsimde çok turist olurdu. Ama bizim satışlarımız yüzde 30 düştü. Diğer veriler de olimpiyatlar sırasında sadece üç günde müşteri sayısının bir önceki yıldakine göre daha fazla olduğuna işaret ediyor. Britanya'nın diğer bölgelerindeki esnafın da Olimpiyatlar'dan benzer şekilde olumsuz etkilendiği belirtiliyor. Bununla birlikte büyük mağazaların satışlarının özellikle oyunların ikinci haftasında arttığını gösteriyor. Capital Economics'ten Samuel Tombs, "Madalya sayısı arttıkça tüketici güveni de arttı ve insanlar biraz daha fazla para harcamaya başladı." diyor. Tombs'a göre Londra Olimpiyatları sırasında kamu ve tüketici harcamalarında görülen küçük artış, Temmuz-Eylül döneminde Büyük Britanya'nın gayri safi yurt içi hasılasına binde 2 katkı yapmış olabilir. Buna bilet satışları da eklenince bu oranın binde 3'e çıkabileceği belirtiliyor. Peki oyunların uzun vadedeki getirisi ne olacak? Olimpiyatlar için şimdiye kadar 9,3 milyar sterlin (yaklaşık 14,5 milyar sterlin) harcandı. Bazı haberlere göre bu rakam iki katına çıkabilir. En azından kamuyuna yansıyan haliyle hükümet bu paranın yerinde harcandığının görüleceğini düşünüyor. Başbakan David Cameron Temmuz başında Olimpiyat oyunlarının dört yılda ekonomiye getirisinin 13 milyar sterline (yaklaşık 20 milyar dolar) çıkabileceğini söylemişti. Başbakan bu dönemde altı milyar sterlin dış yatırım geleceğini, İngiliz şirketlerinin dört milyar sterlinlik ihale kazanacağını ve turizm gelirlerinin 2,3 milyar sterlin artacağını hesap ediyor. Ama daha önceki olimpiyatlara bakınca bu tahminlerin gerçekleşmesinin çok da kolay olmayacağı anlaşılıyor. Citibank tarafından yapılan bir araştırmaya göre daha önceki 10 olimpiyatta oyunlara ev sahipliği yapmanın faydası, tesisler için harcanan paralar nedeniyle oyunlar başlamadan görüldü. Samuel Tombs, bu tesisleri ekonominin üretim kapasitesini artıracak şekilde kullanmanın zor olduğuna dikkat çekiyor.

Sydney ve Atina'nın deneyimleri

Turizm gelirleri açısından da farklı bir tablo ortaya çıkabilir. 2000 Sydney Olimpiyatları'ndan sonraki yıllarda Avustralya'ya giden turist sayısı azaldı. Atina Olimpiyatları da turizme beklenen katkıyı sağlayamadı. Tombs, olimpiyatların yabancı yatırımcıların uzun vadeli yatırım kararları üzerinde de büyük etkisi olacağını sanmadığını söylüyor. Fakat bazı uzmanlar Büyük Britanya'nın diğer ülkelerin hatalarından gerekli dersleri aldığını ve buna yönelik adımlar attığını vurguluyor. Örneğin hükümet 125 milyon dolarlık (Yaklaşık 200 milyon dolar) bir turizm kampanyası başlatıyor. Dünyanın 14 büyük kentine yönelik bu kampanyayla 4,6 milyon ilave turist ve 70 bin kişilik ek istihdam hedefleniyor.