BİZE ULAŞIN
Enflasyon söz konusu olduğu zaman fiyatlardaki artış tek seferlik olarak değil artışların sürekli olarak devam etmesi anlamını ifade eder. Enflasyon beklentisi anket döneminde yapılan araştırmalar sonucu 1 yıl sonra ki tahminler ve ihtimaller sonucunda öngörülen bir rakam belirlenir. Henüz belirlenmemiş fakat gelecekte gerçekleşme ihtimali olan enflasyon oranları enflasyon beklentisi anlamına gelir.
Enflasyon kavramı tam olarak fiyat düzeyinin yükselmesinden dolayı paranın satın alma gücünde azalmayı ifade eder. Alım gücünün sürekli olarak azalması enflasyon artışının bir göstergesidir. Alım gücünde azalma meydana getiren fiyatların yükselmesi bir kerelik değil sürekli olarak artış gösterirse enflasyon ortaya çıkar. Örnekle ifade edilecek olursa; bir sene önce yapılan market alışverişinde harcanan tutarın 50 Türk Lirası olduğunu varsayarsak ve bir sene sonra aynı ürünler tekrar alındığında 100 Türk Lirası olmuşsa bu yıllık enflasyon oranının çok yükseldiğini gösterir. Tam olarak bir yıl içinde artan mal fiyatları yüzünden alım gücünün ne kadar düştüğünün göstergesidir.
Enflasyon oranı hesaplama işlemi yapılırken resmi istatistik kurumlarına bakılır. Türkiye'de enflasyon hesaplama yapılırken bakılan kurum TÜİK istatistik kurumudur. Resmi olan istatistik kurumları birçok alanda inceleme yaparak enflasyon hesaplamaları oluşturur. Fiyat değişimi gözlemlenmesi için yapılan incelemelere örnekler şu şekilde verilebilir; market incelemeleri, benzin istasyonları incelemeleri, muayehaneleri inceleme ve hizmet sağlayıcıları inceleme gibi pek çok alanda çalışmalar ve incelemeler yapılır. Bu incelemeler sonucunda enflasyon hesaplama işlemi yapılır.
Çekirdek enflasyon anlam olarak fiyatlarda olan geçici artışlar sonucu fiyatların genel bir düzeydeki artış anlamına gelir. Çekirdek enflasyon, enflasyonun geçici bir süre için etkilerinden arındırılmasıdır. Bu geçici sürece çekirdek enflasyon adı verilir. Çekirdek enflasyonu hesaplaması genel olarak ani fiyat değişikliği yaşayan ürünlerin belirlenip, hesaplama işleminden çıkarılması sonucu oluşur. Ani fiyat değişikliği yaşayan ürünler ise şu şekilde sıralanabilir;
Enflasyon genel olarak ve kelime olarak halk dilinde olumsuz bir ifadeye sahiptir. Günlük yaşamda enflasyon arttı demek olumsuz bir cümle olarak kabul edilir. Her ne kadar bu halk dilinde böyle olsa da bir ülke için enflasyon yükselmesi olumsuz bir durumu işaret eder. Yükselen enflasyon paranın satın alma gücünün azalması anlamına gelir. Satın alma gücü azaldıkça yaşam maliyeti artar. Örneğin; elde bulunan para ile satın alınabilen mal ya da hizmet sayısı enflasyon artışı sebebiyle azalır. Ayrıca enflasyonun yükselmesi ulusal olan paranın değerinin de düştüğünü gösterir. Değer biriktirme ve değişim gibi işlevlerin ortadan kalkmasına sebep olan bir durum oluşur. Üreticiler ve tüketiciler için de zorlu bir durum olan enflasyon yükselmesi ile üretici fiyat belirlemekte zorlanırken, tüketici ürünlerin fiyat değişikliğini takip etmekte zorlanır. Hem harcama hem de yatırım yapma konusunda tereddüt yaşayan üretici ve tüketiciler endişeli olduğundan dolayı ülke ekonomik açıdan büyüyemez ya da büyümesi duraksar.
Belirlenmiş olan iki zaman dilimi enflasyon karşılaştırmaları ile hesaplan fark ise enflasyon farkı olarak adlandırılır. Enflasyon farkı ile enflasyonda yaşanılmış olan artış ya da düşüş oranları ortaya çıkar. Enflasyon farkı belirlendiği zaman yapılan maaş ödemeleri enflasyon ile karşılaştırılır ve yapılacak olan ek ücretler bu farka göre belirlenir. Kamu da çalışanlara ve aynı zamanda emekli maaşlarına altı ayda bir olmak üzere enflasyon farkına bakılarak zam yapılır. Enflasyon farkı hesaplanırken Ocak ayında açıklanan Aralık ayı enflasyonu ile birlikte bir önceki Haziran ayına göre 6 ay içinde yaşanmış olan enflasyon artışı göz önünde bulundurulur. Bu durumda belirlenen zamlar altı ayda yaşanan enflasyon farklarına göre belirlenir.
