Altın yine rekor kıracak mı?

Nisan ayında 1 milyar 208 milyon doları İran'a olmak üzere 1 milyar 272 milyon dolarlık altın ihraç ettik. Altın ihracatının böylesine rekor düzeye çıkmasının da etkisiyle mücevher ve kıymetli madenleri kapsayan 71'inci fasıldan gerçekleştirilen ihracat bir ayda 1.5 milyar doları aştı.

Bu rakamları öğreneli bir ay oldu. Yarın yeni rakamlar gelecek. Türkiye İstatistik Kurumu, bu kez mayıs ayının rakamlarını açıklayacak.

Şimdi merakla bekliyoruz; acaba altın ihracatı mayısta da nisandaki gibi milyar dolar sınırı aştı mı, diye… Ve yine merak ediyoruz, mayısta da yüklü miktarda altın ihracatı varsa, bu ihracat yine İran'a mı yapıldı, diye…

Altın ihracatının nisanda böylesine yüksek bir düzeye ulaşması hayretle karşılanmış ve bu durumun tam bir açıklaması yapılamamıştı. Halen de somut bir izah yok. Bankaların altın hesabı çerçevesinde topladıkları altını ihraç ediyor oldukları görüşü dile getiriliyorsa da, bu, bir ayda 1.2 milyar dolara erişen rakamı açıklamaktan biraz uzak. Ayrıca, bu ihracatın bir ülkede yoğunlaşmasını açıklamaktan çok çok uzak.

Peki ne oldu da İran'a yapılan ihracat böylesine yüksek bir düzeye erişti? Bankalar mı sattı, kuyumcular mı, kim 1.2 milyar dolarlık altın sattı?

Nisanda İran'a yaptığımız toplam ihracat 1 milyar 471 milyon dolar, bu ülkeden gerçekleştirdiğimiz ithalat ise 1 milyar 467 milyon dolar. Yani ihracat ve ithalat adeta eşit. Her ne kadar takas yoluyla gerçekleştirilen toplam ihracat ve ithalat bu düzeylerin çok altındaysa da, sanki ithalat karşılığında altın vermiş gibiyiz.

Bu ihracatı ağırlıklı olarak altın hesabını "altını altın olarak tutma vaadiyle" açan bankalar yapıyorsa, durum başka türlü vahim. Banka, bir süre sonra tasarruf sahibine talebi halinde altın vermek durumunda kaldığında ya fiyatlar astronomik bir şekilde fırlamış gitmişse, ne olacak?

TİM'e göre 11.8 milyar

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre mayıs ayındaki toplam ihracat 11.8 milyar dolar oldu. Ancak bu veriler, ihracatçı birlikleri kaydından muaf ihracatı kapsamadığı için TÜİK'in açıklayacağı rakamlar daha fazla gelebiliyor. Dolayısıyla TÜİK'in yarın açıklayacağı ihracat rakamının 12-13 milyar dolar arasında olması beklenmeli.

İthalat ne olur?

Mayıs ayı üç aşağı beş yukarı belli. İhracatla ilgili merak edilen, yukarıda da yazdık; altın ihracatının ne miktarda olacağı ve bu ihracatın nisandaki gibi İran'da yoğunlaşıp yoğunlaşmayacağı.

Peki ya ithalat? Nisan ayı ithalatı hangi düzeyde gerçekleşebilir? Bu konuda elimizdeki öncü gösterge daha önce de vurguladığımız gibi ithalde alınan KDV…

Mayıs ayındaki ithalde alınan KDV 4.5 milyar lira oldu. Geçen yılın mayısındaki tutar 4.3 milyar, bu yılın nisanındaki tutar ise 3.8 milyar liraydı. Özellikle nisana göre çok belirgin bir artış söz konusu. Geçen yılın mayıs ayına göre TL bazında bir artış varsa da, aylık ortalama kur geçen yıl mayısta 1.5642, bu yıl 1.7970 olduğu için dolar bazlı vergi geliri azalmış durumda. Geçen yılın mayısında 2.8 milyar dolar olan tahsilat, bu yıl 2.5 milyar dolara indi.

Veriler, bizi sağlıklı bir noktaya götürmekten uzak. Geçen yılın mayıs ayına göre değişim hesaplandığında elde edilen sonuç ile bu yılın nisan ayına göre değişim hesaplandığında elde edilen sonuç çok farklı çıkıyor. Kuşkusuz bu aşamada ithalat fiyatlarının nasıl değiştiğini de bilmiyoruz. Bu yüzden, mayıs ayı ithalat rakamıyla ilgili tahmin yaparken temkinli olmakta yarar bulunduğunu düşünüyoruz. Yaptığımız hesapların, bizi 22 milyar dolar civarında bir ithalata götürdüğünü belirtelim ve TÜİK'in yarın yapacağı açıklamayı bekleyelim…

Alaattin Aktaş/Dünya