Sağlık'ta yeni sistem ters tepti

Kamu hastanelerinde uygulanan performans sistemi nedeniyle hastalara gereğinden fazla tetkik ve ameliyat dahil tedavi yöntemleri uygulandığı, hastaların hastanelerde fazladan yatırıldığı belirtildi. Daha fazla para kazanma hırsıyla hastalara gereksiz tedavi ve tahlil yapıldığı ifade edilen bazı özel hastanelerdeki benzer uygulamanın “performans” nedeniyle kamu hastanelerinde de görüldüğü ortaya çıktı.Hazırlanan rapora göre performans sisteminin gelmesiyle birlikte başta guatr ve damar yolu açma olmak üzere ameliyatlar arttı, tahlillerin sayısı çoğaldı, sezaryenle doğumyapan kadınlara ortalama 4 iğne fazladan vuruldu.

AKIL DIŞI TETKİKLER
Bugün'ün haberine göre Gazi Üniversitesi’nden Prof. Dilaver Tengilimoğlu’nun hazırladığı bilimsel rapor, kamuda büyük yankı uyandırdı. Raporda yer alan tespitleri değerlendiren Çalışma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Hazine Müsteşarlığı, sağlık giderlerini artıran, vatandaşın sağlığını tehlikeye atan performans sistemini yakından izlemeye aldı. Rapordaki bulguları değerlendiren bürokratlar, kendi gözlem ve deneyimlerini de içeren daha geniş bir rapor hazırladılar. İşte o raporda yer alan çarpıcı tespitler: Bugün geldiğimiz noktada, performansa dayalı ek ödeme sisteminin (PDEÖS) suni sağlık işlemleri artışına, irrasyonel (akıl dışı) tetkik ve tanı giderlerinin artışına neden olduğu görülmüştür.

AMELİYAT SAYISI ARTTI
2007 yılında başlanan performansa dayalı ek ödeme sistemi ile birlikte doktor başına düşen ayakta tedavi sayısında yüzde 71,51; yatan hasta sayısında da yüzde 38,63 artış oldu. Cerrahi hekimbaşına düşen ameliyat sayısı yüzde 8,85 arttı. Hasta başına ortalama 0,13 olan damar yolu açılışı, yeni sistemde 2,14’e tırmandı.

1 GÜN FAZLADAN TUTULUYOR
Teknolojik gelişmelere göre yatış gün sayısının azalması gerekirken artması dikkat çekici. Performans öncesinde hastalar ortalama 3,85 günde taburcu ediliyordu, şimdi bu süre 4,6 güne uzadı. Guatr ameliyatı olan hastalar ortalama 5,78 günde tedavi edilip taburcu edilirken bu süre 6,38 güne çıktı. Buna göre hastalar yaklaşık olarak hastanelerde 1 gün fazla yatırılarak SGK’dan daha fazla kaynak sağlanıyor.

HEKİM PROFİLİMİZ BOZULUYOR
Raporda ayrıca performansa dayalı ek ödeme sisteminin hekim profili yönünden geleceğe yönelik önemli bir tehlikeyi de beraberinde getirdiği uyarısı yapılarak, “Yeni yetişen hekim nesli, basit ve kolay uygulamalar ile hedeflediği performans gelirine ulaşabildiği için üst düzey tedavi yöntemlerine, zor olguların tedavisine, emek gerektiren kritik tedavi veya operasyon tekniklerine ilgi göstermemektedir. Her türlü tedaviyi yapabilen üst düzey hekim profilimiz giderek basit, sıradan işler yapan hekim profiline dönüşecektir. Bunun sonucunda yeniden birçok kritik hasta tedavi için yurtdışına gönderilmeye başlanacaktır” denildi.

UZUN AMLİYATLAR GELİRİ DÜŞÜRÜYOR
Performans sisteminde hekimler baktıkları hasta sayısına göre ücret alırken hastaneler de hastalara uygulanan tetkikler, operasyonlar ve yatış sürelerine göre kazanç elde ediyor. Hastanelerin sağlıkla ilgili alacakları global bütçeden karşılanıyor. Ancak performans nedeniyle giderlerin artması, bir sonraki yılın global bütçesinin de büyümesine yol açıyor. Performans sisteminde ağır ve uzun sür eli ameliyatlar performansı olumsuz etkileyip gelirin düşmesine yol açıyor. 10 saat sür en bir ameliyat ile birkaç dakikalık operasyona yaklaşık aynı ücret ödeniyor. Doktorların, risk grubu yüksek ağır hastaları tazminat endişesiyle tedavi etmek yerine sevk ettikleri belirtiliyor.

TAHLİLDE TAM KAN REKOR KIRDI
Tam kan uygulama oranı yüzde 6’dan yüzde 76’ya çıkarak olağanüstü büyüdü. Röntgen dışındaki laboratuvar tetkik sayısı çok arttı. Performans sistemi öncesinde guatr ameliyatı için kabul edilen hastalara ortalama 18.61 adet röntgen dışındaki laboratuvar tetkiki yapılırken şimdi bu sayı ortalama 28.20’ye ulaştı. Sezaryen olan hastalara daha önce ortalama 9,93 adet enjeksiyon uygulanırken şimdi bu sayı 13,68’e çıktı.