BİZE ULAŞIN
**Şişip patlayan ekonomik balonlar finans dünyasının gündeminden hiç düşmezken, Forbes dergisi, önümüzdeki 10 yılda çökme tehlikesi taşıyan 7 piyasa için uyarıda bulundu.
**
Son on yılda, yatırımcılar üç büyük varlık balonundan büyük darbe aldı. Peki gelecek yıl daha iyi olacak mı? Pek öyle görünmüyor. Wall Street’teki sürü mantığı devam ettiği sürece, 2010’lu yıllarda da yatırımcıları mutsuz edecek piyasa balonlarına rastlanabilir.
Forbes dergisinde yer alan bir analizde, yatırımcıların geçtiğimiz on yılda yaşanan ekonomik balonlardan fazlasıyla para kaybettiğine dikkat çekildi. Dergi, Wall Street yatırım araçlarını patlayana kadar şişirme huyundan vazgeçmediği sürece, önümüzdeki on yılda da durumun farklı olmayacağı uyarısında bulundu.*****
İŞTE PATLAMAYA HAZIR YEDİ PİYASA BALONU
ALTIN
Altın şu anda on yıl öncesine oranla, yüzde 300 daha değerli. Bu yükselişin temel nedenlerinden biri, yatırımcıların ekonomik kriz ve enflasyon olasılığı olduğu zamanlarda bu değerli metali güvenilir bir liman olarak görmesi.
Yükselişin ötesine bakıldığında, bu varlığın en iyi getirilerini zaten kazandırmış olduğunu görülüyor. Gerçek bir kazanç yaratmayan bir varlık olarak altın fiyatının kaderi, başkalarının bu metale daha ne kadar para ödemek istediğiyle doğru orantılı olacak.*****
ÇİN
Çin, 2009 yılında kendini dünyanın fabrikası konumuna getirdi. Alçı panelden, oyuncaklara kadar uzanan geniş bir yelpazede imalat liderliği koltuğuna oturdu. Ancak ülkenin büyümesinin arkasındaki temel neden kolay kazanılan para.
Pekin hükümeti şu anda GSYİH’sinin yüzde 70’ine denk gelecek oranda borçlanmış durumda. Bununla birlikte, para biriminin değerini bilerek düşük tutmaya devam ederek, aynı zamanda vatandaşlarının ülke içinde yatırım yapmasına neden oluyor. Ülkede ayrıca temelsiz bir şekilde konut piyasasını şişirilip, hisse senetlerinin yükselmesine izin veriliyor.*****
GELİŞMEKTE OLAN PİYASALAR
ABD ekonomisine ve dünyanın diğer güçlü ekonomilerine duyulan güvenin azalmasıyla birlikte, gelişmekte olan piyasalara yatırım yapmak, 2009’da oldukça kârlı bir iş hale geldi.
Örneğin Brezilya piyasasını takip eden bir borsa yatırım fonu, 2009’da yatırımlarından yüzde 129 oranında kâr etti. Ancak Brezilya ekonomisi 2009 yılı boyunca tahmin edildiği hızda büyümedi. Şu anda, gelişmekte olan piyasalara fazlasıyla yatırım yapmak o kadar güvenilir bir enstrüman olmayabilir.*****
HAZİNE BONOLARI
Ünlü ABD’Lİ yatırımcı Warren Buffet ve Çinli Başbakan Wen Jiabao, 2009’da yaşanan hazine bonosu balonundan en fazla darbe alan isimler oldu. Çünkü ABD 2009 yılı boyunca büyük cari açığını kapamak için rekor seviyede borçlandı.
Hazine bonosu balonu şu anda patlama seviyesine gelmiş durumda. Enflasyondan sonra, kısa vadeli hisse senetlerinin oranları negatif seviyelere geriledi. Yani paralarını işlemesi için devlete veren yatırımcıların sayısı azaldı ve ulusal borç seviyeleri yükselmeye başladı.*****
BORSA YATIRIM FONLARI
Bu fonlar ve sektör takibi yapan finans ürünleri, ortak fonların yatırımcılara daha ucuz bir şekilde sunulması için tasarlandı. Ancak bu ürünler son resesyonda hızlı bir yükselişe geçti. 2004’de, yalnızca 152 tane olan borsa yatırım fonlarının sayısı, son iki yılda 760’a yükseldi.
Ancak bu henüz bir sıkıntı içine girmemiş olan bu enstrüman, büyük bir tehlike altında gibi görünüyor. Bazı yatırım şirketleri, borsa yatırım fonlarını, rakiplerinden dört katı daha yüksek fiyatlara satmaya başladı.*****
BAKIR
Son on yılın ortasında baş gösteren konut krizi sırasında bakırın fiyatı oldukça yükseldi. 2004 yılında 3 bin 300 dolar seviyesinde olan bakırın kilo fiyatı, 2007’de 7 bin dolar seviyesine yükseldi. Ancak 2008 yılına gelindiğinde, bakırın kilo fiyatı 4 bin dolar seviyesine geriledi. Fiyatlar bu seviyeden sonra yeniden zirve seviyelerine doğru yükselirken, bunda Çin’den gelen talep artışının etkisi bulunuyor.
Bununla birlikte, ortalama yatırımcıların bir zamanlar sadece kurumların alabileceği varlıklara sıradan yatırımcıları yöneltmesi, bakır sektörünün fazla ilgi gören bir pazara dönüşmesine neden oluyor.*****
ÜNİVERSİTE ÜCRETLERİ
Son yirmi yılda, okul ücretleri, enflasyon oranının iki katı oranında yükseldi. ABD genelinde yıllık 50 bin doların üzerinde ücret alan 60’dan fazla üniversite var. Bununla birlikte, bir öğrenci ortalama 20 bin dolar eğitim kredisi alarak üniversiteden mezun oluyor.
Mali krizden büyük darbe alan ailelerin, okul ücretlerini ödemeye gönüllü olmaması, üniversitelerin öğrencilere sundukları olanakları azaltmasına neden olabilir.
(Forbes)
