Beklenmeyen büyüme nasıl oldu?
Türkiye ilk çeyrekte beklentilerin üzerine çıkarak yüzde 6.6 büyüdü. Bu rakam piyasayı şaşırtsa da uzmanlar özellikle baz etkisine dikkat çekiyor.
Fortis Bank ekonomisti Erkin Işık, kurum olarak yüzde 6'lık bir büyümeyi öngörerek piyasaya göre daha iyimser tarafta yer aldıklarını, ancak açıklanan rakamların kendi tahminlerini de aştığını söyledi.
Yüzde 6.6'lık büyümeyi büyük bir sürpriz olarak nitelemediklerini çünkü sanayi ile ilgili açıklanan öncü rakamların bir yükselişe işaret ettiğini söyleyen Işık şöyle devam etti:
"İlk çeyrek rakamlarının yüksek olması yılın tamamında da aynı performansı göstereceğimiz anlamına gelmiyor. Çünkü bu yüksek rakamın ardındaki en önemli neden geçen sene ilk çeyrek büyüme verisinin zayıf olması. Yani baz etkisi ile büyüme yüksek görünüyor. Ama bu oran yılın ikinci yarısında zayıflayacak. Bizim tahminimiz Türkiye'nin yılı yüzde 4.5 büyüme ile tamamlayacağı yönünde.
BU BÜYÜME KİMSEYİ YANILTMASIN
Ekonomist Dergisi Araştırma Müdürü Orhan Karaca, "İlk çeyrekteki büyüme kimseyi yanıltmasın" derken bunun beklenen bir gelişme olduğuna işaret etti. Karaca, şunları söyledi:
"Daha önce buradaki yorumlarımızda yılın ilk iki ayında ekonominin faaliyet hacminin “baz etkisi” nedeniyle geçen yılın aynı döneminin üzerinde olduğunu belirtmiş ve bunun ilk çeyrekte büyümenin yüksek çıkmasını sağlayacağını söylemiştik. Gerçi gerçekleşen büyüme oranı bizim muhafazakar davranarak “yüzde 5 civarı” diye telaffuz ettiğimiz tahminimizin üzerinde çıktı ama eğilimi tutturduk.
Bahsettiğimiz baz etkisi, 2007’de ocak ayına denk gelen Kurban Bayramı tatilinin bu yıl önceki aya kayması ve “artık yıl” uygulaması nedeniyle şubat ayının 29 çekmesi gibi faktörlerden kaynaklanmıştı. Bu faktörler sayesinde artan işgünü sayısının özellikle sanayi üretimi ve dış ticaret verileri üzerinde büyük bir etki yaptığını görmüştük. Fakat bahsettiğimiz bu baz etkisinin ortadan kalktığı ikinci çeyrekte ekonomideki büyümenin yeniden yüzde 4’ün altına inebileceğini tahmin ediyoruz."
TARIM SÜRPRİZ YAPTI AMA GÜVENMEYİN
TSKB Başekonomisti Gündüz Fındıkçıoğlu da milli gelirdeki sürpriz yükselişte iki önemli konuya dikkat çekti. Tarımda bir süredir negatif olan görünümün devam edeceğinin varsayıldığını belirten Fındıkçıoğlu, oysa geçen sene ilk çeyrekte yüzde 6.9 küçülen tarım sektörünün bu senenin aynı döneminde yüzde 5.6 yükseldiğini belirtti. Fındıkçıoğlu, imalat sanayindeki yüzde 7 büyümenin de sürpriz yükselişte çok etkili olduğunu ifade etti.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar ise, tarımsal üretim rakamlarının yüksek çıkmasının 2008 yılının genelini temsil etmeyeceğini savundu. Bayraktar şöyle devam etti:
“Geçen yıl tarımda 2007 yılının ilk üç ayında yüzde 6.9, yılın tümü için yüzde 7.3 küçülme belirlenmişti. Büyük bir küçülmeden sonra belirli büyüme beklenmesine rağmen, bu yıl kuraklığın tarıma yine önemli oranda zarar verdiği dikkate alınırsa, yüzde 5.6 seviyesinde bir yıllık büyüme çok zor. Çünkü ilk belirlemelere göre özellikle hububat ve bakliyatta kuraklıktan dolayı rekolte düşüklüğü önemli boyutlara ulaştı.
2008’in ilk çeyreği için tarımda tahmin edilen yüzde 5.6 büyümenin yılın tamamı için geçerli olacağını düşünemeyiz.”
