ABD, tüm dünyaya "pamuk eller cebe" dedi

Mali sistemini ayakta tutmak için 700 milyar dolarlık ‘Kurtarma Planı’ açıklayan ABD, Almanya, Japonya ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelerin de benzer planlar uygulamasını istiyor. Hazine Bakanı Paulson ‘Bu ülkelerdeki arkadaşlarımdan de gerektiğinde aynı önlemleri almalarını istiyorum’ dedi.

Radikal Gazetesi'nin haberine göre; ABD merkezli banka ve mali kuruluşların bilançolarındaki batık (zehirli) mortgage kredilerini ve bunlara bağlı diğer varlıkları devralmak üzere Hazine Bakanı Henry Paulson’a iki yıl süreyle 700 milyar dolara kadar sınırsız harcama yetkisi veren Bush yönetimi, gelişmiş batılı ülkeleri de benzer bir planı uygulamaya ikna ederek ellerini taşın altına sokmalarını sağlamaya çalışıyor.

Washinton Post gazetesinde yer alan bir habere göre Bush yönetiminin üst düzey yetkilileri Almanya, Japonya ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelerdeki hükümet yetkililerini, sıkıntıdaki banka ve mali kurumlarını düze çıkarmak için benzer bir kurtarma planı açıklamaları için zorluyor. Bush yönetimi yetkililerine göre diğer ülkelerin de benzer kurtarma planlarıyla ortaya çıkmaları dünya genelinde mali krizi durdurmak için emsalsiz bir girişim olacak.

Washington Post gazetesinin internet sitesindeki haber daha sonraki saatlerde Fox televizyonunda kendisiyle bir ropörtaj yapılan ABD?Hazine Bakanı Paulson tarafından da dile getirildi. Paulson açıkladıkları planın dünyada benzer sorunları yaşayan ülkeler için de yol gösterici olacağını belirterek şunları söyledi:

‘Ben başka ülkelerdeki arkadaşlarımı gerekli olduğu zaman kendi bankaları ve mali kurumlarıyla ilgili benzer planlar dizayn etmeleri konusunda zorlayacağım’

Paulson planın kapsamına hedge fonların alınmayacağını ifade etti. Yetkililere göre ABD yönetimi 700 milyar dolarlık Kurtarma Planı’nın ancak küresel ölçekte benzer planlarla desteklenmesi durumunda hem daha kısa bir sürede ve daha düşük bir maliyetle sonuca ulaşacağına inanıyor.

İNGİLTERE ‘İLETİŞİM’ İÇİNDE

Adının açıklanmasını istemeyen bir İngiltere Merkez Bankası yetkilisi Washington Post’a ‘Küresel krize küresel ölçekte çözüm’ getirebilmek için Amerikalı meslektaşlarıyla iletişim içinde olduklarını söyledi. Avrupa Merkez bankası yetkilileri ise konuyla ilgili açıklama yapmaktan kaçındı.

Bush yönetiminin yetkilileri ve Kongre çalışanları tüm hafta sonunu 2.5 sayfalık bir yasa tasarısı halinde cumartesi günü Kongre’ye gönderilen ‘Kurtarma Planı’nı detaylandırmakla geçirdi. 700 milyar doların patronu yapılan ve kendisine iki yıl süreyle sınırsız yetkileri olan ABD Hazine Bakanı Henry Paulson pazar gününü ülkenin önde gelen televizyon kanallarını dolaşarak ‘Kurtarma Planı’nı anlattı.

Henry Paulson ABC televizyonundaki ‘This Week’ programında yaptığı açıklamada bugüne mkadar bilinenin aksine ‘Kurtarma Planı’nın ABD’de faaliyette bulunan, ABD’nin riskini almış yabancı banka ve mali kurumları da kapsayacağını söyledi.

BELİRSİZLİKLER VAR

‘Kurtarma Planı’ Kongre’ye gönderildiği haliyle bir çok belirsizlik taşıyor. Bunların başında hangi banka ve mali kurumların ‘Kurtarma Planı’ kapsamına alınacağının açıkca tanımlanmamış ve vergi mükelleflerinin bu operasyonun sonunda ne kazanacağının gösterilmemiş olması geliyor. Senato Bankacılık Komitesi Başkanı Demokrat Partili Chris Dodd “Tasarı üzerinde dev bir rakam bulunan bir özet. Durumun çok ciddi olduğunu biliyoruz ancak alacağımız önlemlerin onlarca yıl süren etkileri olacak. Atacağımız ikinci bir adım yok. Bu nedenle en doğrusunu yapmamız şart” dedi.

