İktisadi Dinamikler Derneği'nin yıllık toplantısı için Türkiye'ye gelen iki Nobel ödüllü iktisatçı Türkiye ekonomisi için umutlu konuşurken ABD ekonomisinin geleceği konusunda fikir ayrılığına düştü.
Sabah gazetesinde yer alan habere göre, Şikago Üniversitesi Öğretim Üyesi Robert Lucas, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) uyguladığı politikaları överken, toparlanma sinyallerine dikkat çekti. Lucas "En kötü geride kaldı. Yılın sonundan itibaren ekonomi büyümeye geçecek" dedi.
Türkiye ekonomisi için de iyimser Lucas...
Yılın ilk çeyreğindeki yüzde 13.8'lik daralmaya rağmen, büyümenin de aynı oranda hızlı olacağını düşünüyor. Ancak bunun için ABD'nin yeniden büyümeye geçmesi gerektiğini belirten Lucas "Türkiye, dayanıklı tüketim malları üretiyor ve ihraç ediyor. Avrupa'daki talep daralması imalat sektörünü olumsuz etkilendi. Aynı şeyler G. Kore ve Japonya'nın da başına geldi. ABD ekonomisi ile birlikte Avrupa'da toparlanacak. Bu yolla Türkiye hızlı büyüme dönemine girilecek" dedi. Arizona Eyalet Üniversitesi Öğreyim Üyesi Robert Prescott ise ABD ekonomisinin geleceği konusunda karamsar.
Robert Lucas, En kötüyü geride bıraktık. Türkiye ekonomisi hızlı toparlanacak. Daralma gibi büyüme de hızlı olacak. ABD bu yıl krizden çıkar Edward Prescott: Türkiye krizden hızlı çıkıp büyümeye devam edecek. Alınan yanlış kararlar nedeniyle ABD ekonomisi 10 yıl boyunca hızlı büyüyemeyecek Ekonominin birinci kuralı: Yeryüzündeki her iktisatçının görüşlerinin tam tersini savunan bir diğer iktisatçı vardır. Ekonominin ikinci kuralı: Her ikisi de hatalıdır! Sık sık görüş ayrılığına düşen iktisatçılar için kullanılan bu esprinin ikinci kuralının ne kadar geçerli olduğunu henüz bilmiyoruz ama birinci kural kusursuz çalışıyor!
'ABD BUNALIMIN EŞİĞİNDE'
Yanlış politikalar nedeniyle ABD ekonomisinin 10 yıl boyunca eski büyüme hızını yakalayamayacağını savunan Prescott'a göre ABD, 1990'larda Japonya'nın içine düştüğü derin bunalımın eşiğinde. "Krize karşı alınan teşvik önlemlerinin bütçeye yükü çok ağır oldu. Bu, ilerleyen dönemde yüksek vergi, dolayısıyla yatırımların düşmesi anlamına geliyor. Dünya büyümeye devam ederken, ABD uyum sağlayamayacak" diyen Prescott, Türkiye için iyimser. Prescott "Çin, Hindistan, Brezilya ve Türkiye konusunda iyimserim. Türkiye, Avrupa'daki talep daralması nedeniyle krizinden kötü etkilendi. Ama Türkiye hızlı büyümeye devam edecek. Yeter ki, korumacı ve yüksek vergiye dayalı ekonomi politikaları uygulanmasın" diye konuştu.
'Yeni küresel para tartışmaları gereksiz, Çin politik davranıyor'
* Yeni küresel para tartışmalarını gereksiz buluyorum. Hangi ülke, şirket ya da yatırım bankası elinde hangi parayı tutmak istiyorsa tutar. Eğer dolara güven yoksa başka bir para birimini tutmakta serbesttir. Akademik dünyada zaten bu konu tartışılmıyor. Çin'in öne sürdüğü bu önerinin daha çok politik bir hamle olduğunu düşüyorum.
* İktisatçılar olarak 1929 krizinden çok şey öğrendik. Fed bugün çok doğru hamleler yapıyor. 1929 krizinde olduğu gibi olup biteni tribünden izlemiyor. İktisatçılar olarak krizler hakkında artık daha fazla şey biliyoruz. Lehman Brothers'ın iflasının ardından ekonominin derin bir bunalıma girmemesi için neler yapılması gerektiğini biliyorduk ve uygulandı. Üzerinde daha fazla bilmemiz gereken konu ise finans kurumlarına uygulanacak makul bir denetim sisteminin nasıl olacağıdır.
"Önemli olan IMF'ye ihtiyaç duymamanız"
* Türkiye için bundan sonra önemli olan IMF'ye ihtiyaç duymaması. Krize karşı alınan önlemden çok krizin olmamasını sağlayacak önlemler önemli. Sağlanan kısa vadeli borçların uzun vadeli yatırımlarda değerlendirilmesi, ülkeleri krize sokuyor. Yatırımlardaki vade uyumsuzluğu nedeniyle herhangi bir belirsizlik olduğunda ülkeler krize yakalanıyor. Bu nedenle, doğrudan yatırımlar çekilmeli.
* Dünyanın yeni bir küresel paraya ihtiyaç olduğuna yönelik teorik bir çalışma yok. Örneğin ABD doları küresel paradır ve bu iyi bir şeydir diyen hiçbir teori yok.