Çok kredi veren bankanın primine zam

Kredisi hızlı büyüyen banka diğerlerine göre daha fazla sigorta primi ödeyecek. Ayrıca bankalar ortalama 50 gün olan mevduat vadesini artırmak için de teşvik edilecek.

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) kredi genişlemesini yavaşlatmak için hazırladığı ve üzerinde 7 aydır çalıştığı yeni kurallar netleşti.

Üst Kurul tarafından hazırlanan ve Bankalar Birliği başta olmak üzere ilgili kurumların görüşüne sunulan yeni düzenlemeye göre en büyük 7 banka, daha fazla sigorta primi ödeyecek. Ayrıca çok fazla nakdi kredi kullandıran bankalar ile türev işlemleri yoğun biçimde gerçekleştiren bankaların risk ağırlıkları da maliyetleri de artacak. Risk ağırlığı artan bankalar da orta vadede tıpkı dev bankalar gibi daha yüksek risk primi ödemek zorunda kalacak. Bankalar topladıkları mevduatın vadesine göre de puanlamaya tabi tutulacak. Daha kısa vadeli mevduat tutan bankalar da daha yüksek prim ödeme riskiyle karşı karşıya kalacak.

TMSF uzmanları küresel ekonomide yaşanan son gelişmelerin ardından birçok ülkede mevduat primlerinin toplanmasında ciddi bir paradigma değişimi yaşanmasından hareketle yedi aylık bir çalışmanın ardından yeni bir hesaplama modeli geliştirdi. ABD, AB, Kanada ve Malezya bankacılık otoritelerinin uygulamalarını inceleyen Fon uzmanları mevcut 14 temel göstergeden üç tanesini değiştirme kararı aldı. Daha önce temel parametreler arasında yer alan “etkinlik oranı”, “serbest sermaye” ve “halka açıklık oranı” veri setinden çıkarıldı. Bunların yerine “kredi büyüme oranı”, “mevduatın ortalama vadesi” ve “diğer bilgiler” bölümleri eklendi.

Yapılan değişiklikler sadece bununla da sınırlı kalmadı. “Varlık Sermaye Çarpanı” olarak tanımlanan aktif, gayri nakdi kredi ve taahhütlere daha önce dahil edilmeyen türev finansal araçlar da eklendi. Böylece türev araçlarda risk faktörleri arasına eklenmiş oldu. Aktifler, gayri nakdi kredi ve yükümlülükler ile taahhütlerden oluşan “ büyüklük faktörü” 120 milyar lira ve üzerinde olan bankalar onbinde 2 ilave prim öderken, 50 ila 120 milyar arasında olan bankalar da onbinde 1 oranında ekstra ödeme yapacak. Mevduatının vadesi 50 gün ve altında olanlar da skorlamada kötü not alacak. Vade ortalamasını 70 günün üzerine çıkaranlar ise ödüllendirilecek.

BDDK da faiz riskini ölçecek

Bankacılık hesaplarında yer alan bilanço içi ve bilanço dışı pozisyonlardan kaynaklanan faiz oranı riskinin standart şok yöntemiyle ölçülmesine ve değerlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) konuya ilişkin yönetmeliği, Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlandı.

Buna göre, bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standar rasyosu yüzde yirmiyi aşamayacak. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurul’u, bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosunu banka ya da banka grubu bazında farklılaştırabilecek.

Bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosu, her ayın son günü itibarıyla hesaplanacak. Hesaplamada, bankalarca Kuruma bildirilen son dönem özkaynak tutarı dikkate alınacak. Bankalar, bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosunun hesaplanmasında, alım satım ve bankacılık hesaplarını ayrıştırabilecek detayda vade ve para birimi bazında yeterli bilgileri, hesaplama dışında bıraktıkları bilanço içi ve bilanço dışı kalemleri, hesaplamaya dahil edilmesi belirli varsayımlar gerektiren borçlu cari hesap, kredili mevduat hesabı, kredi kartı alacakları ve diğer varlık ve yükümlülüklerin hesaplama kapsamında dikkate alınmasına ilişkin bilgiler ile indirime esas oranların belirlenmesinde kullanılan yönteme ilişkin bilgileri güncel şekilde denetime hazır bulunduracaklar.

Bankalar karşı çıktı

TMSF uzmanlarının uluslararası örnekleri de göz önünde bulundurarak hazırladığı yeni yönetmelik Hazine Müsteşarlığı, Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Türkiye Bankalar Birliği ve Katılım Bankaları Birliği’nin görüşüne açıldı. Yeni düzenlemeye kamu kesiminden çok fazla eleştiri gelmez iken bankacıların yeni düzenlemenin iki maddesine şiddetle itiraz ettiği öğrenildi. Bankacılar büyük bankaların daha fazla prim ödemesinin rekabet açısından haksızlığa neden olacağını savunurken, nakdi kredi kullandıran bankaların risk priminin artmasının da doğru olmadığı yönünde görüş bildirdi. Bankacılar ayrıca “Ortalama Büyüme Oranı” gibi bir gösterge varken “Nakdi Kredi Büyüme Oranı” adını taşıyan yeni bir göstergenin eklenmesinin de gereksiz olduğunu ifade etti.

Mevcut sistemde bankalar mudilerden topladıkları mevduatlar için TMSF’ye on binde 11 ile 19 arasında değişen oranlarda prim yatırıyor. Fon 14 farklı kriterden oluşan hesaplama yöntemiyle bankalara bir not veriyor. 100 üzerinden yapılan değerlendirmeye göre 50 puanın altında kalanlar onbinde 19 ile en yüksek primi öderken, 85 ve yukarı not alanlar sadece onbinde 11 seviyesinde prim yatırıyor. ( GAZETEVATAN)