GSMH’NİN YÜZDE 5’İ

Tasarının yasalaşması için Bush yönetimine destek vereceklerini açıklayan Demokratlar plan kapsamında yalnızca Wall Street’in değil borç yükü altında konutlarını yitirme tehlikesiyle karşı karşıya olanların da kurtarılmasını istiyor.

ABD mali sistemi çöküşün eşiğinden çevirmek için ülkenin bir yıllık Gayrisafi Milli Hasılası’nın (GSMH) yüzde 5’ini gözden çıkartırken, planın en tartışalan yanı ise Paulson’a sınırsız yetki verilmesi. Paulson’un sınırsız yetkilerine karşı çıkanlara göre 1929 Büyük Buhranı’nda bile kimseye bu kadar yetki verilmedi.

10 GÜNDE YASALAŞACAK

Demokrat Parti Kaliforniya temsilcisi Dianne Feinstein “Bu yetkililerle hiç bir yasal denetime tabi olmayan bir ekonomi çarı yarattık. Paulson 700 milyar doları uygun olduğunu düşürdüğü her yere harcayabilir” dedi. Demokratlar yasada bilançosundaki kötü mortgage kredilerini Hazine’ye devreden mali kurumların yöneticilerinin yıl sonlarında aldıkları primlere sınır getirilmesini istiyor. Ancak tasarıyı bir an önce yasalaştırmak isteyen Bush yönetiminin ‘bu konularla zaman yitirmek istemediği’ öğrenildi. Bush yönetimi tasarıyı en fazla 10 gün içinde yasalaştırmayı hedefliyor.

Paulson ve danışmanlarının birkaç haftadır önceki gün açıklanan ‘Kurtarma Planı’ üzerinde çalıştıkları ancak kriz önlenemez duruma gelinceye kadar konuya Kongre liderlerine getirmekten kaçındıkları ortaya çıktı. Krizin kontrolden çıkmak üzere olduğunun anlaşılması üzerine Paulson perşembe gecesi Senato Bankacılık Komitesi üyelerine planı anlattı.

‘SÜRE UZATILABİLİR’

Olağanüstü yetkilerle donatılan Hazine Bakanı Henry Paulson yalnızca düzenli olarak Kongre’ye bilgi verecek. Hazine’deki mortgage kredileri ve mortgage bazlı varlıkların stoğu hiçbir zaman 700 milyar doları geçemeyecek. Hazine Bakanı Paulson yetkisini iki yıl süreyle kullanacak.
Ancak 1980’li yılların sonundakine benzer bir ‘Kurtarma Operasyonu’nda önceden belirlenen sürenin uzatıldığını hatırlatanlar bu kez de aynı olayın yaşanacağını söylüyor.

LEHMANZEDE YATIRIMCILAR SOKAKLARDA

ABD’nin geçtiğimiz hafta iflas eden dördüncü büyük yatırım bankası Lehman Brothers’ın tahvillerini satın alan yüzlerce kişi hükümetin zararlarını tazmin etmesini sağlamak için yağmur altında protesto gösterisi yaptı. Hükümet binası önünde toplanan ve çoğu emeklilik çağında olan protestocular denetçi kamu kurumlarının yatırımcıyı korumak için gereken özeni göstermediklerini ileri sürerek ellerinde pankartlarla slogan attılar.

Yatırımcılar yerel bankaların kendilerine Lehman Brothers’ın tahvillerini satarken ABD’li yatırım bankasının mali durumu hakkında bilgi vermediklerini öne sürdü. Hong Kong hükümeti bu konudaki şikayetlerin de soruşturulacağını ve yatırımcıların yatırdıkları paranın tamamını değilse de bir bölümünü geri alabileceklerini söyledi.

