'Kripto para dolandırıcılığı saadet zincirlerinden farksızdır'

Deniz KILINÇ- Kubilay ÖZEV/İSTANBUL, (DHA)- UZMANLAR, son dönemde yaşanan kripto para dolandırıcılıklarının, saadet zinciri eylemlerinden farkının olmadığını belirtti. INFO Danışmanlık CEO’su Erkan Öz, Bitcoin gibi kripto para birimleri yatırımı ve alım- satımı yapan kişilerin, bilgilerini başka kişilerle paylaşmamasını istedi. BtcTürk CEO’su Özgür Güner ise paranın kontrolünü başkasının eline bırakmamak gerektiğini belirterek, "Siz paranızı yeni tanıştığınız veya bir süredir tanısanız bile başkasının kontrolüne bırakıyorsanız, burada bazı riskler alıyorsunuz anlamına geliyor" diye konuştu.

Bitcoin ile yaygınlaşan kripto para birimleri, Türkiye’de de yaygın olarak kullanılıyor. Bir yatırım varlığı, para birimi veya tasarruf aracı gibi çeşitli kullanım alanları bulunan Bitcoin yatırımlarından kısa sürede kâr elde etmek isteyen kişiler ise dolandırıcılar tarafından yüksek getiri vaatleriyle kandırılabiliyor ve yatırımlarını kaybedebiliyorlar.

INFO Danışmanlık CEO’su Erkan Öz, kripto para dolandırıcılığı ve alınması gereken önlemlerle ilgili DHA’nın sorularını yanıtladı. Erkan Öz, “Bitcoin bir kripto, yani şifreli para birimidir. Dijital para birimi olarak tanımlanıyor, bu yanlıştır. Dijital para birimleri bugünkü dünyadaki para birimleri aslında dijitaldir, dolar da Türk Lirası da. Çünkü bunlar dijital kayıtlar şeklinde merkez bankalarında, bankacılık sisteminde tutulabilmektedir. Sizin bugün kullandığınız banka hesaplarınız, onun içindeki para birimleri, gerek dolar, gerek euro, gerek lira, bunlar hep dijital kayıttır. Telefonunuzdaki uygulamalardan bu kayıtlarla işlemler yapabiliyorsanız, bunlar dijital para birimidir" dedi.

'BİTCOİN BİR YAZILIMDIR'

Kripto paranın yüksek şifreleme teknolojisiyle üretilmiş bir para türü olduğunu ifade eden Erkan Öz, şunları söyledi:

"Bu para türünün arkasında dağıtık veri tabanı teknolojileri dediğimiz bir teknoloji grubu vardır. Bu teknoloji gruplarının ilki de blockchain teknolojisidir. Blockchain teknolojisi Bitcoin’in üretilebilmesi için icat edilmiş bir teknolojidir. Bu teknoloji veri tabanının sisteme üye bütün bilgisayarlarda aynı anda tutunmasına dayanır. Normalde veri tabanları onu işleyecek olan bilgisayarda veya merkezi serverlarda tutulur, bugünkü bankaların çalışma sistemlerinde bütün bankalardaki kayıtlar, sizin hesaplarınız, oradaki değerleriniz veya yaptığınız bütün transferler belirli bir veri tabanında bir merkezde tutulur. Siz bilgisayarlarınız veya telefonunuzla o merkeze ulaşırsınız veya banka içerisindeki diğer çalışanlar o verilere ulaşırlar. Ama Bitcoin gibi kripto paralarda mantık farklı. Bitcoin bir yazılımdır, bir banka veya merkez bankası gibi çalışması için yazılmış bir yazılımdır. Bu yazılımın yüklü olduğu bütün bilgisayarlarda yazılımın üzerinde çalıştığı veri tabanı aynı anda tutulur. Bitcoin’e üye olan herkesin bilgisayarında veya telefonunda Bitcoin yazılımının bulunduğu bütün araçlarda veri tabanı aynı anda tutulur. Böylece üye olan herkesin aynı veri tabanı üzerinde anlaşması sağlanır, buna consensus denir. Böylece siz üçüncü bir tarafa ihtiyaç olmadan, bir merkez bankasına ihtiyaç olmadan veya bu işlemleri onaylayacak bir üçüncü partiye ihtiyaç olmadan işlem yapma yetisine sahip olursunuz. Aynı zamanda veri tabanı bütün bilgisayarlarda olduğu zaman şifrenin kırılması, veri tabanının çökertilmesi adeta imkansız hale gelir. Bitcoin 10 yıldan fazla bir süredir çalışmaktadır ve bir kez bile çökmemiştir. Medyada duyduğunuz çeşitli hacklenme haberleri Bitcoin’in etrafında kurulmuş sistemlerin hacklenmesidir, mesela borsalar hacklenebilir. Borsalar Bitcoin demek değildir, Bitcoin bir yazılımdır ve sadece Bitcoin yazılımı ile içindeki Bitcoin para birimini içerir, ama para biriminin işlem gördüğü borsalar, saklama kuruluşları, bunlar hacklenebilir."

