14 Şubat önemli ekonomi başlıkları: Trump'tan gümrük hamlesi, Türk Traktör'ün satışları düşüyor

Şubat'ın artık son günlerine doğru ABD'de yaşanan gelişmeler, Türkiye'deki finans gelişmelerini Fintables takip etmeye devam ediyor. Öne çıkan başlıkları ise şu şekilde:

☑ Para piyasası fonlarından serbest fonlara göç var. Tahvil zorunluluğu ve vergi düzenlemeleri, yatırımcı tercihlerini değiştiriyor.
☑ Trump, ticaret savaşlarını genişletiyor. ABD, ithalat tarifeleri ve sübvansiyonlarla küresel ticaret sistemini yeniden şekillendirmeye hazırlanıyor.
☑ Türk Traktör’ün satışları ve kârlılığı geriledi. Traktör piyasasında finansman maliyetleri ve kredi kullanım oranları dikkat çekiyor.
☑ Yabancı yatırımcılar Türkiye tahvillerinde satışa geçti. Enflasyon beklentileri ve faiz politikaları tahvil piyasasında hareketliliği artırıyor.

AJANDA

AGESA’nın finansal tablolarını açıklaması bekleniyor.

SERBEST PPF

Son dönemde para piyasası fonlarına getirilen tahvil tutma zorunluluğu, yatırımcıların fon tercihlerinde değişime yol açtı. Önceden likiditesi yüksek ve görece istikrarlı kabul edilen para piyasası fonları, tahvil tutma mecburiyetiyle dalgalanmalara maruz kalırken, serbest para piyasası fonları bu tür bir kısıtlama olmadan yoluna devam ediyor.Serbest para piyasası fonları ağırlıklı olarak mevduat ve ters repo gibi düşük oynaklığa sahip enstrümanlardan oluşuyor. Bu fonlara geçmişte düşük ilgi gösterilmesinin ana sebeplerinden biri stopaj oranının %15 olmasıydı. Ancak son düzenleme ile para piyasası fonlarının da stopajı %15’e çıkarıldı. Böylece, vergi açısından artık iki fon türü arasında bir fark kalmadı.

Bu gelişmeler, yatırımcıların alternatif getiri arayışlarını hızlandırdı ve serbest para piyasası fonlarına ciddi bir yönelim başladı. Özellikle tahvil tutma zorunluluğunun yol açtığı oynaklıktan kaçınmak isteyen yatırımcılar, daha stabil bir yapı sunan serbest fonlara yöneliyor. Böylece, uzun süredir görece düşük ilgi gören bu fonlar yeniden ön plana çıkmaya başladı. Piyasalardaki son gelişmeler ışığında yatırımcı tercihleri ve fon kompozisyonları değişmeye devam ederken, önümüzdeki dönemde serbest para piyasası fonlarına olan ilginin daha da artması beklenebilir.

TRUMP'TAN GÜMRÜK HAMLELERİ

ABD Başkanı Donald Trump, ticaret açığını kapatmak ve Amerikan ihracatına karşı haksız olduğunu düşündüğü politikaları dengelemek amacıyla birçok ülkeye karşı yeni gümrük vergileri getirmeyi planlıyor. ABD Ticaret Bakanlığı ve Ticaret Temsilciliği’ne 1 Nisan’a kadar ülkelere özel yeni vergi oranları belirlemeleri talimatını veren Trump, bu vergilerin sadece ithalat tarifeleriyle sınırlı kalmayacağını, sübvansiyonlar, KDV, döviz kuru politikaları ve diğer ticaret engellerini de kapsayacağını vurguladı. Otomobil, yarı iletken ve ilaç ithalatına da ek vergiler geleceğini belirten Trump, yeni düzenlemeler için muafiyet tanımlamayacaklarını da ekledi.

