Tıp ve eczacılıkta 6 milyar dolarlık ithalata "yerli çözüm" atağı

MERVE ÖZLEM ÇAKIR - Tıp ve eczacılıkta geçen yıl itibarıyla yaklaşık 6 milyar doları bulan ithalatın önlenerek sağlık sektörünün geliştirilmesi ve dışa bağımlılığının azaltılması amacıyla fuarlardan desteklere kadar birçok proje ve uygulama hayata geçirilecek.

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı derlemeye göre, geçen sene tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarları tarifesinde toplamda 928 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Söz konusu ithalat kaleminde 189 milyon dolar ile ABD ilk sırada yer alırken, bu ülkeyi 151 milyon dolarla Almanya, 148 milyon dolarla Çin takip etti.

Bu cihazlar arasında yaklaşık 130 milyon dolarlık tıbbi kataterler, 45 milyon dolarlık manyetik rezonansla görüntüleme cihazları (MR), 42 milyon dolarlık ultrasonik tetkik cihazları, 28 milyon dolarlık tek kullanımlık steril şırıngalar, 16 milyon dolarlık anestezi alet ve cihazları dikkati çekiyor.

Eczacılık ürünleri faslındaki ithalat da geçen yıl 4,5 milyar dolar oldu. Bunun 796 milyon doları Almanya'dan, 591 milyon doları ABD'den, 394 milyon doları İsviçre'den, 383 milyon doları İrlanda'dan, 367 milyon doları İngiltere'den, kalanı da diğer ülkelerden ilaç ve ürün alımında harcandı. Eczacılık ürünleri içinde dozlanarak ve paketlenerek perakendeye hazırlanan ilaçların ithal bedeli geçen yıl itibarıyla 2,7 milyar doları buldu. Bunun 2,1 milyar dolarını tedavide korunmada kullanılmak üzere karışık olan veya olmayan ilaçlar, 186 milyon dolarını insülin içeren ilaçlar, 98 milyon dolarını antibiyotik içeren ilaçlar, 157 milyon dolarını hormon ilaçları, 44 milyon dolarını böbrek üstü bezi hormon ve türevlerini içeren ilaçlar ve 28 milyon dolarını vitamin ilaçları oluşturdu.

Ortopedik cihaz ve protezlerin ithalatı da 410 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bunlar içinde en çok dikkati çeken cihazlar da 106 milyon dolarla uzuv ve organ iç protezleri, 67 milyon dolarla protez dişler, 49 milyon dolarla protez diş bağlantı parçaları, 50 milyon dolarla suni eklemler, 33 milyon dolarla dahili kalp pilleri, 31 milyon dolarla işitme cihazları oldu.

Öte yandan geçen yıl 94 milyon dolarlık tıbbi, cerrahi, dişçilik ve veterinerlik amaçlı X ışınlı cihazlar, 40 milyon dolarlık bilgisayarlı tomografi cihazları ithal edildi.

Tıbbi cihaz sektöründe Türkiye'de üretim çoğunlukla geleneksel teknolojilerle yapılırken, ithalatta yüksek teknolojili ürünlerin ağırlığı dikkati çekti. Böylece, geçen yıl tıp ve eczacılık alanında gerçekleştirilen ithalatın tutarı yaklaşık 6 milyar doları buldu.

- Sağlıkta teknolojik ürün yatırımları desteklenecek

Hükümet, söz konusu ithalatın önlenerek en aza indirilmesi ve sağlık sektörünün geliştirilerek dışa bağımlılığının azaltılması amacıyla yeni politikaları uygulama kararı aldı.

Türkiye'de plazma ürünleri üretimi ve aşıda yerlileştirme çalışmalarına devam ediliyor. 2016 yılı itibarıyla başlanan ilaçta yerelleştirme çalışmaları kapsamında ilk etapta 700 milyon lira, daha sonra 1,7 milyar lira, son olarak da yaklaşık 1,5 milyar lira yerelleştirme adımı atıldı. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun verdiği "İyi Üretim Uygulamaları (GMP)" sertifikalarının tanınırlığını sağlayacak ve sektörün ihracatını kolaylaştıracak Uluslararası İlaç Denetim Birliği üyelik sürecinin tamamlanmasının ardından, ilaç ruhsatlandırma sürecindeki regülasyonların uyumunu sağlayan yapılanma olan Uluslararası Uyum Konseyine (ICH) üyelik süreci başlatıldı.

Tıp ve eczacılık sektöründe yerlileşme ve millileşmeye büyük önem verdiğini belirten Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Sağlık Bilimleri Üniversitesinin 2018-2019 Akademik Yılı Açılış Töreni'nde bu konudaki hassasiyetini dile getirdi. Erdoğan, "Türkiye'nin sağlık alanında hızlı bir millileşmeye, yerlileşmeye ihtiyacı vardır. Artık istiyoruz ki tomografimizi, ultrasonografiyi, MR'ımızı biz üretelim. Bunları Türkiye yapar, bu beyin gücüne sahibiz. Şimdi biz uluslararası camiadan da ülkemizde ortak üretime girebilecek marka firmaları davet ediyoruz ve olumlu yaklaşımlar var. Bu adımları ülkemizde atacağız." dedi. Bu konuyu en az savunma sanayisi kadar kritik ve önemli gördüklerini vurgulayan Erdoğan, bunun için her türlü desteği vermeye hazır olduklarını söyledi.

2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'na göre, enerji, bilişim ve havacılık gibi sektörlerin yanı sıra sağlık alanında da işletmelerin ürün geliştirme süreçleri, teknolojik ürün yatırımları ve kümelenme çalışmaları desteklenecek.

İlaç alanında yenilikçi girişimler havuzu oluşturulacak ve periyodik düzenlenecek "Sağlık Start-Up Türkiye Fuarı" gibi etkinliklerle girişimciler, sanayiciler ve yatırımcılarla yenilikçi girişimler bir araya getirilecek.

Sektörde kamu alımı politikalarıyla üretim ve teknolojik gelişimin desteklenmesi için tıbbi görüntüleme cihazlarının ve tıbbi sarf malzemelerinin yerlileştirilmesine ilişkin çalışmalara devam edilecek. Kamu alım gücünün sanayinin teknolojik dönüşümüne ve yurt içi üretim oranının artırılmasına katkı sağlayacak şekilde kullanılması amacıyla kamu alımlarında sanayi iş birliği projeleri yaygınlaştırılacak.

- Klinik araştırma merkezlerinin sayısı artırılacak

Yeni Ekonomi Programı'na göre de kamu idarelerinin sağlık başta olmak üzere yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferi sağlamaya yönelik mal ve hizmet alımlarıyla yapım işlerine ilişkin ihalelerinin sanayi iş birliği projeleri uygulaması kapsamında gerçekleştirilmesi için gerekli faaliyetler yürütülecek, farkındalık ve bilgilendirme amacıyla 40 etkinlik gerçekleştirilecek.

İlaç ve tıbbi cihaz sektörlerinde yatırımları takip ve koordine etmek üzere kurulan Sağlık Endüstrileri Yönlendirme Komitesinin ilgili mevzuatı güncellenecek. Bu kapsamda Türkiye'de üretilmeyen 20 biyoteknolojik ilacın yerli üretimi teşvik edilecek ve biyoteknoloji alanında yetkinlik artırılacak.

İlaç sektörüne yönelik Ar-Ge çalışmaları kapsamında klinik araştırma merkezleri ve birimlerinin sayıları artırılarak altyapıları geliştirilecek.