'ÇİFTLİKBANK VE BİTCOİN SAFİYE OLAYI SAADET ZİNCİRİ'

Kripto para birimlerine yönelik yapılan dolandırıcılık eylemlerinin saadet zinciri olarak uygulandığını ve yatırım yapmak isteyenlere yüksek kazançlar vaat edilerek paralarının çalındığını belirten Öz, Çiftlik Bank olayında da aynı sistemin uygulandığını belirtti. Öz, yatırımlarıyla kısa sürede kazanç sağlayacakları vaatleri veren kişi ve kurumlardan uzak durulması gerektiğini vurgularken, şunları söyledi:

“Kripto para dolandırıcılığı diye özel bir dolandırıcılık alanı yoktur, dolandırma yöntemleri vardır. Bu Bitcoin Safiye haberinde gördüğümüz kadarıyla bu yöntem yine klasik saadet zinciri veya ülkemizde tanınan ismiyle titan zinciri yöntemidir. Burada yapılan şey şudur, sisteme mümkün olduğunca üye kaydederek, üyelerden belirli paralar alınır ve denilir ki biz sizin bu paranıza çok yüksek miktarda kazanç getireceğiz, veya çok yüksek faiz getireceğiz ve size bunu aydan aya ödeyeceğiz. Ve sisteme katılanlardan mutlaka yeni üye getirmeleri istenir, üyeler geldikçe o üyelere de kazanç elde edileceği söylenir. böylece her üye olan da başka beş kişi on kişi üye getirdiği için sistem çığ gibi büyür. Tabi her yeni gelen üyenin de parası alındığı için bir önceki üyeye o söz verilen aylık ödemeler yapılır, ama ne zamana kadar, yeni üye gelmemeye başlayana kadar bu sistem gider. Önceleri insanlar çok para kazanırlar, kazandıkça da daha fazla para yatırırlar ve en sonunda yeni üye gelmeyince sistem çöker. Çiftlik Bank’ta da Bitcoin Safiye’de de aynısı olmuştur, sadece burada araç değişmiştir. Çiftlik Bank gibi bir olayda dolandırıcı insanları organik tarıma olan ilgilerinden faydalanmıştır, Bitcoin Safiye olayında da dolandırıcı insanların kripto paralara, Bitcoin’e olan ilgisinden faydalanmıştır."

'ELEKTRİĞİN PAHALI OLDUĞU TÜRKİYE'DE MADENCİLİK ZOR'

Değişik kripto para birimi adı kullanılarak taklitlerde geliştirildiğini ifade eden Öz, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Madenciliğin olmadığı kripto para birimleri de vardır. Ama Bitcoin ve benzeri madenciliğin olduğu para birimlerinde sistemin işlemleri onaylaması ve yeni para birimi üretilmesi için Bitcoin yazılımının bulunduğu üye bilgisayarlar, çok yüksek şifrelerin çözülmesine dayanan proof of work, yani iş kanıtı denilen işlem yapar. Bu işleme madencilik denir. Çeşitli dolandırıcılar, ‘Biz madencilik yapıyoruz, size sürekli Bitcoin üreteceğiz o yüzden bize para verin ki madencilik ekipmanı alalım, size bununla ürettiğimiz sürece şu kadar para vereceğiz’ der ve bu da yine bir saadet zinciri operasyonudur. Bitcoin’le madencilik yapmak artık çok zorlaştığı için milyarlarca dolarlık iş haline geldi madencilik. Küçük paralarla yapılacak bir iş değildir. Biz sermaye topluyoruz gibi bir söylemle karşınıza çıkabilirler, ‘Bir web sitesi kurduk oraya üye olun burada madencilik yapacağız, size de madencilik yaptıkça üretim yaptıkça aydan aya para vereceğiz’ diyenler olabilir, bunlara çok dikkatli yaklaşmak, hatta uzak durmak gerekir. Çünkü bunlar muhtemelen aynı mantıkla çalışan sistemlerdir. Elektrik fiyatlarının pahalı olduğu özellikle Türkiye gibi ülkelerde madencilik yapılması oldukça zordur."

