Güneydoğu'da organik ürünlerin katma değeri artırılıyor

RAUF MALTAŞ - Şanlıurfa'da hizmete sunulan "Organik Meyve İşleme Tesisi", Güneydoğu'da devletin sunduğu destek ve teşviklerle hızla yaygınlaşan organik tarım ürünlerinin yurt içine ve dışına işlenerek sunulmasına ve akademik çalışmalar yürütülmesine imkan sağlayacak.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncülüğünde, GAP Bölge Kalkınma İdaresi (BKİ), Harran Üniversitesi (HRÜ) ve Şanlıurfa Teknokent iş birliğiyle "Organik Meyve Yetiştiricilerine İnovasyon Aktarma Amaçlı Organik Meyve İşleme Pilot Projesi" kapsamında, merkez Haliliye ilçesinin Ulubatlı Mahallesi'ndeki bir dönüm alan üzerine yaptırılan tesis, yıllık 100 ton meyve işleme kapasitesine sahip.

GAP'ın merkezi Şanlıurfa başta olmak üzere bölge illerinde üretilen, nardan üzüme, elmadan armuda varıncaya kadar birçok organik ürün, tesislerde öğretim üyeleri öncülüğünde işlenecek.

Bu hafta hizmete sunulan tesiste, hasadı süren organik narların işlenmesine başlandı. Ürünlerden elde edilecek nar suyu, yağı, çekirdeği ve çekirdek tozu gıda, kozmetik ve ilaç sanayisinde kullanılacak.

Tesiste önümüzdeki dönemde, bölgede yetişen organik ürünlerin tamamı işlenebilecek.

Bölge üniversitelerindeki ziraat ve gıda mühendisliği öğretim üyeleri ve öğrenciler için de çalışma sahası olacak tesis, farklı sektörlere yatırım yapmak isteyen sanayicilere de örnek olacak.

- "GAP'ın dünya ölçeğinde potansiyeli var"

GAP BKİ Başkan Vekili Mehmet Açıkgöz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölgede yaklaşık 10 yıldır Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın (UNDP) teknik desteğiyle "GAP Organik Tarım Küme Projesi"ni yürüttüklerini söyledi.

Bu kapsamda verilen destek ve teşviklerle bölgede birçok çiftçinin organik meyve üretmeye yöneldiğini vurgulayan Açıkgöz, bölge illerinin organik tarımdaki potansiyelinin sadece Türkiye'de değil, uluslararası alanda da ciddi rekabet kapasitesine sahip olduğunu ifade etti.

Açıkgöz, Türkiye'nin en verimli tarım arazilerinin bulunduğu bölgedeki üreticilerin, dünyada hızla artan organik gıda ihtiyacına katkı sunmak için gayret gösterdiğini dile getirdi.

Bölgede pamuktan, zeytine, baldan nar ekşisine kadar birçok ürünün organik olarak üretildiğini vurgulayan Açıkgöz, yine bu kapsamda çiftçiler arasında birlikler kurularak fikir alışverişlerinin yapıldığını aktardı.

- "Tekrarlanacak modeller oluşturmak istiyoruz"

Güneydoğu'da üreticilerin GAP BKİ'nin yönlendirmesi ve tarımsal destekler sayesinde iç ve dış pazarı kullanmaya başladığını belirten Mehmet Açıkgöz, şöyle konuştu:

"Bu tesis, bölgede uzun yıllar destek verdiğimiz organik tarım sektörünün gelişmesine büyük katkı sunacaktır. 2009 yılından beri organik tarım potansiyelini geliştirmek ve değerlendirmek amacıyla çalışmalar yapıyoruz. Amacımız, bölgede tekrarlanabilecek modeller oluşturmaktır. Bu modelleri bölge ve ülke dışında da örneklendirerek yaygınlaştırılmasını sağlamak istiyoruz. Ürün işlemeden paketlemeye, satış ve pazarlamadan markalaşmaya kadar birçok alanda organik tarıma ilişkin 42 ayrı projeye destek verdik. Bu tesis organik meyve üreticilerine katkı sunacak ve işlenmesi yönündeki eksikliği giderecek. Burada meyve işleme alanında farklı ürünlerin geliştirilmesine katkı sunacak bir altyapı oluşturduk. Burada çalışmak isteyen akademisyenlerimiz, öğrencilerimiz ve mühendislerimiz bu tesisi kullanarak farklı çalışmaları da yürütecekler."

- Nar çekirdeği yağı ile çekirdek tozu üretilecek

HRÜ Gıda Mühendisliği öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Vardin de uzmanlık alanı dolayısıyla uzun yıllar bölgede gıda ürünlerinin işlenmesi ve gelişimine yönelik çeşitli çalışmalar yaptığını söyledi.

Özellikle uygulamalı olarak yapılan proje ve tesislerin ciddi farkındalık oluşturduğunu vurgulayan Vardin, bölge illerinde nardan, üzüme, zeytinden fıstığa varıncaya kadar birçok özel ürünün yetiştirildiğine dikkati çekti.

Bölge illerinde yetişen organik meyvelerinin katma değerinin artırılmasının ekonomiye ciddi katkı sunacağının altını çizen Vardin, "Son zamanlarda nar ve üzümün değerlendirilmesi için yoğunlaştık. Nar çekirdeği yağı ile çekirdeğin tozundan ilaç sanayisi için farklı ürünler elde edilmesini hedefliyoruz. Burada narın gıda sektörünün yanı sıra ilaç ve kozmetik sektöründe de kullanılması için çalışacağız. Burada başarı hikayeleri oluşturarak, yatırımcıların önünü açıp fikir sahibi olmalarına aracı olacağımıza inanıyoruz." dedi.

- GAP Organik Tarım Küme Projesi

GAP Organik Tarım Küme Projesi kapsamında, son 10 yılda Güneydoğu Anadolu'da organik gıda üretim miktarı yüzde 118 artarak 70 bin tona çıktı. Organik tarım yapan çiftçi sayısı da yüzde 8 artışla 881'e ulaştı.

GAP bölgesinde organik tarım değer zinciriyle ilgili ürün işleme, paketleme, örgütlenme, satış ve pazarlama alanlarında bugüne kadar 42 pilot proje uygulandı. Bu yıl sonu itibarıyla proje sayısının 50'ye ulaşması planlanıyor.

UNDP'nin teknik desteğiyle bugüne kadar 33 pilot proje desteklendi. Bu pilot projelerin uygulanmasıyla GAP bölgesine 9 milyon liralık kaynak aktarımı sağlandı.

2012-2017 döneminde 44 eğitim programı düzenlendi. 12 yurt içi, 5 yurt dışı toplam 17 fuara katılım sağlandı. Diyarbakır'ın Eğil ilçesine bağlı Ilgın mahallesinde yapılan sulama altyapısıyla 34 çiftçinin istihdamı desteklendi.

Adıyaman'da 19 arıcıya güneş enerjisi panelli gezici arı evi sağlandı. Yenilikçi yöntemlerle katma değeri artan organik arı ürünleri üretildi. Adıyaman, Şırnak ve Siirt'te 5 bin 50 organik kovan dağıtıldı, 235 çiftçi istihdam edildi.

Bölgede organik sertifikalı tohumluk üreten ilk çoğaltma serası Diyarbakır'da, organik tavuk yetiştirme ve organik tavuk yemi üretim tesisi Dicle Üniversitesinde kuruldu. 2 bin 500 organik sertifikalı etlik tavuk üretildi.