Büyümede sert fren
Türkiye ekonomisinde son beş buçuk yılda kesintisiz devam eden, ancak 2006’nın ikinci yarasından itibaren hız kesen büyüme, bu yılın ikinci çeyreğinde ise adeta durma noktasına geldi.
Bu yılın Nisan-Mayıs-Haziran döneminde gayri safi yurt içi hasılada (GSYH) geçen yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla artış yüzde 1.9’da kaldı. Böylece 26 çeyrektir kesintisiz devam eden büyümenin küresel konjonktürün de etkisiyle durma noktasına geldiği gözlendi. Kriz yılı 2001’de yaşanan hızlı küçülmenin ardından, Türkiye ekonomisi 2002’nin ilk çeyreğinden itibaren büyüme sürecine girmişti. Bu yılın Haziran sonuna kadar olan 26 çeyrekte büyüme oranı hep pozitif çıktı. Ancak, bu yıl ikinci çeyrekteki yüzde 1.9’luk büyümenin, 2002’nin ilk çeyreğindeki yüzde 0.3’lük orandan sonraki en düşük büyüme oranı olduğu dikkati çekti.
Bu arada bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 6.6 olarak açıklanan ve “sürpriz” olarak nitelendirilen büyüme oranı da yüzde 6.7’ye revize edildi. Buna göre Ocak-Haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine göre GSYH büyüme oranı yüzde 4.2 olarak gerçekleşti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın ikinci çeyreğine ilişkin GSYH değeri ve büyüme oranlarını açıkladı. Buna göre, üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla, bu yılın Nisan-Mayıs-Haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla yüzde 14.7’lik artışla 240 milyar 867 Milyon YTL oldu.
Anılan dönemde sabit fiyatlarla gayri safi yurt içi hasıla değeri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1.9’luk artışla 25 milyar 130 Milyon YTL olarak gerçekleşti.
2007 MİLLİ GELİRİNDE DE REVİZYON
Bu arada 2007 yılına ilişkin daha önce açıklanan GSYH ve büyüme oranları da revize edildi. Buna göre 2007 yılı gayri safi yurt içi hasıla değeri ise cari fiyatlarla yüzde 12.6’lık artışla 853 milyar 636 milyon YTL, sabit fiyatlarla yüzde 4.6’lık artışla 101 milyar 208 milyon YTL olarak açıklandı.
2007 yılında kişi başına gayri safi yurt içi hasıla değerinin de cari fiyatlarla 12 bin 94 YTL ve 9 bin 305 dolar olduğu bildirildi.
Daha önce, 2007 yılı GSYH değeri cari fiyatlarla yüzde 12.9’luk artışla 856 milyar 387 milyon YTL, sabit fiyatlarla yüzde4.5’lik artışla 101 milyar 46 Milyon YTL, kişi başına milli gelir de 9 bin 333 dolar olarak açıklanmıştı.
Haziran sonu itibariyle yıllık (son dört çeyrek) GSMH tutarı cari fiyatlarla 918 milyar 723 milyon YTL, sabit fiyatlarla 103 milyar 213 milyon YTL düzeyinde gerçekleşti.
TARIMDA KAN KAYBETTİ, SANAYİ DURMA NOKTASINA GELDİ
Yılın ikinci ayında GSYH büyüme oranının son yılların en düşük düzeyine inmesinde tarımdaki kan kaybı etkili oldu. Geçen yılın tümünde yüzde 7.2 küçülen tarım sektöründe, bu yıl ilk çeyrekteki yüzde 2.6 büyümenin ardından, ikinci çeyrekte ise yüzde 3.5 oranında bir küçülme yaşandı. Tarım, yılın ilk altı ayı itibariyle yüzde 1.5 küçülme kaydetti.
TÜİK’in açıkladığı verilere göre milli gelir kalıbında en büyük ağırlığa sahip olan imalat sanayiinde ilk çeyrekte yüzde 7 olan büyüme oranı da ikinci çeyrekte yüzde 2.5’e indi ve altı aylık büyüme yüzde 4.7 düzeyinde gerçekleşti.
Önceki yıllarda rekor büyüme gözlenen inşaat sektöründe ilk çeyrekte yüzde 3.1 olan büyüme oranı, ikinci çeyrekte yüzde 0.9’a kadar düştü, altı aylık büyüme yüzde 2 oldu.
Ticaret sektörü ilk çeyrekteki yüzde 9.1’lik yüksek büyümenin ardından, ikinci çeyrekte yüzde 3.3 ve altı ay itibariyle yüzde 6.1 büyüdü.
İlk çeyrekte yüzde 7.8 büyüyen ulaştırma, depolama, haberleşme sektörü ikinci çeyrekte yüzde 3.2, altı ay itibariyle yüzde 5.4 oranında büyüme kaydetti.
Birinci çeyrekte yüzde 7.5 büyüyen gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri ise ikinci çeyrekte büyüme oranını yüzde 15.1’e çıkardı, altı aylık dönem itibariyle yüzde 10.9 büyüdü. Mali aracı kuruluşların faaliyetlerinde ilk çeyrekte yüzde 8.8 olan büyüme de ikinci çeyrekte yüzde 9.4’e çıktı. Konut sahipliğinde ilk çeyrekte yüzde 1.5, ikincide yüzde 1.6 artış yaşandı.
Oteller ve lokantalar sektörünün ilk çeyrekte yüzde 1.3 olan büyümesi ikinci çeyrekte yüzde 0.6’ya düşerken, ilk çeyrekte yüzde 1.3 büyüyebilen eğitim sektörünün, ikinci çeyrekte yüzde 6.1’le küçüldüğü gözlendi. Sağlık sektörünün ilk çeyrekte yüzde 11.6 olan büyüme oranı da ikinci çeyrekte yüzde 5’e geriledi.
İlk çeyrekte yüzde 9.1 artan vergi-subvansiyonlar ikinci çeyrekte yüzde 6.9 küçüldü.
