Cari açığı karşılama oranı yükseldi
Türkiye ağustos sonu itibariyle son bir yılda 30.1 milyar dolarlık rekor bir cari işlemler açığı son bir yıldaki doğrudan yabancı sermaye girişlerinin cari açığı karşılama oranı da yüzde 64'e çıktı.
Garanti Bankası, Turkcell, Türk Telekom, Petrol Ofisi, Finansbank, Telsim ve benzeri şirketlerin hisselerinin bir kısmının yabancı sermaye satışının tamamlandığı son bir yıllık dönemde Türkiye'ye 19.1 milyar dolarlık doğrudan yabancı sermaye girişi oldu.
Türkiye bu yıl ağustos sonu itibariyle son bir yıllık dönemde 30.1 milyar dolarla rekor düzeyde bir cari işlemler açığı verirken, doğrudan yabancı sermaye girişlerinin cari açığı finanse etme oranı yüzde 64'e kadar yükseldi.
Türkiye hem bu yılın ilk sekiz aylık döneminde hem de ağustos sonu itibariyle son bir yıllık dönemde doğrudan yabancı sermaye girişlerinde açısından rekor bir düzey yakaladı. Telsim, Petrol Ofisi, Finansbank gibi kuruluşların hisselerinin yabancı kuruluşlara satış işlemlerinin tamamlandığı bu yılın ocak-ağustos döneminde Türkiye'ye toplam 12 milyar 407 milyon dolarlık doğrudan yabancı sermaye girişi oldu. Bunların yanı sıra, Garanti Bankası, Turkcell, Türk Telekom gibi kuruluşların hisselerinin yabancı sermayeli şirketlere satışının tamamlandığı son bir yıllık dönemde ise toplam 19 milyar 151 milyon dolarlık doğrudan yabancı sermaye girişi kaydedildi.
Yabancılara yapılan şirket satışları doğrudan yabancı sermayenin, cari işlemler açığında rekorlar kırılmasına rağmen, açığın finansmanı içerisindeki payını önemli ölçüde artırdı. Bu yıl ocak-ağustos dönemindeki doğrudan yabancı sermaye girişi aynı dönemdeki 22 milyar 422 milyon dolarlık cari işlemler açığının yüzde 55.3'ü kadar bir büyüklük oluşturdu. Son bir yıldaki doğrudan yabancı sermaye girişi ise aynı dönemdeki 30 milyar 67 milyon dolarlık cari
işlemler açığının yüzde 63.7'si kadar bir büyüklük meydana getirdi.
Doğrudan yabancı sermaye girişi cari işlemler açığının çok düşük kaldığı yıllar hariç tutulursa cari açığın finansmanına bu ölçüde yüksek bir katkı sağlamamıştı. Cari açığın 2001 krizinden sonra yükselmeye başladığı 2003 yılında 8 milyar dolar olan cari açığın finansmanına doğrudan yabancı sermayenin katkısı yüzde 21.8 düzeyinde kaldı. 2003 yılında Türkiye'ye 1 milyar 752 milyon dolarlık doğrudan sermaye girişi kaydedildi.
2004 yılında cari işlemler açığı 15 milyar 36 milyon dolara yükselirken, doğrudan yabancı sermaye girişi ise 2 milyar 883 milyon dolarla, açığın yüzde 18.5'i kadar bir büyüklük oluşturdu. 23 milyar 155 milyon dolarlık cari işlemler açığı verilen 2005 yılında ise 9 milyar 804 milyon dolar olan doğrudan yabancı sermaye girişi cari işlemler açığının yüzde 42.3'ünü karşıladı.
FİNANSMAN İHTİYACI AÇIĞI GEÇTİ
Türkiye'nin hem bu yılın ilk sekiz aylık döneminde hem de son bir yıllık dönemde cari açığın finansmanı için gereksinim duyduğu tutar, açıktan yüksek seyretti. Mali sistem dışına 1 milyar 122 milyon dolarlık kayıt dışı döviz çıkışı yaşanan bu yılın ocak-ağustos döneminde cari açığın finansmanı için 23 milyar 544 milyon dolaragereksinim duyuldu. Kayıt dışı döviz çıkışının 2 milyar 536 milyon dolar olarak gerçekleştiği son bir yıllık dönemde de açığın finansman gereksinimi 32 milyar 603 milyon dolara çıktı. Türkiye 2004 ve 2005 yıllarında kayıt dışı döviz girişi nedeniyle cari açığın finansmanı için açıktan daha az bir tutara
gereksinim duyuyordu.
Bu yılın ilk sekiz aylık döneminde Türkiye'ye doğrudan yabancı sermaye ve portföy yatırımı ve borçlanma yoluyla toplam 36 milyar 430 milyon dolarlık sermaye girişi yaşandı. Son bir yıllık dönemdeki giriş ise 55 milyar 407 milyon dolara çıktı.
Ocak-ağustos dönemindeki girişin doğrudan yabancı sermaye girişi dışındaki kısmının 2 milyar 403 milyon doları portföy yatırımları, 20 milyar 652 milyon dolar borçlanma, 1 milyar 216 milyon doları mevduat yoluyla geldi. Son bir yıllık dönemde ise portföy yatırımları yoluyla 8 milyar 579 milyon dolar, borçlanma yoluyla net 28 milyar 768 milyon dolarlık, mevduat yoluyla ise 282 milyon dolarlık giriş kaydedildi.
