Bütçede dev açık

Merkezi yönetim bütçesi 2008 yılının Ekim ayında 71 milyon TL açık vermiş iken 2009 yılının aynı ayında 2 milyar 421 milyon TL açık verdi.

Bütçe açığı 10 aylık dönemde ise 43.2 milyar TL olarak gerçekleşti.

Merkezi yönetim bütçesi 2008 yılının Ekim ayında sadece 71 milyon TL açık vermişti. Böylece aradan geçen bir yılda bütçe açığı tam 34 kat artmış oldu.2009 yılı Ekim ayında faiz dışı fazla geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19 oranında artışla 2 milyar 310 milyon TL olarak gerçekleşti.

Maliye Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, 2008 yılı Ekim ayında bütçe giderleri 15 milyar 178 milyon TL olarak gerçekleşmiş iken 2009 yılının aynı ayında yüzde 41,2 oranında artarak 21 milyar 431 milyon TL olmuştur.

2008 yılı Ekim ayında faiz hariç bütçe giderleri 13 milyar 165 milyon TL iken 2009 yılının aynı ayında yüzde 26,8 oranında artarak 16 milyar 699 milyon TL olmuştur.

Diğer taraftan 2008 yılının Ekim ayında 2 milyar 13 milyon TL olan faiz giderleri, 2009 yılının Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 135,1 oranında artarak 4 milyar 731 milyon TL olmuştur.

2008 yılı Ekim ayında 15 milyar 107 milyon TL olan bütçe gelirleri, 2009 yılı Ekim ayında yüzde 25,8 oranında artarak 19 milyar 10 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

Maliye Bakanlığı açıklamasında şu bilgeler verildi:

"2009 yılı merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 259 milyar 156 milyon TL ödenekten Ekim ayında 21 milyar 431 milyon TL gider gerçekleştirilmiştir. Geçen yılın aynı ayında ise 15 milyar 178 milyon TL harcama yapılmıştır.

2009 yılının Ekim ayında faiz hariç giderler için öngörülen 201 milyar 656 milyon TL ödeneğin yüzde 8,3'ü kullanılarak 16 milyar 699 milyon TL gider gerçekleştirilmiştir. Personel giderleri, 2009 yılı Ekim ayında 4 milyar 815 milyon TL olmuş ve personel giderleri için bütçede öngörülen 57 milyar 211 milyon TL ödeneğin yüzde 8,4'ü kullanılmıştır.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri için 2009 yılı Ekim ayında 577 milyon TL harcama yapılmıştır. Bu tutar, bütçede öngörülmüş olan 7 milyar 243 milyon TL ödeneğin yüzde 8'ine tekabül etmektedir.

2008 yılının Ekim ayında mal ve hizmet alım giderleri 1 milyar 760 milyon TL iken 2009 yılı Ekim ayında 2 milyar 510 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılında mal ve hizmet alım giderleri için öngörülen 25 milyar 454 milyon TL ödeneğin yüzde 9,9'u Ekim ayında kullanılmıştır.

Merkezi yönetim bütçesi sağlık giderleri 2008 yılı Ekim ayında 444 milyon TL iken 2009 yılının Ekim ayında 599 milyon TL olmuştur. 2009 yılı Ekim ayı sağlık harcamalarının 229 milyon TL'si kamu personelinin tedavi ve ilaç giderlerinden, 370 milyon TL'si ise yeşil kartlıların tedavi ve ilaç giderlerinden oluşmaktadır.

Cari transferler 2009 yılı Ekim ayında 6 milyar 866 milyon TL olmuştur. Cari transferlerin başlangıç ödeneğine göre gerçekleşme oranının 2009 yılı Ekim ayı itibarıyla yüzde 7,8 olduğu görülmektedir.

2008 yılı Ekim ayında sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 2 milyar 434 milyon TL transfer yapılmış iken bu yılın aynı döneminde söz konusu transfer tutarı 3 milyar 962 milyon TL olmuştur. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi uygulaması kapsamında yapılan transfer tutarı ise 290 milyon TL'dir.

Cari transferler içindeki tarımsal destekleme ödemeleri 2009 yılı Ekim ayında 69 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Mahalli idare payları ise 1 milyar 245 milyon TL olmuştur.

