Türkiye-Kırgızistan ilişkilerinde "yeni yatırım" atağı

MEHMET FATİH ERDOĞDU/SEVGİ CEREN GÖKKOYUN - Madencilikten altyapı ve konut inşaatına, gıdadan turizm-otelciliğe kadar birçok sektörde yatırım fırsatları barındıran Türkiye ile Kırgızistan arasındaki ekonomik ilişkiler, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ile Kırgızistan Başbakan Birinci Yardımcısı Kubatbek Boronov'un katılımıyla 21-22 Kasım'da düzenlenecek İş Forumu ile Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) toplantılarında masaya yatırılacak.

AA muhabirinin, Ticaret Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu verilerinden derlediği bilgiye göre, Türkiye ile tarihi ve kültürel bağları bulunan Kırgızistan'da tarım ve madencilik sektörlerinin yanında inşaat, enerji ve ulaştırma gibi hizmet sektörü alanlarında da sağlıklı bir büyüme kaydediliyor.

Kırgızistan'da aktif faaliyet gösteren 300 Türk firmasının toplam 250 milyon doları aşan yatırımı bulunuyor. Ülkede küçük sermayelerle yatırım yapan Türk iş insanları, kazançlarını burada işini büyütmek veya başka alanlarda yatırım yapmak için kullandığından, Kırgızistan'daki Türk sermayeli firmaların 500 milyon dolar ile 1 milyar dolar arasında büyüklüğe ulaştığı tahmin ediliyor.

- Gıdadan tekstile kadar iş birliği

Ülkedeki Türk sermayeli firmalar, gıda, mobilya, temizlik maddeleri, boya ve yapı malzemeleri üretimiyle alışveriş merkezi işletmeciliği, bankacılık, tekstil üretimi, matbaa, turizm acenteliği, eğitim işletmeciliği, inşaat gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösteriyor.

Türkiye ile Kırgızistan arasındaki ticaret hacmi 2014'te yaklaşık 487 milyon dolar, 2015'te 371 milyon dolar, 2016'da 409 milyon dolar ve 2017'de yaklaşık 487 milyon dolar olarak gerçekleşti. Geçen yılki 424 milyon dolar ticaretle iki ülke arasında 2014-2018 dönemindeki toplam ticaret hacmi yaklaşık 2,2 milyar dolar oldu.

Ticarette dengenin Türkiye lehine fazla verildiği görülürken Kırgızistan'a yapılan ihracatta, halı, mücevherci eşyaları, tekstil mamulleri gibi kalemler ön plana çıkıyor. Bu ülkeden ithal edilen başlıca ürünler arasında ise kuru baklagiller, bakır alaşımları ve pamuk dikkati çekiyor.

Türkiye ile Kırgızistan arasındaki ticaret hacminin artırılması için öncelikli olarak taşıma maliyetlerinin azaltılmasıyla ulaştırma koşullarının iyileştirilmesi, kara yolunun yanı sıra alternatif ulaşım araçları kullanılması gerektiği belirtiliyor.

- Yeni yatırım fırsatları ele alınacak

Orta Asya cumhuriyetlerinden Dünya Ticaret Örgütüne katılan ilk ülkelerden olan Kırgızistan'ın ticaret yapısının bölgesel ağırlıklı olması, bölge içindeki ikili veya ayrıcalıklı ticaret anlaşmalarını önemli hale getiriyor.

Kırgızistan'ın bağımsızlığını kazandığı 1991 yılından bu yana Türkiye ile ekonomi ve ticaret alanında imzaladığı çeşitli iş birliği anlaşmaları ve protokoller bulunuyor.

İki ülke arasındaki ticari ve ekonomik alanlarda iş birliğinin geliştirilmesi ve yeni yatırım fırsatlarının değerlendirilmesi amacıyla yarın Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay ile Kırgızistan Başbakan Birinci Yardımcısı Boronov'un katılımıyla Türkiye-Kırgızistan İş Forumu düzenlenecek.

Ertesi gün yapılması planlanan 9'uncu Dönem KEK toplantısında da iki ülkenin ekonomik ilişkileri masaya yatırılacak.

- "İki ülkenin stratejik ortaklığını sürdüreceğine inanıyoruz"

Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği (EkoAvrasya) Yönetim Kurulu Başkanı Hikmet Eren, AA muhabirine, iki ülke arasında yılda yaklaşık 500 milyon dolar seviyesinde bulunan ticaret hacminin 1 milyar dolara çıkarılmasının hedeflendiğini söyledi.

Avrasya Ekonomik Birliği üyesi Kırgızistan'ın 200 milyonluk nüfusa sahip bir pazara erişim imkanı sağladığını belirten Eren, "Kırgızistan, madencilik, inşaat malzemeleri, hidroelektrik kaynakları, altyapı ve konut inşaatı, turizm-otelcilik, tarım ve gıda, tekstil gibi sektörlerde Türk yatırımcılara önemli iş ve yatırım fırsatları sunuyor ve iş birliklerine davet ediyor." dedi.

Eren, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov'un ikili resmi ve dostluk ziyaretleri sonucu gerekli anlaşmalar yapıldığını ve başarılı sonuçlar elde edildiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"EkoAvrasya olarak, Türkiye ile Kırgızistan arasında kamu ve ekonomi diplomasisi alanında gerçekleştirdiğimiz faaliyetlerle potansiyelimizi harekete geçirmek için bilimsel, akademik ve mesleki çalışmalar gerçekleştirmekteyiz. KEK toplantısı ile iki ülke ekonomisinin kalkınmasına vesile olacak en doğru kararların alınacağına, önümüzdeki süreçte yeni anlaşmalara da imza atılarak Türkiye ve Kırgızistan'ın başarılı projelerle stratejik ortaklıklarını en verimli şekilde sürdüreceklerine inanıyoruz."