FİNANS

'Türkiye'ye doğalgaz sevkiyatı durursa, itibarımız biter'

Ankara-Moskova hattında gerilen ilişkiler, doğalgaz ihtiyacında Rusya’ya bağımlı olan Türkiye’nin alternatif arayışlarını hızlandırdı.

'Türkiye'ye doğalgaz sevkiyatı durursa, itibarımız biter'

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ankara’da Türk Akımı Projesi’ni duyurmasının üzerinden tam bir yıl geçtiği bugünlerde oyun değişti. Gazprom’un dün Türk Akımı görüşmelerini durdurduğunu bildirdiği dakikalarda, Başbakan Davutoğlu ise TANAP’ın erkene çekilmesi için Azerbaycan ile anlaştıklarını açıkladı.

Rusya ile gerilen ilişkiler sonucu uygulanan yaptırımlar, henüz iki ülke arasındaki ilişkilerin temelini oluşturan enerji ticaretine dokunmadı. Ancak gündemdeki yeni projelerin akıbetini siyasi krizin çözümü belirleyecek. Rus enerji şirketi Gazprom, dün Türk Akımı görüşmelerinin durduğunu açıkladı. Açıklamanın zamanlaması ise adeta ‘nereden nereye’ dedirtecek cinsten. Zira geçtiğimiz yıl tam da aynı günlerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, sürpriz bir hamle ile 40 milyar dolarlık ‘Güney Akım Projesi’ni iptal ettiklerini ve yerine ‘Türk Akımı Projesi’ni başlatacaklarını Ankara’dan duyurmuş, açıklama dünya çapında geniş yankı bulmuştu. Bu açıklamanın tarihi 2 Aralık 2014. Şimdiyse, tam bir yıl sonra enerjide oyun değişti.

TANAP HIZLANACAK

Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak, Rusya’nın Türk Akımı projesinin hazırlık çalışmalarını askıya aldığını söyledi. Novak, dün “Şu anda Türk Akımı çalışmaları durdu” dedi. Novak, Akkuyu nükleer santrali hakkındaki görüşmelerin ise devam ettiğini ifade etti. Gazprom’un Başkanı Aleksey Miller de Türkiye’nin ‘Türk Akımı’ doğalgaz projesi konusunda kendilerine herhangi bir şekilde başvurmadığını ve görüşmelerin durduğunu açıkladı. Aynı saatlerde Başbakan Ahmet Davutoğlu, Türkiye’nin doğalgaz ihtiyacını karşılayan diğer ülke Azerbaycan’daydı ve TANAP Projesi’nin 2018’den önce bitirilmesi için anlaştıklarını duyurdu. Türkiye, Rus gazına alternatif arayışlarını hızlandırdı.

Gerilen ilişkiler, Rusya’dan doğalgaz akışında olası bir kesinti ihtimalini gündeme getirirken, Türkiye’nin Rus gazına bağımlılığını azaltmanın yolları tartışılıyor. Alternatif planlar hazırlayan Türkiye, Katar ve Azerbaycan gibi çeşitli doğalgaz kaynağı girişimlerini hızlandırdı. Durdurulan Türk Akımı’nın akıbeti ise artık siyasi krizin çözümüne bağlı. Proje, doğalgazın, yeni boru hatlarıyla Türkiye’den Avrupa’ya taşınmasını öngörüyor. Böylece Rusya Ukrayna’yı by-pass edebilecek. Türk Akımı’na yönelik ilk tartışma, Rusların gazdaki yüzde 10.25’lik indirimi, projenin onayı için pazarlık unsuru olarak masaya getirmesiyle başladı. Rusya’nın, indirimi yürürlüğe koymayıp pazarlıkta diretmesiyle projede anlaşma sağlanamamıştı.
GAZI KESERSEK İTİBARIMIZ BİTER
GAZPROM Başkanı Miller, Türkiye’nin Türk Akımı projesinde görüşmelere devam etmek istemesi halinde Rusya’ya başvurabileceğini, ancak böyle bir müracaat bugüne kadar gerçekleşmediği için görüşmelerin durduğunu söyledi. Doğalgaz sevkiyatıyla ilgili de konuşan Miller, “Eğer Gazprom Türkiye’ye doğalgaz sevkiyatını durdurursa, Türkiye’deki itibarı sıfıra iner. Umarız böyle bir durum oluşmak zorunda kalmaz” şeklinde konuştu. Miller, Türkiye’nin Katar’la doğalgaz anlaşmasının bu endişeyi gidermek için atılan politik bir adım olduğunu da savundu.

ENI: TÜRK AKIMI ARTIK İLERLEMEZ

DİĞER yandan İtalyan enerji şirketi Eni’nin CEO’su Claudio Descalzi, Türkiye ile Rusya arasındaki gerilim nedeniyle Türk Akımı doğalgaz boru hattının inşa edilmesine dair planlarda artık ilerleme kaydedilemeyeceğini savundu. Descalzi açıklamayı dün katıldığı bir konferans sırasında yaptı. Rus gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıması planlanan Türk Akımı projesinin ilk etapta yaklaşık 32 milyar metreküp kapasiteye sahip olması, bu miktarın yaklaşık 16 milyar metreküplük kısmının Avrupa’ya iletilmesi, geri kalan kısmının da Türkiye’nin iç piyasasında tüketilmesi hedefleniyor. Projenin 2 hattan oluşması ve kademeli inşa edilmesi bekleniyor.