TÜRKİYE’DE DE VAR

ABD’li finans devi Lehman Brothers’ın batışı, Türkiye’de de bir mağdur grubu yarattı. Citibank tarafından Türkiye ’de satılan Lehman menkul kıymetlerini alan yatırımcılar ortada kalırken, olaya SPK el attı. Citibank’ın yaptığı aracılık faaliyetlerini inceleme altına alan SPK, hafta içinde olayı netleştirecek. SPK haftanın ilk günlerinde bu belirsizliği gidermeyi planlıyor. Türkiye’deki yatırımcı grubunun elinde 30-35 milyon dolarlık Lehman Brothers’a ait menkul kıymet bulunuyor.

PAULSON: "VERGİ MÜKELLEFİ İÇİN ÜZÜLÜYOR"

ABD Hazine Bakanı Henry Paulson dünü ülkenin önde gelen televizyon kanallarında ‘Kurtarma Planı’nı anlatarak geçirdi. Paulson NBC televizyonundaki ‘Meet the Press’ adlı programda kendisiyle yapılan söyleşide kamu kaynaklarıyla yapılacak ‘Kurtarma Operasyonu’nu kastederek “Amerikalı vergi mükellefini bu duruma düşürmüş olmak beni üzüyor ancak bu durumun diğer alternatiften daha iyi olduğunu söylemek zorundayım” dedi.

ABD kredi piyasasının çok kırılgan ve donmuş durumda olduğunu söyleyen Henry Paulson bu nedenle Kongre’nin tasarıyı bir an önce yasalaştırması gerektiğini belirtti. Paulson uzun vadede ülkenin geleceğinin parlak olduğunu belirterek,”Temel göstergeler iyi. Amerikalılara karşı bahse girmem. Bu sorunun üstesinden de hep birlikte geleceğiz” dedi.

Paulson ABC televizyonundaki ‘This Week’ adlı programda ise Demokratların ‘Kurtarma Planı’na mortgage kredilerini ödeyemeyen dar ve orta gelirliler için yeni ilaveler yapma girişimine karşı çıkarak “Elimizi çabuk tutmalıyız” diye konuştu. ‘Fox News Sunday’ adlı televizyon programına da çıkan Paulson ‘Kurtarma Planı’nın maliyetinin kullanımına tahsis edilecek 700 milyar doların altında olabileceğini belirterek, “Vergi mükellefinin parası risk altında. Ancak çok olağanüstü bir dönemden geçtiğimizi de unutmamalıyız” dedi.

KURTARMA PLANI NASIL ÇALIŞACAK?

2.5 sayfa halinde Kongre’ye sunulan planda şimdilik detay yok. Ancak planın dilinden Hazine Bakanı Henry Paulson’un bakanlık bünyesinde bir yatırım bankası kurmak istediği anlaşılıyor. Bu yatırım bankasını da Paulson’un bir zamanlar kaptan koltuğunda oturduğu ve halen ülkenin en güçlü yatırım bankası konumunda bulunan Goldman Sachs’ın yöneteceği tahmin ediliyor. Gözlemciler tasarının Paulson’a hem kötü kredileri ve bunlara bağlı menkul değerleri alma, hem de bir yatırım bankasının karmaşık mali operasyonlarını gerçekleştirme yetkisi verdiğini belirtiyor.

BATIK KREDİLER NE OLACAK?

Ancak planın şimdilik en belirsiz yanı batık mortgage kredilerinin ve bunlara bağlı menkul değerlerin Hazine tarafından hangi fiyattan devralınacağı. Çünkü bugün değersiz olan bu menkul değerlerin piyasası ve alıcısı bulunmuyor. Senato Bankacılık Komitesi üyelerinin Paulson ile yaptığı görüşmelerde yeni bir yöntemi gündeme getirdiği öğrenildi. Buna göre fiyatlandırma şöyle yapılacak:

“Hazine belirli bir tarihte belirli niteliklere sahip 50 milyar dolarlık kötü mortgage kredisini veya buna bağlı menkul kıymet satın alacağını açıklayacak. Elinde bu tür mal bulunan banka ve mali kurumlar satış fiyatlarını açıklayacak. Hazine de en düşük fiyattan başlayarak 50 milyar dolara kadar olan alımı yapacak ve operasyonunu tamamlayacak. Bu yöntem düşük fiyat isteyenlerin ellerindeki kredilerden daha kısa sürede kurtulmalarına olanak sağlayacak. Hazine de aldığı varlıkları durum düzelinceye kadar elinde tutup sonra satacak. Böylelikle bilançolardan temizlenecek batık kredi tutarının 1 trillyon 250 milyar dolar olacak.