Yeni ödeme sistemi FAST nedir? Merkez Bankası açıkladı

Merkez Bankası, yeni bir ödeme sistemini hizmete açmak üzere hazırlıklarını tamamladı. Fonların Anlık ve Sürekli Transferi olarak isimlendirilen bu yeni sistemle vatandaşlar, farklı bankalardaki hesapları arasındaki para transferlerini saniyeler içerisinde, 7 gün 24 saat gerçekleştirebilecek.

FAST Sistemi, 18 Aralık'tan itibaren pilot uygulama olarak hizmete alınacak ve kademeli bir şekilde vatandaşların kullanımına açılacak.

AA muhabirinin edindiği bilgiye göre perakende ödemeleri hesaptan hesaba saniyeler içerisinde tamamlayacak ve 7/24 çalışacak FAST Sistemi, vatandaşların hayatında önemli yenilikleri beraberinde getirecek.

Sistemin hayata geçmesiyle kişiler ve işletmeler farklı bankalardaki hesaplar arasında günün her anında 7/24 para aktarabilecek. Aktarılan fon, ödeme işleminin başlatılmasından itibaren saniyeler içerisinde alıcının hesabında kullanılır duruma gelecek ve işlemin tarafları bankaları tarafından işlem sonucu hakkında bilgilendirilecek.

FAST Sistemi ile birlikte, ödemelerin IBAN yerine telefon numarası, kimlik numarası veya e-posta adresi gibi bilgiler kullanılarak başlatılmasını sağlayan Kolay Adresleme Sistemi (KOLAS) de vatandaşların kullanımına sunulacak.

KOLAS ile FAST katılımcılarının müşterileri, mobil telefon numaraları, e-posta adresleri veya TCKN bilgileri ile ödeme almak istedikleri hesaplarını (IBAN) eşleştirebilecek. Bu sayede gönderici, alıcının bankası, hesap numarası ve ismini giriş yapmaya gerek olmadan ödemesini hızlı ve kolay bir şekilde başlatabilecek. Ayrıca kişiler arasında ve ticari işletmelere karekod ile ödeme yapılması da mümkün olacak.

Kişiler ve işletmeler arasında 7/24, kolay ve hızlı ödeme yapılmasını sağlayacak FAST Sistemi daha az nakit kullanan bir topluma geçişte ve ekonominin dijitalleşmesinde önemli bir işlev görecek.

FAST'IN EFT'DEN FARKLARI

EFT Sistemi ile bankalardaki hesaplar arasında para transferleri saniyeler içerisinde gerçekleşse de bankaların parayı alıcının hesabında kullanılır bir duruma getirmesi için bir süre taahhüdü bulunmuyor. Bu nedenle ödemelerin hesaplara yansıması daha uzun zaman sürebiliyor. Ayrıca EFT Sistemi sadece mesai saatleri içerisinde çalışıyor.

EFT işlemi sonrasında alıcı ve gönderene bildirim yapılması zorunluluğu da bulunmuyor. FAST sisteminde ise bildirim zorunluluğu bulunuyor.

DÜNYA ÖRNEKLERİ

Son dönemde anlık ödeme sistemi olarak sınıflandırılan FAST benzeri sistemlerin yaygınlaşmaya başladığını görülüyor. Anlık ödeme sistemleri özellikle, İngiltere, Çin ve Hindistan gibi ülkelerde uzun süredir yaygın olarak kullanılıyor.

2018 yılından itibaren Avustralya, Rusya, Sırbistan, Macaristan, Malezya gibi ülkeler ile Avrupa Birliği’nde yeni sistemler devreye alındı. Amerikan Merkez Bankası da böyle bir sistem konusunda inceleme çalışmalarına başladı.

FAST SİSTEMİNE BANKA DIŞI KURULUŞLAR DA KATILIM SAĞLAYACAK

FAST Sistemi ilk aşamada sistemde yer almak isteyen Türkiye'deki bankaların katılımı ile devreye alınacak. Halihazırda 21 banka ile entegrasyon sağlandı.

İlerleyen dönemlerde sistemde işlem gören banka sayısının artması beklenmekle birlikte sistemde belirlenecek kriterleri sağlayacak banka-dışı kuruluşların da sisteme katılım sağlaması mümkün olacak.

