Cari açıkta korkutan büyüme

2007 yılının Aralık ayında cari açık, bir önceki yılın aynı ayıyla karşılaştırıldığında % 71,7 oranında artarak 2.998 milyon ABD dolarından 5.149 milyon ABD dolarına yükseldi.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamada, bu artışın başlıca sebeplerinin, ödemeler dengesindeki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 58,6 oranında artması sonucu 4.909 milyon ABD dolarına yükselmesi, hizmetler kalemindeki fazlanın yüzde 58,6 oranında azalarak 193 milyon ABD doları net gelir kaydetmesi ve gelir kalemindeki açığın yüzde 30,2 oranında artması sonucu 728 milyon ABD doları net gider kaydetmesinden kaynaklandığı belirtildi. Öte yandan, aynı dönemde cari transferlerden kaynaklanan girişler yüzde 54,5 oranında artarak 295 milyon ABD dolarına yükseldi.

Bu gelişmeler sonucunda 2007 yılında cari açık, bir önceki yılla karşılaştırıldığında yüzde 18 oranında artarak 32.193 milyon ABD dolarından 37.996 milyon ABD dolarına yükseldi.

DIŞ TİCARET DENGESİ

Banka'dan yapılan açıklamada şu bilgilere yer verildi: 2007 yılı Ocak-Aralık dönemi verilerine göre ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret dengesi, bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 14,9 artarak 47.498 milyon ABD doları tutarında açık vermiştir. 2007 yılı alt kalemler itibariyle incelendiğinde, altın dahil ithalat (CIF) harcamalarının bir önceki yıla oranla yüzde 21,8 oranında artarak 169.987 milyon ABD dolarına ulaştığı ihracat (FOB) gelirlerinin yüzde 25,3 oranında artarak 107.154 milyon ABD dolarına ve bavul ticareti gelirlerinin ise yüzde 6,3 oranında azalarak 6.002 milyon ABD dolarına düştüğü görülmektedir.

HİZMETLER DENGESİ

Türkiye İstatistik Kurumu’nun turizmle ilgili olarak gerçekleştirdiği anket çalışmalarının sonuçlarına göre, 2007 yılının oniki aylık döneminde turizm gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 9,7 artarak 18.487 milyon ABD dolarına, turizm giderleri de yüzde 18,8 artarak 3.260 milyon ABD dolarına yükselmiştir. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirleri yüzde 7,9 oranında artışla 15.227 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

Hizmetler başlığının diğer önemli bir kalemi olan taşımacılık kaleminde 2006 yılında 386 milyon ABD doları net giriş kaydedilmesine rağmen, 2007 yılında 150 milyon ABD doları tutarında net çıkış gerçekleşmiştir. Taşımacılık kalemi alt kalemler itibariyle incelendiğinde, 2007 yılının navlun kaleminde bir önceki yıla oranla yüzde
92’lik artışla 2.531 milyon ABD doları net çıkış diğer taşımacılık kaleminde ise yüzde 39,7 oranında artışla 2.381 milyon ABD doları tutarında net giriş gerçekleşmiştir.

Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2007 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 13,7 azalarak 759 milyon ABD doları olmuştur.

Bu gelişmeler sonucunda, 2006 yılında toplam 13.830 milyon ABD doları fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, 2007 yılında da yüzde 1,7 artışla 14.070 milyon ABD doları fazla vermiştir.

GELİR DENGESİ

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, 2007 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 2,8 artarak 6.794 milyon ABD doları net çıkış kaydetmiştir. Yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 1.798 milyon ve 5.273 milyon ABD doları olurken portföy yatırımlarından kaynaklanan net girişler 383 milyon ABD dolarına ulaşmıştır.

2007 yılı Ocak-Aralık döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, 2006 yılı oniki aylık toplama oranla yüzde 17,5 artarak 7.431 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

CARİ TRANSFERLER

Navlun sigortası dışında yurtdışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen diğer sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin veriler, Türkiye’de yerleşik sigorta ve reasürans şirketlerinden doğrudan elde edilmeye başlanmış ve sonuçları 2006 ile 2007 yılı verilerine yansıtılmıştır. Bu nedenle, söz konusu sigorta işlemlerinden elde edilen prim ve tazminatlar ile ödenen prim ve tazminatların netleştirilmesinden oluşan veriler, genel hükümet ve diğer sektörler ayrımında verilen cari transferler kaleminde, diğer
sektörler/diğer transferler alt kalemine kaydedilmiştir.
Cari transferler kalemi, 2007 yılında yüzde 16,7 oranında büyüyerek 2.226 milyon ABD doları giriş kaydetmiştir. Diğer sektörler kalemi altında yer alan işçi gelirleri, bir önceki yıla oranla yüzde 8,8 büyüme kaydederek 1.209 milyon ABD doları gelir oluşturmuştur. Öte yandan, 2006 yılında 221 milyon ABD doları olarak gerçekleşen diğer transferler kalemi, yüzde 55,7 artışla 2007 yılında 344 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

2007 yılı Ocak-Aralık dönemi rakamlarına göre finans hesaplarında gerçekleşen net sermaye girişi, bir önceki yıla oranla yüzde 18,8 artarak 38.411 milyon ABD doları olmuştur.

Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2006 yılı içerisinde 19.918 milyon ABD doları olarak gerçekleşirken 2007 yılında yüzde 9,8 artış sonucunda 21.873 milyon ABD dolarına yükselmiştir. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımları 2007 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 1 artarak 2.952 milyon ABD dolarına ulaşmışken, Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak 501 milyon ABD doları net kredi kullanımı gerçekleştirilmiştir.

Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili olarak, 2006 yılında net 934 milyon ABD doları tutarında yatırım yapılmışken 2007 yılında yatırım miktarı 2.107 milyon ABD dolarına çıkmıştır.

Sonuç itibariyle, 2006 yılında 18.984 milyon ABD doları net giriş gözlemlenen doğrudan yatırımlar kaleminde, 2007 yılında yüzde 4,1 artış sonucu 19.766 milyon ABD doları net giriş gerçekleşmiştir."