Kredi almak isteyene vergi kıskacı

Devlete borcunu zamanında ödemeyenlerin kredi hayali suya düşecek. Halen Merkez Bankası bünyesinde faaliyet gösteren Risk Merkezi’nin Türkiye Bankalar Birliği’ne (TBB) devredilmesi, devlete vergi ve prim borcu olan kişilerin kredi kullanmasına ciddi sınırlamalar getirecek.

Meclis’te görüşülen torba yasada yer alan düzenleme, borcuna sadık olmayan riskli kişilerin bankalara yaklaşmalarına adeta set çekiyor. Merkez bünyesinde faaliyet gösteren Risk Merkezi, bankalardan kredi isteyen ya da kredi kartı alacak kişilerin sadece bankalara olan borç kayıtları üzerinden veri üretiyor. Batık kredisi olan kişilerin yeni kredi kullanması bu yolla önlenmeye çalışılıyor.

Kapsam genişledi
Torba yasanın yürürlüğe girmesi halinde merkez TBB bünyesine geçecek. İşte bu geçişle birlikte merkezin risk sorgulama alanı genişleyecek. Bunun için başlangıçta, kredi talep eden kişilerin elektrik, su, doğalgaz ve telefon borçları belirlenmişti. Şimdi bu alana kişilerin vergi borçlarıyla sigorta prim borçları da eklendi. Buna göre kredi verirken, kişilerin vergi ve sigorta prim borçlarının olup olmadığına da bakılacak. Borcu olan kişilere ilişkin bilgiler, krediyi verecek bankaya iletilecek.

Ön görüşme yapıldı
TBB yetkililerinin, bu sorgulamaları yapabilmek için şimdiden Gelir İdaresi ve SGK ile ön görüşmeler yaptığı öğrenildi. Kurumlar arasında yapılan görüşmelerde, kurulacak altyapının teknik ayrıntıları görüşüldü. Buna göre Risk Merkezi, kredi başvurusu yapan kişilerin Gelir İdaresi ve SGK’da bulunan vergi ve prim borç kayıt bilgilerine ulaşarak veri oluşturabilecek.

Vergi mahremiyetinin ihlal edilmemesi için kredi başvurusu sırasında imzalanacak sözleşmede, kredi talep edenler vergi bilgilerini öğrenme konusunda banka ve Risk Merkezi’ne yetki verecek. Böylece bankaların vergi ve prim borç sorgulamasını sorunsuz geçenler kredi kartı ve banka kredisi almaya hak kazanacak.

Derecelendirme sistemi kuruluyor
Risk Merkezi’nin ilerleyen dönemde kredi derecelendirme sistemine benzer bir sistem kuracağı, riski düşük vatandaşların düşük faiz, yüksek olanların da yüksek faizle kredi kullanmasını sağlayan bir yönteme geçileceği öğrenildi.

Kadın, erkekten daha az harcıyor
MasterCard tarafından Türkiye'de kart kullanımı ve harcama alışkanlıklarını anlamak amacıyla yaptırılan MasterIndex araştırmasının Aralık 2010 sonuçlarına göre Türk halkı kredi kartını ayda 9 kez kullanıyor. Kredi kartı sahiplerinin yüzde 59'u giyim, yüzde 55'i mobilya, beyaz eşya ve elektronik eşya mağazası, yüzde 53'ü kredi kartlarını süper marketlerde kullanıyor.

Kredi kartı ile yapılan harcama tutarı işlem başına ortalama 129 lira olurken, bu rakam kadınlarda 118 lira, erkeklerde 138 lira. Yüksek gelir grubunda 180 liraya çıkan işlem başı ortalama harcama, düşük gelirde 111 lirada kaldı. Kredi kartı sahipleri aylık toplam harcamalarının yüzde 41'ini kredi kartı ile yaparken, bu oran düşük gelir grubunda yüzde 46'ya 55 yaş üstü grupta yüzde 57'ye çıktı. (Bugün)