5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda engelli anneleri için önemli bir düzenleme var. Bu düzenlemeye göre; “emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl çocuğu bulunanların, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecek ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilecektir”.
Bu düzenleme, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01 Ekim 2008 tarihinden sonrası için geçerli. Engelli annelerinin, kurumdan talepte bulunmaları, çocuklarının özür durumlarıyla ilgili raporu alıp kuruma vermeleri ve kurum tarafından da raporun onaylanması durumunda bu avantajlı emeklilikten faydalanmak mümkün hale geliyor.
Engellilerin Emekliliğinde Belirleyici Olan Rapor Oranı ve Derecesidir
İstihdam zorunluluğu, prim teşviki, korumalı işyerleri gibi uygulamalarla istihdam sorunu çözülmeye çalışan ve aslında istihdamları yani çalışmaları dolayısıyla topluma entegrasyonları sağlanmaya çalışan engelliler, sağlık durumlarına bağlı olarak emekliliklerinde farklı uygulamalara tabiler. Bu durum da son derece normal. Çalışma hayatı herkes için yorucu ve stresli bir dönem. Engelliler zaten sağlık durumları nedeniyle daha fazla zorluklarla karşı karşıya oldukları için emeklilikleri de sağlık durumlarına bağlı olarak çok daha kısa süre çalışmış olmaları kaydıyla gerçekleşebiliyor.
Engelli Emekliliğinde Yaş Şartı Yok
Engellilerin emekliliklerinde yaş şartı yok. Yani engelliler emekli olmak için yaş şartına tabi değiller. Gerekli prim ödeme gün sayısını ve sigortalılık süresini dolduran engellilerimiz yaşı beklemeden emekli olabilirler. Diğer yandan engellilerin emekli olması için gerekli sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısını işe giriş tarihi ile birlikte vergi indirim belgesindeki rapor oranı ve derecesi belirliyor.
Vergi İndirimi
Vergi indirimi için, bulunduğunuz yerdeki vergi dairesi başkanlığına veya vergi dairesine başvurulması gerekiyor. Başvurunuz üzerine sevk edileceğiniz hastane, sağlık kurulunun vereceği işgücü kaybına ilişkin rapor ve ekleri, Maliye Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulu’na gönderilecek ve sağlık kurulu en az yüzde 40 işgücü kaybına uğradığınıza karar verirse, vergi indirim hakkı alacaksınız. Yüzde 40’ın altındaki işgücü kayıplarında vergi indirim hakkı verilmiyor.
Engellilerin Emeklilik Hakları Toplumsal Entegrasyon Açısından Önemli
Engellilerin istihdam hakkının arkasında yatan belki de en önemli düşünce toplumsal entegrasyon. Engelliler kendilerini bu toplum için değerli ve üretken hissederlerse toplumsal entegrasyonları çok daha hızlı ve kalıcı bir şekilde gerçekleşiyor. Aksi takdirde engellilerin toplumsal hayatta görünür olmadığını ve evlerine tıkılıp kaldıklarını görüyoruz. Halbuki toplumlar engellileri, yaşlıları, kadınları ve tüm bireyleri ile birlikte hareket etmesi gereken organizmalardır. Dolayısıyla engellilerin emeklilik hakları da, sağlık durumları ölçüsünde ve hakkaniyet çerçevesinde belirlenmelidir. Bu haliyle engellilerimizin toplumun bütün kesimleri gibi 1 Ekim 2008 sonrasında emeklilik için daha ağır şartları yerine getirmeleri gerektiği görülüyor. Bu durum bazı finans sorunlarının bir sonucu. Ancak unutulmamalıdır ki, engelliler devletin maliyet – finans gibi konuları düşünmeden yaklaşmaları gereken bir toplum kesimidir.(CNBCe)