Körfez geçişine ‘finansman’ engeli

Gebze-İzmir otoyol projesinin 6.5 milyar dolarlık finansman paketinin bu ay da tamamlanamayacağı ve en erken Kasım’a ertelendiği belirtildi. Daha önce 3 kez erteleme yapan konsorsiyum böylece işletme süresinden 1 yıl kaybetmiş olacak. 2009’daki ihaleyi ‘yapım ve işletme süresi toplamı 22 yıl, 4 ayla’ kazanan Nurol, Özaltın, Makyol, Astaldi, Yüksel ve Göçay konsorsiyumu inşaatı 5.5 yılda bitirme sözü vermişti.

Yapım aşamasındaki en büyük yap-işlet-devret (YİD) modelli projelerden olan İzmit körfez geçişi dahil Gebze-İzmir otoyol projesinin bu ay tamamlanması beklenen finansman paketinin, çevresel ve sosyal etki değerlendirme alanlarında yapılması gereken bilgilendirme çalışmalarının ertelenmesi sebebiyle en erken Kasım ayında bitirilebileceği, böylece işletme süresinden en az bir yıl kaybedilmiş olacağı belirtiliyor.

Projenin dış finansmanının Hazine garantisine alınmasının sağladığı hızlandırıcı etkiyle, çevresel etki değerlendirme raporu süreçlerinin tamamlanarak finansmanın 15-20 Ağustos tarihleri arasında tamamlanması bekleniyordu.

Sürece yakın bir kaynak, “Konsorsiyum, finansman lansmanını Temmuz’da, en geç Ağustos’ta bitirebilecekken; yapması gereken 14-15 bilgilendirme çalışmasını Ramazan ayı ve bayram sonrasına erteledi. Bu da finansmanın Kasım’dan önce bitmesini imkansız hale getirdi; o da olabilecek en erken tarih” dedi.

Kaynak, bilgilendirme çalışmalarının, finansmanın tamamlanması için gerekli olan çevresel ve sosyal etki değerlendirme alanlarını içerdiğini kaydetti. Toplamı 6.5 milyar doları bulan finansman paketinin 2.5 milyar dolarlık kısmını köprü inşaatı için Japon konsorsiyum sağlayacak; bu tutarın, ağırlıklı olarak IFC, EBRD ve Mizuho tarafından karşılanacak olan kalan 4 milyar doların finansman paketiyle paçallanmasıyla, kredi tek bir paket olarak kullanılmış olacak.

Süre işletici aleyhine

Yapım süresi, fizibilite hesaplamaları gibi faktörlerin tamamı dikkate alındığında, finansmanın bu yıl içinde bitirilmesi gerektiğini belirten kaynak, “Finansman geciktikçe zaman işleticinin aleyhine işliyor; bu para kaybı demek. İşin yapımı gerçek anlamda ancak finansmandan sonra başlayabilecek” dedi.

İnşaat süresinin uzaması, yapım ve işletme toplamı 22 yıl 4 ay olan YİD’deki işletme süresini kısaltarak konsorsiyumun elde edeceği işletme gelirinin azalmasına sebep oluyor.

Sözleşmeyle inşaat süresi yedi yıl olarak belirlendi; temel atma töreni sırasında Başbakan Tayyip Erdoğan konsorsiyumdan sözlü olarak inşaatı 5.5 yılda bitirme sözü aldı.

Sektör kaynakları tarafından, projenin büyüklüğü göz önüne alındığında bu taahhüdünün konsorsiyumu zorlayacağı değerlendirilmişti.

İhalesi 9 Nisan 2009’da gerçekleştirilen projenin sözleşmesi 27 Eylül 2010’da imzalandı; temel 28 Ekim 2010’da atıldı.

3 kez ek süre alındı

Yapım ve işletme süresinin sözleşme tarihinden itibaren başlatıldığını kaydeden kaynak, “Ancak bunun üzerine ek süre alındı. Sözleşmede, ‘6 aylık planlama süresi tamamlandığı zaman başlar’ ibaresi vardı; önce bu kullanıldı. Ardından 6 ay daha gerekçeli uzatım oldu ve üstüne 52 günlük de mücbir sebep eklendi” dedi. Kaynak, “Bu hesapla toplam proje süresinin Kasım-Aralık 2011 gibi başladığını düşünebiliriz” diye konuştu. Ancak finansmanın gecikmesi, bu tarih üzerinden en az bir yıllık kayıba sebep olacak. Nurol, Özaltın, Makyol, Astaldi, Yüksel ve Göçay konsorsiyumunun oluşturduğu Otoyol AŞ, halen 377 km. çift yönlü yol, 46 km. bağlantı yolu ve 3 km. asma köprü inşaatı için, üye şirketler arasında yaptığı dağılımla güzergah üzerinde şantiye kurulum, hafriyat gibi işleri gerçekleştiriyor.