Dalgalı bir eylül mü bizi bekliyor?

**Yatırımcılar riskler konusunda dalgalı geçen yaz aylarının sonuna gelinmesiyle birlikte finans piyasalarında netlik arayışı içine girerken, kendilerini küçük kazanımlar kadar büyük zararların da yaşanabileceği bir eylül ayı bekliyor olabilir.

**

Thomson Reuters Datastream verileri Eylül ayının, bu volatilite ortamında, gelişmiş ülke borsaları için ortalamada yılın en kötü ayı olabileceğini gösteriyor.

Varlıklar arasındaki hareketlerde korelasyonun yüksek olduğu şu günlerde, bu durumun döviz, devlet tahvilleri ve şirketlerin borçlanmaları ile borsalar üzerinde normalden çok daha büyük etkisi olabilir.

Son 30 yıl içerisinde MSCI World gelişmiş ülke borsaları endeksi Eylül aylarında ortalama yüzde 0.9'luk bir kayıp yaşarken, Haziran aylarındaki kayıp yüzde 0.2'de kalıyor ve diğer aylarda yükseliş yaşanıyor. En iyi yükseliş ise yüzde 2.5 ile Nisan aylarında gerçekleşiyor.

Veriler daha da derinlemesine incelendikçe görülüyor ki Eylül ayı, 30 yılın 17'sini yükselişle tamamlamış bir ay. Ancak bu ayın ortalaması, kayıpların yüzde 4 ile yüzde 12 arasında değiştiği ve sayıları en az yediyi bulan "Kara Eylül"ler nedeniyle aşağı çekiliyor.

Bunlardan bazıları özellikle belirli bir olaya bağlı...11 Eylül ve Lehman Brothers'ın çöküşü gibi. Analistlerin dikkati çektiği bir başka nokta daha var ki o da Eylül ayının kuzey yarımküredeki tatil molasının ardından yatırımcıların portföylerini yeniden değerlendirdikleri ay olması.

Londra'da bulunan Cass Business School'un varlık yönetimi uzmanlarından Prof. Andrew Clare, "İnsanlar tatilden dönünce işlerin, gitmeden önceki duruma göre kötüleşmiş veya bir iyileşme kaydetmemiş olduğunu fark ediyorlar" şeklinde konuştu.

TATİLDEN DÖNÜŞ
Eylül ayının diğer aylardan farklı olan önemi, yatırımcıların yaz tatilinden sonra işlerine geri dönmeleriyle hacimlerin yükselmesinden kaynaklanıyor.

Yine son 30 yıla bakıldığında Thomson Reuters verileri, işlem hacmindeki ortalama yüzde 13.6'lık yükselişin Ağustos-Eylül arasında gerçekleştiğini gösteriyor.

Ancak hacim tek başına yatırımcıya yön hakkında hiçbir şey ifade etmiyor. Aralık ayı getiriler bakımından en iyi ay ancak bu ayda hacim bir önceki aya göre düşüş kaydediyor.

Varlık yöneticisi Brewin Dolphin'den stratejist Mike Lenhoff, "Düşük hacimli piyasada, en küçük bir aktivite bile yön belirlenmesinde etkili olabiliyor. Bunların hepsi Eylül ayında son buluyor" diyor.

SİNYALLER
Bütün bunlara göre, tarih bize Eylül ayının volatil olduğunu ve borsalarda önemli düşüşlerin yaşanabileceğini gösteriyor.

Yine tarih bir miktar hacmin geri geldiğini, yazın yaşanan abartılı hareketlerin gevşemeye başladığını da gösteriyor.

Peki acaba bu ay bize bir sonraki çeyrek dönem için neler beklememiz gerektiğinin işaretini veriyor mu?

Bu soruya verilecek cevap çok kesin ve net değil. Gelişmiş ülke borsalarındaki Eylül ayı kayıp ve kazanımlarıyla, yılın son çeyreğindekiler karşılaştırıldığında, 30 yıldır 0.2 gibi küçük ve olumlu bir korelasyon bulunuyor.

Yani çoğu zaman Eylül'de ne oluyorsa bu son çeyrekte de yaşanıyor, ancak bu kesin böyle olacak anlamına gelmiyor. Bu nedenle Eylül'ü bekleyin; ilginç bir dönem olabilir.