'KRİPTO PARAYI GÜVENLİ YERLERDEN ALIN'

Yatırımcıların kripto parayı güvenli kuruluştan almalarının önemine dikkat çeken, yatırım yapmadan önce internetteki güvenli kaynaklardan bilgi edinilmesini tavsiye eden Öz, "Bitcoin veya başka kripto paralardan para kazanmak istiyorsanız veya yatırım yapmak istiyorsanız, öncelikle yatırım konusunda bilgilenmeniz gerekir. Tek yapmanız gereken biraz vakit ayırmaktır, düzenli bir şekilde bunları öğrenip çalışmaktır. Teknik analiz öğrenip, Türkiye’de bulunan, Türk bankalarıyla çalışan ve kullanıcıların kayıtlarını tutan, güvenilir, sahiplerinin kim olduğu belli olan, adları adresleri telefonları açık olarak belli olan borsalarda yine kendi hesabınız ve kimlik bilgilerinizle kayıt olup güvenli bir şekilde kripto para alım satımı yapabilirsiniz ve bu şekilde dolandırıcılardan kurtulmuş olursunuz" ifadelerini kullandı.

'PARANIN KONTROLÜNÜ BIRAKMAYIN'

Türkiye’nin ilk, dünyanın dördüncü kripto para borsası BtcTürk CEO’su Özgür Güneri de yatırımcılara şu uyarıları yaptı:

"Dolandırıcılığın Türk lirası, Amerikan doları, euro, altın veya Bitcoin’le yapılmış olması aslında özünü değiştirmiyor. Bu yüzden bence vurgulamamız gereken nokta, insanların yatırımları, özellikle finansal yatırımları konusunda kesinlikle neye yatırım yaptıklarını, ne şekilde yatırım yaptıklarını mutlaka öncesinde araştırmaları, tek bir kişiye, onun sözlerine güvenmemeleri ve tabi ki her şeyden önemlisi paralarının kontrollerini hiçbir zaman ellerinden bırakmamaları. Siz paranızı yeni tanıştığınız veya bir süredir tanısanız bile başkasının kontrolüne bırakıyorsanız, burada bazı riskler alıyorsunuz anlamına geliyor. Bu yüzden benim kullanıcılara önerim, aslında bugün Bitcoin olur, yarın dolar olur, diğer gün Türk lirası olur, zor kazandıkları, tasarruf etmekte bir çaba gösterdikleri varlıklarına iyi sahip çıkmaları."

'AYNI ŞİFREYİ KULLANMAYIN, BİLGİLERİNİZİ PAYLAŞMAYIN'

Şifre sürecine de dikkat edilmesini isteyen Güneri, "Bitcoin demek paranın sizde olması, özgürlüğün sizde olması demek, ama bu bir yandan da sorumluluk gerektiriyor. O yüzden bir başka uyarım da bizim gibi platformlarla veya kripto paralarla ilgili çalışırken ve veya kendi banka hesaplarınız ve sosyal medya başta olmak üzere dijital dünyadaki varlığınızda, mutlaka şifre sürecine dikkat etmeniz, her yere anı şifreyi vermemeniz, her size dijital ortamda yaklaşan kişiyle bilgilerinizi paylaşmamanız, çok kıymetli. Bu taraftaki siber güvenlik işi de kişinin yalnızca kripto para dünyasındaki değil, hayatımızın her alanında bizi etkileyen bir hale geldi. Bence kullanıcılarımız bu üç alanda yeterince tedbirli ve dikkatli davranılırsa, uyanık olurlarsa sorun yaşamayacaklarını düşünüyorum" dedi.