2009 yılı Ekim ayında sermaye giderleri 1 milyar 364 milyon TL, sermaye transferleri ise 249 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

Borç verme 2009 yılı Ekim ayında 317 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Borç verme için bütçede öngörülmüş olan ödeneğin yüzde 6,8'i kullanılmıştır.

2008 yılı Ekim ayında 2 milyar 13 milyon TL olarak gerçekleşen faiz giderleri, 2009 yılı Ekim ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 135,1 oranında artarak 4 milyar 731 milyon TL olmuştur. Böylece bütçede faiz giderleri için öngörülmüş olan 57 milyar 500 milyon TL ödeneğin yüzde 8,2'si bu ayda kullanılmıştır.

2009 yılı Ekim ayı merkezi yönetim bütçe gelir gerçekleşmeleri yandaki tabloda yer almaktadır.

2008 yılı Ekim ayında 15 milyar 107 milyon TL olan bütçe gelirleri, 2009 yılı Ekim ayında yüzde 25,8 oranında artış göstererek 19 milyar 10 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

2009 yılı Ekim ayı vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6 oranında artarak 13 milyar 831 milyon TL olmuştur.

2009 yılı Ekim ayında vergi dışı diğer genel bütçe gelirleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 171,6 oranında artarak 4 milyar 269 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bu artış, 4447 sayılı Kanuna istinaden İşsizlik Sigortası Fonundan 2009 Ekim döneminde aktarılan 1 milyar 881 milyon TL tutarındaki nema gelirinden kaynaklanmaktadır.

2009 yılı Ekim ayında özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 806 milyon TL ve düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 103 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

Vergi türleri itibarıyla 2009 yılı Ekim ayı gelir gerçekleşmelerine bakıldığında geçen yılın aynı ayına göre Gelir Vergisi yüzde 5.2, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi yüzde 11,2 ve İthalde Alınan Katma Değer Vergisi yüzde 6,3 oranında azalış gösterirken Kurumlar Vergisi yüzde 22.9, Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi yüzde 27.7, Özel Tüketim Vergisi yüzde 17.1, Damga Vergisi yüzde 10.4, Harçlar yüzde 15,5 ve diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 11,8 oranında artmıştır.

OCAK-EKİM 2009 MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
Merkezi yönetim bütçesi Ocak-Ekim 2008 döneminde 4 milyar 887 milyon TL açık vermiş iken Ocak-Ekim 2009 döneminde 43 milyar 232 milyon TL açık vermiştir.

Ocak-Ekim 2008 döneminde 38 milyar 464 milyon TL olarak gerçekleşen faiz dışı fazla 2009 yılının aynı döneminde 7 milyar 12 milyon TL olmuştur.

2008 yılı Ocak-Ekim döneminde 180 milyar 655 milyon TL olarak gerçekleşen bütçe giderleri, 2009 yılının aynı döneminde yüzde 21 oranında artış göstererek 218 milyar 600 milyon TL olmuştur.

2008 yılı Ocak-Ekim döneminde bütçe gelirleri 175 milyar 768 milyon TL iken 2009 yılının aynı döneminde 175 milyar 368 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

Bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya göre gerçekleşmeleri yandaki tabloda yer almaktadır.

2009 yılı Ocak-Ekim döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 259 milyar 156 milyon TL ödeneğin yüzde 84,4'ü kullanılarak 218 milyar 600 milyon TL gider gerçekleştirilmiştir.

Personel giderleri, 2009 yılı Ocak-Ekim döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,8 oranında artış göstererek 47 milyar 412 milyon TL olarak gerçekleşmiş ve personel giderleri için bütçede öngörülmüş olan 57 milyar 211 milyon TL ödeneğin yüzde 82,9'u bu dönemde kullanılmıştır.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri bu dönemde, 2008 yılı Ocak-Ekim dönemine göre yüzde 13,7 oranında artış göstererek 5 milyar 717 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bu amaçla bütçede öngörülmüş olan 7 milyar 243 milyon TL ödeneğin yüzde 78,9'u kullanılmıştır.

2009 yılı Ocak-Ekim döneminde mal ve hizmet alım giderleri 19 milyar 836 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılı mal ve hizmet alım giderleri ödeneğinin yüzde 77,9'u bu dönemde kullanılmıştır.