Rus gazının alternatifleri

Rusya'nın doğalgaz vanasını kapatması halinde doğabilecek sorunlar nedeniyle Erdoğan ve Davutoğlu, Türkiye'nin enerji kaynaklarını çeşitlendirme atağında. Seçenekler arasında Azerbaycan, Türkmenistan ve Irak'tan alım ya da artırım yer alıyor.

Türkiye'nin geçen hafta Suriye sınırında Rusya'ya ait bir savaş uçağını düşürmesinin ardından iki ülke arasında artan gerilimin Rusya'nın ekonomik yaptırımlara başlamasına kadar uzanmasının ardından Moskova'nın gaz arzını da kesintiye gidebileceği endişesiyle Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu, enerji kaynaklarını çeşitlendirmek için atağa geçtiler.

Türkiye'nin en büyük doğalgaz tedarikçisi Rusya ile gerilen ilişkilerin kış yaklaşırken, doğalgaz arzında soruna neden olmaması için Erdoğan, Katar ziyaretini, Davutoğlu ise Azerbaycan ziyaretlerini gündemlerine aldılar.
Bir enerji yetkilisi, "Rusya ile şu anda bir kriz var bunun etkileri görülecektir ama bunu izlemek yerine ne tür projelere yönelebiliriz, kimlerle neler yapabiliriz buna bakıyoruz. Enerji Bakanlığı ve ilgili birimlerin yanı sıra Erdoğan ve Davutoğlu da enerji konusunda sorun yaşanmaması için bizzat insiyatif aldı" dedi.

Türkiye, Rusya'dan Batı hattı ve Mavi Akım doğalgaz boru hatlarından yılda toplam 27 milyar metreküp doğalgaz alıyor. Özellikle Batı hattından gelen gaz, sanayi yoğun Marmara Bölgesi'nin ihtiyacını karşılıyor.
Londra merkezli FACTS Global Energy Analisti Cüneyt Kazokoglu, Marmara Bölgesi'nin Türkiye GSYH'sının yüzde 40'ını ürettiğine ve aynı oranda enerji tükettiğine dikkat çekerek, "Eğer Rusya gaz akışını keserse bu Marmara Bölgesi'nin durması anlamına gelir ki bu da Türkiye'ye çok zarar verir" dedi.

'TANAP'tan 6 milyar metreküp gaz alacak'

Enerji yetkilileri, Türkmenistan'dan gaz alınmasının ve Türkiye'nin ikinci büyük gaz tedarikçisi olan İran'dan alınan gazın miktarının artırılmasının seçenekler arasında olduğunu söylediler. Kuzey Irak'tan gaz getirilmesi de diğer bir seçenek olarak duruyor.

Üst düzey bir yetkili, "Türkiye gaz kaynaklarını çeşitlendirmek için Kuzey Irak ve İsrail kaynakları en hızlı çözüm olabilir. Üç yılda 4 milyar dolar yatırımla 15 milyar metreküp Kuzey Irak gazı alınabilir. İsrail ile de hızlı ilerleyecek bir sürece girilebilir" dedi. Bugün Azerbaycan'ı ziyaret eden Davutoğlu'nun gündeminde TANAP doğalgaz boru hattı projesinin kapasitesinin artırılması da var. Proje kapsamında 2018 ortalarında 16 milyar metreküp gazın Avrupa'ya taşınması öngörülüyor. Bu projede Türkiye de 6 milyar metreküp gaz alacak. Üst düzey bir hükümet yetkilisi, "Türkiye, Rusya krizi ortaya çıktığında Azerbaycan ile görüştü. Azerbaycan'dan daha fazla gaz alımı için ne yapabiliriz, buna bakılacak" dedi.

Erdoğan dün de Katar'a bir ziyaret gerçekleştirirken, bir yetkili, Katar'dan spot LNG alımı için görüşmeler yapıldığını söyledi.
'Gaz kesintisinin telafisi zor'

Analistler ise gaz depolama kapasitesinin yetersiz olması ve sanayinin doğalgaz dışında bir yakıt kullanabilme esnekliğinin olmaması nedeniyle Rusya'nın yapacağı gaz kesintisinin telafisinin zor olduğunu belirtiyorlar.

Düşünce kuruluşu TEPAV'dan analist Ayşegül Aytaç, yayınladığı notta, "Arz güvenliğini sağlamanın en önemli koşulu tüketimin yüzde 20-30'una ulaşan depolama kapasitesinin olmasıdır. Türkiye'de bu oran yüzde 6" dedi.

Türkiye'nin elektrik üretiminin yaklaşık yarısı doğalgaz santrallerinden sağlanıyor.

Aytaç, "Sanayide ve elektrik üretiminde alternatif enerji kaynaklarının kullanımının yetersizliği ve hanehalkının diğer kaynaklara yönelme esnekliğinin olmaması orta vadede doğalgaza bağımlı sektörler açısından kaçınılmaz olarak sorun yaratacaktır" dedi.

YORUMLARI GÖR ( 0 )
Mynet’te En Çok Takip Edilen Hisseler
Hisse

En Çok Aranan Haberler