Bu hamle, Trump’ın ticaret savaşlarını genişletme planının bir parçası olarak değerlendirilirken, küresel ekonomide belirsizlik yaratıyor. ABD’nin ticaret politikalarını kökten değiştirebilecek bu düzenleme, özellikle az gelişmiş ekonomileri olumsuz etkileyebilir. Bloomberg Economics’e göre, en büyük darbeyi ABD ürünlerine yüksek vergiler uygulayan ülkeler alacak. Trump yönetimi, küresel ticaret sistemini tamamen dönüştürebilecek bu adımı, Avrupa Birliği ve Asya ülkeleriyle olan ticari ilişkileri yeniden şekillendirmek için de bir fırsat olarak görüyor.

TÜRK TRAKTÖR'ÜN SATIŞ GELİRLERİ DÜŞTÜ

Türk Traktör 2024 yılı finansal sonuçları, şirketin toplam satış gelirlerinin 2023 yılında 84,4 milyar TL iken 2024 yılında yüzde 21 düşüşle 67 milyar TL’ye gerilediğini gösteriyor. Brüt kâr, 2023’te 22,5 milyar TL seviyesindeyken 2024 yılında yüzde 43 düşerek 12,9 milyar TL’ye indi ve brüt kâr marjı yüzde 26,7’den yüzde 19,3’e geriledi. FAVÖK 2023’te 19 milyar TL seviyesindeyken 2024 yılında yüzde 48 düşerek 9,8 milyar TL olarak gerçekleşti ve marj yüzde 22,6’dan yüzde 14,7’ye indi. Net kâr ise 2023’te 13,5 milyar TL iken 2024’te yüzde 57 düşüşle 5,74 milyar TL’ye geriledi ve net kâr marjı yüzde 16’dan yüzde 8,6’ya düştü. Satış rakamlarına bakıldığında, yurt içi yerli traktör satışları yüzde 11, ithal traktör satışları yüzde 13, ihracat ise yüzde 22 azaldı. 2023’te 34.984 adet olan yerli traktör satışları, 2024’te 31.222 adede düştü.

Üretim açısından bakıldığında, 2023 yılında 92.581 adet traktör üretilirken, 2024’te bu rakam yüzde 15 azalarak 72.562 adede düştü. Türk Traktör’ün üretimi de yüzde 15 azalarak 43.611 adet oldu. Türkiye genelinde traktör üretiminde şirketin payı 2023 yılında yüzde 56 iken, 2024 yılında yüzde 60’a yükseldi. 2025 yılı beklentilerine bakıldığında, Türk Traktör iç piyasada ithal traktör dahil olmak üzere bayilere 23-28 bin adet arasında satış yapmayı hedefliyor. Türkiye traktör pazarının büyüklüğünün ise 48-56 bin adet aralığında olacağı tahmin ediliyor. Şirket, iç pazar satışlarına ek olarak 11-13 bin adet ihracat öngörüyor. 2024 yılında Türkiye’de toplam 72.562 adet traktör üretilirken, üretimin yüzde 60’ı Türk Traktör tarafından karşılanmıştı. Şirket, 2025 yılında 140-160 milyon dolar yatırım harcaması yapmayı planlıyor.
Tüketici finansmanında, Ziraat Bankası’nın traktör kredileri 2024 yılı sonu itibarıyla yüzde 19,3 kullanım oranına gerilerken, 2022’de bu oran yüzde 70,9, 2023’te ise yüzde 69 seviyesindeydi. Bu düşüşe paralel olarak, TT Finans’ın kredilendirme oranı 2022’de yüzde 3,3 seviyesinden 2024’te yüzde 51,6’ya yükseldi. Diğer finansman kanallarının payı ise nispeten sabit kalarak 2024’te yüzde 29,1 olarak gerçekleşti. Ziraat Bankası’nın sübvansiyonlu kredi faiz oranı yüzde 22,5 ile rekabetçi konumunu korusa da genel kredi faiz oranlarının yükselmesi ve finansman maliyetlerindeki artış, banka kredilerinin kullanımında azalmaya neden oldu.

