Profesyoneller enflasyon tahmininde hep yanıldı

Beklentilerin çok üzerinde çıktığı için piyasalar açısından “sürpriz” sayılan rekor Şubat enflasyonu ile mali ve reel sektördeki “karar alıcı ve uzmanlar”ın ileriye dönük enflasyon tahminlerindeki isabetsizlik gündeme geldi.

Söz konusu karar alıcı ve uzmanların her ay düzenli olarak Merkez Bankası Beklenti Anketi ile ölçülen enflasyon tahminlerinde en fazla yanıldığı aylardan biri de Şubat 2008 oldu. Piyasa profesyonelleri, TÜFE bazında enflasyonun yüzde 1.29’la rekor kırdığı Şubat ayında sadece yüzde 0.55 enflasyon bekliyordu.

PROFESYONELLER MAKRO GELİŞMELERİ ÖNGÖREBİLİYOR MU?
Merkez Bankası Beklenti Anketi kapsamında, tüketici enflasyonu, faiz oranları, döviz kuru, cari işlemler dengesi ve GSMH büyüme hızına ilişkin olarak mali ve reel sektörde karar alıcı ve uzman kişilerden her ay birinci ve üçüncü hafta olmak üzere iki kez tahmin topluyor.
Karar alıcı ve uzmanların söz konusu makro ekonomik göstergelere ilişkin aylık, iki aylık, üç aylık, yıllık bazdaki beklentilerinin uygun ortalaması hesaplanarak piyasa beklentisi olarak açıklanıyor.
Şirketlerin üretim, satış planlaması, önemli yatırım kararları ve projelerinde de esas alınan söz konusu piyasa profesyonellerinin öngörülerinin, diğer birçok makro ekonomik göstergede olduğu gibi enflasyonda da neredeyse hiçbir ay tutmadığı dikkati çekiyor.

TAHMİNLER HEP ISKALADI

Son bir yıllık dönemde yapılan anket sonuçları ile TÜFE gerçekleşmelerinin karşılaştırmasında, mali ve reel sektörün aylar itibariyle enflasyon beklentileri ile enflasyon oranları arasında yüzde 830’lara varan sapmalar olduğu belirlendi. Ankete göre piyasaların aylık TÜFE artışı beklentisinin her iki ankette de yüzde 0.50 çıktığı Şubat 2007’de gerçekleşen oran yüzde 0.43’le daha düşük, Mart 2007’de ise sırasıyla yüzde 0.79 ve yüzde 0.78 düzeyinde ölçülen beklentilere karşılık gerçekleşme yüzde 0.92 ile daha yüksek oldu. Nisan 2007’de iki ankette de yüzde 0.70 düzeyinde beklenirken enflasyon yüzde 1.21, tahminlerin yüzde 0.77 ve yüzde 0.79 olarak ölçüldüğü Mayıs 2007’de de yüzde 0.50 düzeyinde gerçekleşti.

Haziran 2007’de beklentiler yüzde 0.26 ve yüzde 0.23 olarak ölçülürken, gerçekleşme eksi yüzde 0.24 oldu. Beklentilerle gerçekleşme karşılaştırıldığında yüzde 204’lük bir sapma olduğu belirlendi. Temmuz 2007’de beklentiler birinci ankette yüzde 0.07 ve ikinci ankette yüzde 0.10 artış yönünde olurken, tüketici fiyatları yüzde 0.73 geriledi. Anılan ayda piyasaların TÜFE bazında enflasyon tahmininde yüzde 830’la rekor düzeyde bir sapma yaşandı. Ağustos 2007’de tahminler gerçekleşme oranına sırasıyla yüzde 0.08 ve yüzde 0.13’le düşük enflasyon tahmini yapıldı, gerçekleşme ise yüzde 0.02 oldu. Böylece tahminler görece gerçekleşmeye yaklaştı. Enflasyon tahminlerinin gerçekleşen orana en fazla yakınsadığı ay ise Eylül 2007 oldu. Anketlerde sırasıyla yüzde 0.93 ve yüzde 0.98 tahminleri çıkarken, gerçekleşen oran yüzde 1.03 oldu. Böylece tahminlerdeki sapma sadece yüzde 5.1 düzeyinde kaldı.

İzleyen aylarda tahminlerle gerçekleşen oranlar arasındaki makas yeniden açılmaya başladı. Aylık enflasyon için yüzde 1.04 ve yüzde 1.03’lük tahminlerin yapıldığı Ekim 2007’de gerçekleşme yüzde 1.81 oldu ve yüzde 76’lık bir sapma yaşandı. Kasım 2007’de yüzde 1.18 ve yüzde 1.2’lik tahminlere karşılık enflasyon yüzde 1.95 çıktı. Aralık 2007’de aylık enflasyon yüzde 0.22 ile piyasaların yüzde 0.58’lik tahmininin altında gerçekleşti.

Bu yıl Ocak ayı birinci anketinde aylık TÜFE beklentisi yüzde 0.94, ikinci ankette de yüzde 0.92 oranında ölçülürken, gerçekleşme yüzde 0.80 ile görece tahminlere yakın düzeyde çıktı.

TÜFE bazında enflasyonun yüzde 1.29’la rekor kırdığı Şubat ayında ise piyasalardaki karar alıcı ve uzmanların beklentisi, birinci ankette yüzde 0.54, ikinci ankette de yüzde 0.55 olarak ölçülmüştü.