Üreticinin de satıcının damağı tatlandı

Üreticiden kilosu 7-8 TL’ye alınan ballar piyasada 15 ile 35 TL arasında alıcı buluyor...

Türkiye Arı Yetiştiricileri Birliği’nin yaptığı çalışmaya göre bu yıl 83-85 bin ton bal üretilecek. Halen piyasada çiçek balı yüzde 70, çam balı ise yüzde 30 paya sahip.

Evet, bu yıl üretim artışı garanti. Bu durum hem üretici hem de satıcının yüzünü güldürüyor. Nihayet bal fiyatları geçmişteki yüksek seviyelerinden normale dönmeye başladı. Türkiye’de üretilen balın neredeyse tamamı iç pazarda tüketiliyor. İhracatımız yok denecek kadar az.

BAL TÜKETİMİ ARTIYOR
Bal üretimi küresel ısınma, iklim değişikleri gibi doğal faktörlere bağlı olarak değişiyor. 2006’da kuraklık nedeniyle ülkemizde bir bal krizi yaşanmıştı. Öyle ki yıllık üretim 50 bin tona kadar düşmüştü. Neyse ki daha sonraki yıllarda bu kadar zor bir sezon geçirmedi balcılar.
Türkiye’de son 5 yıl içerisinde bal üretiminde ciddi bir değişiklik yok. Ancak bağımsız araştırma şirketlerinin verilerini dikkate aldığımızda, 2006’dan 2010’a kadarki dönemde haneler tarafından satın alınan bal miktarının yüzde 21 arttığını görüyoruz.

ANCAK İÇ PAZARA YETİYOR
Türkiye Arı Yetiştiricileri Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Bahri yılmaz, “Ürettiğimiz bal Türkiye’nin bal ihtiyacını karşılıyor. Pazar hacmi 1 milyar doları aştı. Birliğin Türkiye genelinde 54 bin 432 üyesi var. Bu üyeler 5 milyon 900 bin koloniyle bal üretiyor. Üreticilerden bu sezon balın kilogramı 7-8 TL’den alınıyor. Balın perakende satış fiyatı ise 15 ile 35 TL arasında değişiyor” diyor.

Türkiye'deki balın yüzde 29'u Ege bölgesinde üretiliyor. Ege'yi, yüzde 22 ile Karadeniz, yüzde 13 ile de Akdeniz bölgeleri takip ediyor. Bal üretiminin yoğunlaştığı illerse Sivas, Yozgat, Şırnak, Erzincan, Kars ve Ağrı.

Dünyada arıcılıkta balın yanı sıra arı sütü ve polen ticareti de önemli yere sahip. Türkiye’deyse bunların ticareti henüz yeterli düzeyde değil.

İLK YAYLA BALI ÇIKIYOR
Türkiye'de arıcılık sabit ve gezici olmak üzere iki şekilde yapılıyor. Gezginci olanlar kovanları kamyonlara yükleyip yılın belli dönemlerinde ülkenin bitki örtüsü uygun yerlerine gidiyor ve arılarını bu yörelerde besliyor. Nisanda genelde İç Anadolu yaylalarına çıkılıyor. Yüksek yaylalarda bulunan kır çiçeklerinin özü arıların bal kaynağı oluyor. Sezonun bu ilk balına da yayla balı deniyor. Çam balı üretimi ise ağustosta başlıyor. Son durak ise Ege Bölgesi...

Çam balı üretimi aralık ayına dek sürüyor. Anzer balı, Şemdinli balı gibi ünlü ballarsa az miktarda üretiliyor.

Hakkari Şemdinli’de faaliyet gösteren Altınova Naturel, 2 bin 700 metre yüksekliğindeki Şemdinli Yaylası’na yayılan kovanlardan elde ettiği çiçek ballarını Nehr-i Şemdinli markasıyla tüketicilere sunuyor. Altınova Naturel, 3 yıl önce kurulmuş. 300’ü organik olmak üzere 700 kovana sahip. Şirketin sahibi Sait Erçin, bu sezon 60 ton bal sattıklarını söylüyor.

Muğla Marmaris civarında tedarik ettiği balları piyasaya sunan Gökmen Balcılık ise geçen yıl 20 ton bal satmış. Şirketin bu yılki satış beklentisi yine 20 ton civarında. Gökmen Balcılık’ın sahibi Mustafa Gökmen, “Bölgemizde çoğunlukla çam balı üretiliyor. Az da olsa çiçek balı satışımız da var” diyor.

PAZARIN LİDERİ ALTIPARMAK
Türkiye’de kendi markasıyla ve ambalajlı olarak bal üreten 186 firma faaliyet gösteriyor. Balparmak, Balkovan, Binbirçiçek markalarıyla tanınan Altıparmak, pazar lideri konumunda. Altıparmak Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Özen Altıparmak, “2010 yılı verilerine göre ambalajlı bal pazarında yüzde 55 pazar payıyla lider konumdayız” diyor.

Altıparmak Gıda, 1992 yılında kuruldu. İlk yıllarında 60 ton satış hacmine sahip olan şirket, 2010’da 5 bin tona kadar ulaşmış. Altıparmak, önümüzdeki 4 yılda yıllık satış hacmini 12 bin tona çıkarmayı hedefliyor. 2010’da 101 milyon TL ciro elde eden şirketin bu yılki beklentisi ise 120 milyon TL.

Altıparmak Gıda, ilk ihracatını ise 1994 yılında yapmış. Başta Almanya ve ABD’ye olmak yüksek miktarda toptan (varilli) bal sattıklarını söyleyen Özen Altıparmak, “2004 yılından bu yana distribütörlerimiz aracılığıyla HoneyBunch ve Balparmak markalarıyla paketli ürün ihraç ediyoruz” diyor.

Altıparmak Gıda, geçen yıl 100 ton bal ihraç etmiş. Bu yılki beklenti 130 ton civarı.
Altıparmak Gıda, bir yandan yeni ürünlerini piyasaya sunarken, bir yandan da İstanbul Çekmeköy’deki tesislerinde kapsamlı bir yatırıma hazırlık yapılıyor. Özen Altıparmak, “2012’de tamamlamayı hedeflediğimiz proje kapsamında Avrupa’nın en büyük bal analiz laboratuarına ve ambalajlama tesisine sahip olacağız” diyor.

Ersan Çıplak - Para