Merkezi yönetim bütçesi sağlık giderleri 2009 yılı Ocak-Ekim döneminde 5 milyar 746 milyon TL olmuştur. 2009 yılı Ocak-Ekim döneminde kamu personeli için 2 milyar 41 milyon TL genel tedavi ve ilaç gideri yapılmıştır. Yeşil kartlıların tedavi ve ilaç giderleri ise 3 milyar 704 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Kamu personelinin tedavi ve ilaç giderleri önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2.8, yeşil kartlıların tedavi ve ilaç giderleri ise yüzde 12,6 oranında artmıştır.

2009 yılı Ocak-Ekim döneminde cari transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34,4 oranında artışla 77 milyar 71 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

2009 yılı Ocak-Ekim döneminde sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 57,6 oranında artışla 45 milyar 217 milyon TL transfer yapılmıştır. Bu artışta, ekonomik gelişmelere bağlı olarak Sosyal Güvenlik Kurumunun prim gelirleri tahsilatındaki yavaşlama etkili olmuştur. Ayrıca, 2008 yılı Ekim ayından itibaren uygulanmaya başlanan sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi de diğer bir etkendir. Ocak-Ekim döneminde bu amaçla yapılan transfer tutarı ise 2 milyar 910 milyon TL'dir.

Cari transferler içindeki tarımsal destekleme ödemeleri 2009 yılı Ocak-Ekim döneminde 3 milyar 913 milyon TL olmuştur. Mahalli idare payları ise, aynı dönemde 13 milyar 912 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

2008 yılı Ocak-Ekim döneminde 11 milyar 151 milyon TL sermaye gideri gerçekleştirilmiş iken bu yılın aynı döneminde 11 milyar 656 milyon TL sermaye gideri gerçekleştirilmiştir. 2009 yılı Ocak-Ekim döneminde sermaye giderleri için bütçede öngörülmüş olan ödeneğin yüzde 78,5'i kullanılmıştır.

2009 yılı Ocak-Ekim döneminde 2 milyar 442 milyon TL sermaye transferi yapılmıştır. Aynı dönemde sermaye transferleri için bütçede öngörülmüş olan ödeneğin yüzde 86,5'i kullanılmıştır.

Borç verme giderleri 2009 yılı Ocak-Ekim döneminde 4 milyar 222 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

Faiz giderleri 2009 yılı Ocak-Ekim döneminde 2008 yılının aynı dönemine göre yüzde 15,9 oranında artış göstererek 50 milyar 244 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Böylece faiz harcamaları için bütçede öngörülmüş olan 57 milyar 500 milyon TL ödeneğin yüzde 87,4'ü bu dönemde kullanılmıştır.

2009 yılı Ocak-Ekim dönemi bütçe gelir gerçekleşmeleri yandaki tabloda yer almaktadır.

2008 yılı Ocak-Ekim döneminde bütçe gelirleri 175 milyar 768 milyon TL iken 2009 yılının aynı döneminde binde 2 oranında azalarak 175 milyar 368 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

248 milyar 758 milyon TL olan 2009 yılı merkezi yönetim bütçe gelir hedefinin yüzde 70,5'inin Ocak-Ekim döneminde tahsil edildiği görülmektedir.

2008 yılı Ocak-Ekim döneminde 140 milyar 321 milyon TL vergi tahsilatı yapılmış iken bu yılın aynı döneminde binde 8 oranında bir azalışla 139 milyar 164 milyon TL vergi tahsil edilmiş ve bütçe hedefinin yüzde 68.9'una bu dönemde ulaşılmıştır.

Vergi türleri itibarıyla 2009 yılı Ocak-Ekim dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında geçen yılın aynı dönemine göre Kurumlar Vergisinde yüzde 2.5, Harçlarda yüzde 8,8 ve ithalatta meydana gelen azalışa paralel olarak İthalde Alınan Katma Değer Vergisinde yüzde 18,9 oranında bir azalış meydana gelirken Gelir Vergisi yüzde 1, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi yüzde 13.2, Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi yüzde 20.4, Özel Tüketim Vergisi yüzde 1.4, Damga Vergisi yüzde 3,3 ve diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 1,9 oranında artış göstermiştir.