FAST Sisteminin kullanımının yaygınlaşması stratejisi doğrultusunda TCMB tarafından bankalardan mesaj ücreti alınmayacak. Bankaların müşterilerinden tahsil edecekleri ücretlere ilişkin değerlendirmeler TCMB tarafından sürdürülüyor. FAST Sisteminde katılımcılar arası uçtan uca bir para transferi işleminin ortalama 2-3 saniyede tamamlanması hedeflenirken en fazla 25 saniye içerisinde tamamlanmayan işlemler iptal edilecek.

FAST SİSTEMİN TR KAREKOD'U DESTEKLEYECEK

FAST Sistemi ödemelerde ulusal karekod standardı olan TR Karekod’u destekleyecek. Böylece FAST ödemelerine ilişkin bilgiler bir standart içerisinde çok hızlı, kolay ve hatasız bir şekilde paylaşılacak olup, bu sayede ödeme işlemleri hızlandırılacak.

Müşteriler, alışveriş işlemlerinde mal ve hizmet alımında tacirin göstereceği karekodu tarayarak hızlı ve kolay bir şekilde ödeme yapabilecek.

Karekod ile hızlı bir temassız ödeme hizmeti sağlayacak olan FAST, nakit ve kartlı ödemelerin alternatifi olarak kullanıcıların hayatında yer alacak.

FAST SİSTEMİNDEN CEP TELEFONUNA PARA GÖNDERİLEBİLECEK

FAST Sistemi ile cep telefonuna para gönderilebilecek. Öncelikle FAST ile birlikte hesap numaralarıyla telefon numaraları, TCKN veya e-posta adreslerinin eşleştirilebileceği bir sistem de geliştirildi. Müşteriler, banka mobil/internet uygulamaları aracılığıyla para göndermek istedikleri işletme ve şahısların hesap numarası (IBAN) ve isim bilgileri yerine sisteme kayıtlı telefon numarası, TCKN veya e-posta adresine ödeme gönderebilecek.

Söz konusu iş akışını destekleyecek Kolay Adresleme Sistemi olarak adlandırılan bu altyapı da hazırlandı. Vatandaşlar hesap numaralarıyla telefon numaraları, TCKN veya e-posta adreslerinin eşleştirmelerini bankaları aracılığıyla kısa bir süre içerisinde yapmaya başlayacak. Ancak kolay adreslerle ödeme gerçekleştirilmesi uygulaması FAST Sisteminin devreye girmesi sonrasında başlayacak.

Sistemin planlandığı şekilde 18 Aralık'ta pilot olarak hizmete alındığı geçiş döneminde işlem üst limitinin düşük bir tutar ile başlatılarak kademeli olarak 1.000 TL’ye çıkarılması planlanıyor.

Ek olarak bankalar, müşterilerine risk profilleri çerçevesince daha düşük tutar ve günlük toplam aktarım limiti belirleyebilecekler. Düşük tutar limiti ile başlamanın en temel sebepleri; bankaların mesai saatleri dışındaki likidite yönetimlerine yardımcı olmak ve müşterileri hedef alabilen dolandırıcılık eğilimlerini izleyebilmek. Zaman içerisinde 1.000 TL’lik işlem üst limitinin artırılması da değerlendirilecek.

SİSTEMİN VATANDAŞLAR VE İŞLETMELERECE KULLANIMI

Vatandaşların ve işletmelerin FAST Sistemi katılımcısı herhangi bir bankada hesabının bulunması yeterli olacak. Ayrıca, telefon numarasına para alabilmek için bankası aracılığıyla Kolay Adresleme Sistemine telefon numarasını kayıt ettirerek banka hesabı ile eşleştirmesi gerekli olacak.

Diğer taraftan, işletmeler iş yerlerinde Karekod kullanarak anlık ödeme kabul edebilecek.

FAST ile birlikte bireysel ve ticari ödemeler yapılabilecek. Özellikle devreye alınacak olan KOLAS ile bireysel ödemelerin, TR Karekod ve Ödeme İsteme (Request to Pay, R2P) ile de alışveriş ödemelerinin yaygınlaşması hedefleniyor.

Uzun vadede ise EFT sistemindeki tüm perakende ödemelerin FAST'a kayması değerlendirilecek.

KAYNAK:AA