MERKEZ BANKASI'NIN VERİLERİ

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 7 Şubat 2025 itibarıyla yurt içi yerleşiklerin toplam döviz mevduatları bir haftada 4 milyar 261 milyon dolar artarak 168 milyar 756 milyon dolara ulaştı. Parite etkisinden arındırılmış olarak bakıldığında, döviz mevduatlarında net artış 3 milyar 174 milyon dolar oldu. Gerçek kişilerin döviz hesapları 1 milyar dolar artarak 105,9 milyar dolara, tüzel kişilerin döviz mevduatları ise 2,2 milyar dolar artarak 62,8 milyar dolara yükseldi. Bu gelişme, döviz talebinde yükselişe işaret ederken, şirketlerin döviz pozisyonlarını güçlendirdiğini gösteriyor.
Yabancı yatırımcılar, enflasyon verisinin açıklandığı haftada Türkiye tahvillerinde sert satış gerçekleştirdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 7 Şubat haftasında yabancıların tahvilde net satışı 1,5 milyar dolar oldu ve veri setinin en sert çıkışı kaydedildi. Hisse tarafında ise yabancıların net satışı 50 milyon dolar seviyesinde kaldı. Ocak ayında enflasyonun beklentilerin üzerinde gelmesi, yabancı yatırımcıların Türkiye’ye ilişkin enflasyon tahminlerini yukarı yönlü revize etmesine neden oldu. Bloomberg’e göre BNP Paribas stratejistleri, Ocak enflasyonunun tahvil rallisini kesme potansiyeli taşıdığını belirterek kısa vadeli tahvillerde çıkış gerçekleştirdi.

KÜRESEL HİSSE SENETLERİ YÜKSELDİ

Küresel hisse senedi endeksleri, ABD Başkanı Donald Trump’ın karşılıklı gümrük vergilerini hemen yürürlüğe koymaması ve müzakerelere zaman tanınması ihtimaliyle yükseldi. ABD’de beklentileri aşan ÜFE verisinin çekirdek PCE’ye dair ılımlı sinyaller vermesi de piyasalara destek oldu. S&P 500, Nvidia, Apple ve Tesla hisselerindeki yükselişin etkisiyle %1 değer kazanarak rekor seviyeye yaklaştı. Nasdaq 100 ise %1,4 artışla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Asya piyasaları da Wall Street’teki yükselişi takip ederken, Çin borsası yapay zeka yatırımları ve ekonomik teşviklerin etkisiyle değer kazandı.

TRUMP SAVAŞI BİTİRMEK İÇİN DÜĞMEYE BASTI

ABD Başkanı Donald Trump, Oval Ofis’te yaptığı açıklamada Rusya-Ukrayna Savaşı’nı sona erdirmek için hem Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hem de Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile verimli görüşmeler yaptığını belirtti. Üçlü bir zirve düzenleme ihtimaline dair gelen soruya Trump, “Ortam biraz sakinleştiğinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Putin ile bir araya gelmeyi planlıyorum. Onlara ‘askeri bütçelerimizi yarıya indirelim’ demek istiyorum ve bunu yapabiliriz” ifadelerini kullandı.

5G TÜRKİYE EKONOMİSİNE KATKI SAĞLAYACAK

Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy, BloombergHT’de katıldığı programda 5G teknolojisinin Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlayacağını belirtti. Aksoy, 5G’nin sanayide otomasyon ve akıllı cihaz kullanımını artırarak, ekonomiye yıllık 120 milyar TL’nin üzerinde değer katacağını söyledi. 5G ihalesinin 2025’in ilk yarısında yapılması ve 2026 başında hayata geçirilmesi beklenirken, frekans bedellerinin makul olması durumunda operatörlerin daha fazla yatırım yapacağını vurguladı. Aksoy ayrıca, Türkiye’nin 2 milyon kilometre fibere ihtiyacı olduğunu ve mevcut altyapının yetersiz kaldığını belirterek fiber reformunun gerekliliğine dikkat çekti.
Kaynak: Fintables