Dolar cazibesini kaybediyor

**ABD Doları oları son sekiz yılda yüzde 25 oranında değer kaybetmesi uzmanların para biriminin dünyanın rezerv tercihi olmaya devam edip etmeyeceğini sorgulamasına neden oldu.

**

Son yıllarda dolar karşıtı söylemlerin dikkat çektiği Dünya Ekonomik Forumu toplantılarında bu yıl da gelenek değişmedi. Bu yılki toplantıda, Columbia Üniversitesi öğretim üyesi Profesör Joseph Stiglitz, dolar temelli dünya ekonomisinin değişmesi gerektiğine dikkat çekti.

Ünlü ekonomist aynı zamanda, “Dünyanın yeni bir rezerv sistemine ihtiyacı var” dedi.

Wall Street Journal’da yayımlanan bir haber analizde, son yıllarda artan dolar karşıtı söylemlerin para biriminin dünyadaki merkez bankalarının rezerv tercihi olarak kullanılmasını tehlikeye atabileceği belirtildi.

Ünlü yatırımcı George Soros’un 2008’de doların rezerv kuru tercihi olmasının tehlikede olduğuna dikkat çekmesinin ardından, geçtiğimiz yıl Rusya Başbakanı Vladimir Putin’in dünyanın dolara bağımlılığının küresel ekonomi için büyük bir tehlike oluşturduğu söylemişti.

Dolar son günlerde euro karşısında ABD ekonomisinden gelen verilerle yükselmiş olsa da şu anda sekiz yıl önce Şubat ayında çıktığı noktadan yüzde 25 oranında değer kaybetmiş durumda.

ÇEKİCİLİĞİNİ KAYBETTİ
ABD hükümetinin ekonomiyi canlandırmak için piyasaya trilyonlarca dolar aktarıyor ancak bu durum enflasyon olasılığını artırıp, yatırımcıların gözünü korkutuyor.

Bu durum en çok devlet tahvili olarak dolar cinsinden ülke borcu satın alan gelişmekte olan ülkelerin gözünü korkutuyor.

Geçtiğimiz aylarda Güney Kore, 245 milyar dolarlık rezervini dolar dışındaki para kurlarıyla çeşitlendireceğini açıkladı. Bununla birlikte Çin ve Hindistan da merkez bankalarındaki dolar rezervini altınla değiştirebileceklerini açıkladı.

Diğer yandan Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) gelen son veriler de doların çekiciliğini kaybettiği savını destekledi. IMF rakamları, dünya genelindeki dolar cinsinden döviz rezervinin 2002’de yüzde 71.6 oranındayken, 2009’un üçüncü çeyreğinde yüzde 61.6’ya gerilediğini gösterdi.

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER DE ETKİLİ
Haber analizde görüşlerine yer verilen California Üniversitesi öğretim üyesi Profesör Benjamin Cohen, doların kaderinin gelişmekte olan ülkelerin ekonomik performansına bağlı olarak çizildiğine dikkat çekti.

Profesör, “Dünya ekonomisinin ekseninin Çin, Hindistan ve diğer gelişmekte olan ülkelere kaymasıyla birlikte, yatırımcıların dolardan uzaklaştıklarını görebiliriz” diye konuştu.

Bununla birlikte fakir ülkelerin borç yükünden kurtulmaları için kampanyalar düzenleyen Advocacy International şirketinin idari direktörü, “ekonomide güç dağılımının değişmesi, küresel finans yapısında radikal değişiklikler doğuracak. Bu yüzden küresel rezerv olarak dolar tercihinden vazgeçilmesi gerekiyor. Doların rezerv olması, büyük ekonomilerin devlet tahvillerini elinde tutan fakir ülkeler için sorun yaratıyor” dedi.

ALTERNATİF ARAYIŞLARI
Doların yerine euro, Japon yeni ya da Çin yuanının alternatif olarak düşünüldüğüne dikkat çekilen analizde, bu para birimlerinin hepsinin kendi sorunları olduğuna ve politik, diplomatik ve askeri açıdan da desteklenmedikleri belirtildi.

Para birimleri haricinde diğer bir seçenek de IMF tarafından yaratılan ve SDR (Special Drawing Right) olarak bilinen Özel Çekme Hakları adlı rezerv varlığı. Çin ve Rusya bu fikri destekliyor ancak SDR tek başına rezerv olarak kullanılmıyor. Yani para biriminden ziyade sanal bir ödeme aracı olarak kullanılıyor. SDR’nin değeri ise uluslararası kabul gören dört para birimine(dolar, euro, yuan ve yen) göre belirleniyor.

Ancak ekonomi çevrelerinden uzmanlar, IMF’nin G8 ülkeleri tarafından fazlasıyla kontrol edildiğinden, SDR’lerin rezerv olarak kullanılmasının gelişmekte olan ülkelere zarar vereceğini söylüyor.