İSO’nun açıkladığı 500 sanayi şirketi detayları incelendiğinde pek çok kalemde 2009 yılına göre artış gözlenirken krizin izlerinin silindiğini de belli oldu.
Listeye bakıldığında liderin 2005 yılında beri değişmediği görüldü. Tüpraş’ın liderliği kaptırmadığı yılda detaylara bakıldığında karlılık, istihdam, satış hasılatları artış dikkat çekerken iç ve dış pazardaki canlılık belli oldu.
Listenin üst sıralarında Koç Holding'in liderliği görülüyor. İlk on şirketten beş tanesi Koç Grubundan gelirken bu 5 şirketin yaklaşık karları toplamı 2.5 milyar TL'yi aşıyor.
Rakamlar bazında bakıldığında, 500 sanayi şirketinin dönem karları 2009 yılı verilerinde 15 milyar TL olurken 2010 yılı rakamlarında 24 milyar TL’ye yükseldi. Yüzde 8.9’luk büyüme yaşanan yılda sanayi şirketlerinin karlılığı da yaklaşık 9 milyar TL oldu.
Karlılığın bu derece arttığı dönemde sanayi kuruluşları istihdam tarafında da yönü yukarıya çevirdiler. 2009 verilerine göre 500 şirket toplamında 516.305 kişi istihdam edilirken 2010 yılında bu rakam 550.939 çıktı ve yeni yılda 34.634 yeni istihdam sağlandı.
Dışarıda havanın sertleştiği dönemde 500 sanayi kuruluşunun ihracat rakamları da artış gösterdi. İki yıl mukayese edildiğinde rakamlarda yaklaşık 8 milyon dolarlık bir artış yaşandı. En fazla ihracat yapan 10 kuruluşun Türkiye ihracatı içindeki payı 2009 yılında yüzde 13,3 iken 2010 yılında bu oran yüzde 16,6'ya yükseldi.
2010 yılında Türkiye ihracatında dolar olarak yüzde 11,5'lik artış yaşanmasına karşılık İSO 500 ihracatındaki artış yüzde 16,3 oldu. 2010 yılında İSO 500 ihracatı içinde en büyük paya sahip olan sektör yüzde 26 ile Taşıt Araçları Sanayi oldu.
2009 yılında 130.2 milyar TL olan özkaynaklar ise 2010 yılında 142.7 milyar TL’ye yükseldi.
İç piyasalardaki canlanmayı daha iyi anlamak için satış hasılatları tarafını değerlendirdiğimizde ise geçen yıldan bu yana yaklaşık yüzde 20’lik bir artış dikkat çekti.
Dış pazar tarafında ise sanayinin güçlendiğini 210.5 milyar TL olan üretim satışlarının 2010’da 255.1 milyar TL’ye çıkışı ile görüldü.
Diğer taraftan özkaynaklar tarafında bakıldığında ise 12.5 milyar TL’lik artış da göze çarptı.
OTOMOTİVİN KRALI KOÇ OLDU
Listenin ilk on sıralamasına bakıldığında enerji şirketlerinin yoğunluğu dikkat çekerken ikinci sırayı da otomotiv sektörü temsilcileri aldı.
İlk 10 sıralamasında Koç Holding’in imzası görülürken otomotiv tarafında da Koç’un liderliği ortaya çıktı. İlk 10 içindeki Ford ve Tofaş’ın toplam üretimden satışları 2 milyar TL’nin üzerinde artarken Tofaş karını bu yıl üçe katladı.
Listede en sert yükseliş Ford’da görüldü.
2009 yılı verileriyle kıyaslandığında ilk iki sıra değişmezken bu yılın üçüncüsü, geçtiğimiz yıl altıncı sırada olan Ford’un 2010 yılında üretimden satışlarını yaklaşık 1.5 milyar TL arttırdı. Bununla birlikte satış hasılatı olarak bakıldığında, 2 milyar TL’nin üzerinde artış yaşadı. Şirketin özkaynakları 17 milyon TL artarken, karı 252 milyon TL arttı.
Geçtiğimiz yılın üçüncüsü Oyak bu yıl dördüncü sırayı alırken Oyak’ı Tofaş takip etti.
Geçtiğimiz yıl da aynı sırada olan Tofaş’ın rakamlarına bakıldığında üretimden satış gelirleri yaklaşık 1.3 milyar TL artış gösterdi. Tofaş tarafında karlılık bir önceki yıla göre 189 milyon TL arttarken, öz kaynaklar tarafında da 170 milyon TL’lik artış gerçekleşti.
Sıradan devam ettiğimizde altıncı sırada 2009 yılında dördüncüsü Arçelik var. Şirket bu bu yıl üretimden satışları geçtiğimiz yıl göre 266 milyon TL arttırdı.
SANAYİ ŞİRKETLERİ BORSADA DA KAZANDI
Yıllık bazda sanayi şirketlerini barındıran sınai endekse bakıldığında da yaşan iyi performansın iz düşümü görülüyor.
Bir yıllık performansa bakıldığında sınai endeks yüzde 26.07 değer kazandı. Geçtiğimi yıl 42 binli seviyelerdeki endeks 62 binli seviyelere kadar yükseldi. Dün kapanış itibariyle endeksteki hacim 300 milyon civarındaydı.
EN FAZLA KAR EDEN KURULUŞLAR
Araştırmaya göre, 2010 yılında 2009'da olduğu gibi en fazla kar eden kuruluş 4 milyar 850 milyon 920 bin 203 lira ile EÜAŞ oldu.
En fazla kar eden kuruluşlar arasında Türkiye Petrolleri A.O. 1 milyar 297 milyon 369 bin 534 lira ile ikinci sırada yer alırken, vergi öncesi dönem karında açık ara ile ilk iki sırayı kamu kuruluşları aldı.
Üçüncü sırada 929 milyon 422 bin 37 lira ile TÜPRAŞ bulunurken, dördüncü sırada Ford Otomotiv, beşinci sırada Philsa Philip Morris Sabancı, altıncı sırada Eti Maden İşletmeleri yer aldı. Listenin yedinci sırasında Anadolu Efes Biracılık, sekizinci sırasında Arçelik, dokuzuncu sırasında OYAK Renault, onuncu sırasında ise Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu yer aldı.
İLK 50 KURULUŞUN PAYLARI
İlk 500'de ilk 50 sanayi kuruluşunun üretimden satışlar içerisindeki payı 2009'da yüzde 48,5 iken 2010 yılında yüzde 49,8'e yükseldi.
Üretici fiyatlarıyla brüt katma değerde ilk 50 kuruluşun 2010'daki payı yüzde 53,8 oldu. 2010 yılında ilk 50 kuruluşun dönem kar ve zarar toplamı içindeki payı yüzde 55,3 olarak gerçekleşirken dönem kar ve zarar toplamı 2009 yılına göre 14,2 puan artış gösterdi.
Geçen yıl ilk 50 kuruluşun ihracat içindeki payı bir önceki yıla göre artarak yüzde 50,1'den yüzde 51,4'e yükseldi.
Çalışanlar sayısı açısından ise ilk 50 kuruluşun payı 2010 yılında yüzde 30,7 oldu.(GAZETEPORT)