BİZE ULAŞIN
Bir hizmet ve ürüne karşı oluşan satın alma isteği talep, talebe bağlı meydana gelen hizmet ve üretim ise arz olarak adlandırılmaktadır. Mikroekonomide önemli bir yeri bulunan arz; ülkenin ekonomik kararları, teknolojik düzeyi ya da geleceğe yönelik fiyat tahminleri gibi faktörlerden etkilenmektedir. Kelime anlamı sunuş olan arzın en temel özelliklerinden biri ise zaman, piyasa ve fiyat gibi unsurları kapsamasıdır.
Tarihsel sürece bakıldığında arz talep ilişkisine ilk defa değinen kişinin İbrahim ibn Edhem olduğu görülmektedir. Edhem, piyasadaki bir mal üzerine gösterilen talep ile yine bu malın fiyatı arasında bulunan ters yönlü ilişkiden söz etmiştir. Bu yasanın ekonomik bir teori haline gelmesi ise 1776 yılına ve Adam Smith’e uzanmaktadır.
Arz talep ilişkisinin ekonominin temelinde yer alan teorilerden biri olduğu söylenebilmektedir. Talep kavramı, belli başlı hizmet ve ürünlere dair oluşan satın alma isteğini belirtmektedir. Bu bağlamda ekonomik anlamda arz ne demek? Ekonomik anlamda arz, talebe bağlı olarak şekillenen hizmet ve üretimi ifade etmektedir.
Sözcük anlamı sunma ve sunuş olan arz, mikroekonomi kapsamında önemli bir yer tutmaktadır. Alfred Marshall ve Leon Walras tarafından geliştirilen bir teknik olarak bilinen arz, birçok özelliğe sahiptir. Arz temelde bir mal ya da hizmetin; belli bir piyasa, zaman ve fiyat ile alıcılara sunulmasıdır. Market, pazar ve mağazalarda bulunan ürünlerin miktarları arzı göstermektedir. Bu bağlamlar da istenilen ürünlerin satın alınmak üzere hazır halde konumlandığı yerlerdir. Ürünleri sunabilmek için bir piyasa ve yine bu ürünlere yönelik belli bir fiyat listesi bulunmalıdır. Ayrıca ürünlerin fiyatlandırılması ve satışı için belli bir periyot da mevcut olmalıdır. Bu hususlar da arzın özelliklerini göstermektedir.
Talebe göre oluşan ürün arzının neye bağlı olduğu, arza etki eden faktörler ile ilişkilidir. Dolayısıyla ekonomik kararlar, malın piyasa fiyatı, ülkenin teknoloji düzeyi ve geleceğe dair fiyat beklentileri gibi temel etkenlerin açıklanması gerekmektedir. Söz edilen arz etkenleri aşağıdaki gibi açıklanabilmektedir;
Ülkedeki mevcut teknolojik düzey: Yeni üretim yöntemleri, verimlilik ve üretim maliyetini doğrudan etkilemektedir. Dolayısıyla maliyetlerin düşmesi ile arz artış göstermektedir. Bu da ülkenin teknolojik düzeyi faktörü ile ilişkilidir.
Üretim faktörlerinin fiyatları: Üretim faktörlerinin fiyatları yüksek ise mal veya hizmetin arzı düşmektedir. Yani faktörün malın üretim sürecindeki kullanım alanının fazla olması, faktörün fiyatının artmasına ve arzın düşmesine yol açmaktadır.
Bir hizmet ya da malın piyasa fiyatı: Malın fiyatının yüksel olması stratejisi, arzı da artıran faktörlerdendir.
Ülkenin ekonomik kararları: Vergi indirimleri ve teşvik tedbirleri gibi ekonomik kararlar, üretim ile arz hususlarını doğrudan etkilemektedir.
İlerleyen zamana yönelik fiyat üzerine olan beklentiler: İşletmelerin talebi tahmin ederek ürün fiyatını artırma ya da düşürme gibi hareketleri, geleceğe yönelik fiyat üzerine beklentileri ifade etmektedir. Bu durum da arzı etkileyen faktörlerdendir.
