Devlet bu yıl günde 157.5 milyon TL faiz ödeyecek

Devlet, 2009 yılı boyunca günde ortalama 157 milyon 534 bin TL faiz ödeyecek.

2009 yılında 262 milyar 110 milyon TL olarak bağlanan merkezi yönetim bütçesinde, yıl içinde vadesi gelecek iç ve dış borç faiz ödemeleri için 57 milyar 500 milyon TL ödenek ayrıldı. Hükümetin hedefi tutar da bu ödenek aşılmazsa, 2009 yılında günlük ortalama faiz ödemesi 157 milyon 534 bin TL’ye gelecek. Aylık ortalama faiz ödemesi ise 4.8 milyar TL dolayında gerçekleşecek.

Söz konusu ödenek, geçmiş yıllarda yapılan ve vadesi 2009’da dolan borçlara ait faiz ödemeleri ile 2009 yılı içinde yapılıp geri ödenecek borçlanmalar için tahmini faiz düzeylerine göre hesaplanıyor. Yıl içinde gerçekleştirilip geri ödenecek borçlanmalarda, değişebilecek finansal dengelere bağlı olarak öngörülerin üzerinde bir maliyet artışı yaşanırsa, söz konusu faiz ödeneği de aşılacak.

BÜTÇENİN BEŞTEN BİRDEN FAZLASI FAİZE

Faiz ödeneği 2009 yılı bütçe büyüklüğünün yüzde 21.9’una denk geliyor. Buna göre yapılacak her 100 TL’lik harcamanın yaklaşık 22 TL’sini faiz ödemeleri oluşturacak.

ANKA’nın hesaplamalarına göre bütçede, özellikle 1990’lı yıllardan itibaren hızla artarak kriz yılı olan 2001’de yüzde 50’yi aşan faiz yükü, uygulamaya konulan ekonomik programla izleyen yıl indiği yüzde 40’lı düzeyleri 2004 sonuna kadar korumuştu. Faizin bütçe büyüklüğü içindeki payı 2005 yılında ise yüzde 31’e, 2006’da yüzde 25.8’e, 2007’de de yüzde 23.9’a düşmüştü.

Faiz ödemelerinin bütçe harcamaları içindeki payının 2008 yılının tümünde yüzde 23.7 düzeyinde gerçekleştiği tahmin ediliyor.

Son yıllarda yaşanan düşüşe karşın, bütçede faiz yükünün hala yüksek bir düzeyde bulunduğu, küresel krizin bozduğu finansal dengeler yüzünden izleyen dönemde bu yükün yeniden artışa geçeceği tahmin ediliyor.

SEÇİME RAĞMEN YATIRIMIN PAYI DÜŞÜYOR

Toplam harcamalar içinde yatırımlara ayrılan pay ise 2009 bütçesinde son dört yılın en düşük düzeyinde bulunuyor. 2009 bütçesine sermaye giderleri olarak 16 milyar 622 milyon ve sermaye transferi olarak 2 milyar 819 milyon TL olmak üzere toplam 19 milyar 441 milyon TL ödenek konuldu. Söz konusu toplam yatırım ödeneği, bütçe büyüklüğü içinde yüzde 7.4’lük bir paya sahip bulunuyor.

Yatırım ödeneğinin 1990’lara kadar yüzde 15’lerde seyreden payı, izleyen dönemde, özellikle artan faiz yüküne bağlı olarak büyüyen kamu açıklarının da etkisiyle hızla kısılmış ve 2000’li yıllarda yüzde 5’lere kadar inmişti. Yatırımların 2004’te yüzde 6’ya, 2005’te yüzde 7.8’e, 2006’da yüzde 8.3’e çıkan bütçedeki payı, 2007’de yüzde 8.1’e indi. Son gerçekleşme tahminlerine göre 2008’de ise bu oranın yüzde 8.9 düzeyinde gerçekleşeceği öngörülüyor.

Bu yıl yapılacak yerel seçimler dolayısıyla gidilen seçim yatırımlarına karşın 2009 bütçesinde yatırımların payının yüzde 7.4’e düştüğü dikkati çekiyor.
Bütçe harcamaları, faiz ve yatırım ödeneği(Milyon TL)

Bütçe Harc. Faiz öde. Pay(%) Yatırım Pay(%)

1990 68,4 14,0 20,4 9,9 14,5

1991 132,4 24,1 18,2 19,0 14,4

1992 225,4 40,3 17,9 32,7 14,5

1993 490,4 116,5 23,7 57,6 11,7

1994 902,5 298,3 33,1 77,0 8,5

1995 1.724,2 576,1 33,4 103,0 6,0

1996 3.961,3 1.497,4 37,8 255,4 6,4

1997 8.050,3 2.277,9 28,3 640,1 8,0

1998 15.614,4 6.176,6 39,6 999,3 6,4

1999 28.084,7 10.720,8 38,2 1.544,4 5,5

2000 46.705,0 20.439,9 43,8 2.475,1 5,3

2001 80.579,1 41.062,2 51,0 4.149,6 5,1

2002 115.682,4 51.870,7 44,8 6.891,8 6,0

2003 140.454,8 58.609,2 41,7 7.179,7 5,1

2004 141.020,9 56.488,5 40,1 8.487,6 6,0

2005 146.097,6 45.679,5 31,3 11.351,0 7,8

2006 178.126,0 45.962,7 25,8 14.734,7 8,3

2007 204.068,0 48.753,0 23,9 16.545,0 8,1

2008(T) 229.535,0 54.500,0 23,7 20.478,0 8,9

2009(H) 262.110,0 57.500,0 21,9 19.441,0 7,4